De gevolgen zijn vaak groter voor onderzoekers met kinderen, want die hadden het extra druk toen de scholen sloten. Vooral vrouwen aan het begin van hun loopbaan kwamen vaker in de knel. Het sociale isolement was het grootst onder internationale onderzoekers. Dat staat in een dinsdag uitgekomen rapport.
Vertragingen in onderzoeken zijn vooral nadelig voor promovendi en jonge wetenschappers. Zij hebben vaak tijdelijke contracten en dus is het maar de vraag of zij hun onderzoeken kunnen afronden. Werkgevers en onderzoeksfinanciers moeten voorlopig rekening houden met die gevolgen, meent de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Het advies aan het kabinet is om geld beschikbaar te stellen om deze jonge wetenschappers te helpen.
Pub-quiz
Maar het was niet allemaal ellende. De crisis bracht ook het beste in mensen boven, zag de KNAW. Er werd van alles verzonnen om de moed erin te houden, zoals online koffiepauzes, virtuele pub-quizjes en wandelingen. Het laat zien hoe belangrijk het is dat de academische wereld een gemeenschap is, stelt het wetenschapsgenootschap.
Onder het motto never waste a good crisis wil het genootschap van topwetenschappers de coronacrisis bovendien gebruiken om de wetenschap te verbeteren. “We moeten niet willen terugkeren naar het oude normaal”, staat in het rapport, “maar reflecteren op wat we hebben geleerd als wetenschappers in de pandemie, en dit vervolgens implementeren.”
In de pandemie deelden onderzoekers sneller dan ooit hun onderzoeksresultaten, samenwerking kwam makkelijk van de grond en subsidies werden vlot verdeeld. Laten we dat vooral zo houden, is het advies.
Ecologische voetafdruk
Bovendien bleek veel samenwerking ook online te kunnen. Waarom moeten wetenschappers naar allerlei congressen over de hele wereld vliegen, als ze ook digitaal bijeen kunnen komen? De ecologische voetafdruk van de wetenschap kan kleiner.
De crisis werkte ook als vergrootglas dat de barstjes in de wetenschappelijke wereld zichtbaar maakte, staat in het rapport. Daarmee wordt bijvoorbeeld gedoeld op de bedreigingen aan het adres van wetenschappers, waar vrouwen en onderzoekers van kleur extra veel last van hadden.
“Het is niet alleen belangrijk dat wetenschappers beschermd worden tegen bedreigingen”, staat in de aanbevelingen, “maar zij moeten ook de ruimte krijgen om zich kwetsbaar op te stellen, toe te geven wanneer er een fout is gemaakt, en open te zijn over hoe wetenschap werkt.” Alle jonge wetenschappers zouden les moeten krijgen in wetenschapscommunicatie.
Niet naïef
“Tegelijkertijd moeten we hier niet naïef over zijn”, staat erbij. In de wetenschap zijn de meningen immers ook verdeeld, en betere communicatie beschermt niet tegen gerichte aanvallen met een politiek of financieel motief.