Dat blijkt uit een enquête van Erasmus Magazine onder bijna vijfhonderd studenten van de Erasmus Universiteit. Studenten zien deze levensfase als een tijd waarin ze normaal gesproken veel (nieuwe) mensen ontmoeten. Juist dat gaat nu niet meer en dat is een groot gemis. Meer dan de helft mist studiegenoten, het ontmoeten van nieuwe mensen, naar de kroeg gaan en (huis)feesten. Bij studenten die in Rotterdam wonen is dat aandeel op al die vlakken groter dan de studenten die elders wonen. Internationale studenten missen het ontmoeten van nieuwe mensen, studiegenoten en culturele activiteiten meer dan Nederlandse studenten.
Studenten denken door corona ‘kostbare tijd’ te verdoen en in hun sociale ontwikkeling stil te staan en missen spontaniteit in het contact. “Ik mis het dat situaties of contacten me overkomen. Al het contact is gepland en voelt niet meer zo ongedwongen”, schrijft een filosofiestudent uit het eerste jaar.
40 procent van alle studenten heeft nooit studiegenoten ‘in het echt’ gezien sinds het begin van het collegejaar. Een 24-jarige masterstudent aan de Erasmus School of Social and Behavioural Sciences (ESSB) zegt nog geen nieuwe vrienden te hebben gemaakt bij de studie. “Ik probeer niet te denken aan de mensen die ik had kunnen ontmoeten in mijn studietijd. Alle interessante gesprekken die ik had kunnen hebben, alle verschillende persoonlijkheden die ik had kunnen ontmoeten voorafgaand en na colleges. Het is nu haast onmogelijk om vriendschappen op te bouwen. Online contact is te oppervlakkig.”
Studenten zien deze ‘jeugdjaren’ bij uitstek als een tijd waarin ze los kunnen gaan. “Je wil af en toe gewoon helemaal uit je plaat gaan en nieuwe gezichten zien”, zegt een masterstudent (24) van de Erasmus School of Law die feestjes en huisfeestjes mist.
Liefdesleven ‘klaar voor de sloop’
Meer dan de helft van de respondenten zegt dat corona het liefdesleven beïnvloedt. Studenten maken meer gebruik van datingapps in coronatijd, maar daten juist minder en hebben ook minder seks, blijkt uit de enquête. “Mijn liefdesleven was al tragisch, maar is nu echt klaar voor de sloop”, schrijft een 29-jarige ESSB-student met gevoel voor drama. Veel genoemde reden onder de single studenten: het gebrek aan (losse) sociale contacten. “Ik ontmoet nauwelijks nieuwe mensen en zie mensen die ik al kende beduidend minder. Daardoor date ik helemaal niet meer”, zegt een 20-jarige studente. Een RSM-student (21), op zoek naar liefde: “Uit verveling ben ik op Tinder gegaan, maar dat leverde niets op.”
Uit de antwoorden van degenen die wel een relatie hebben of hadden lijkt de rode draad dat die in coronatijd een snelkookpan wordt. Studenten gingen sneller samenwonen of stopten juist met de relatie omdat het niet meer liep toen ze veel tijd met elkaar doorbrachten. Of ze stopten omdat ze elkaar niet meer konden zien.
Vriendengroepen vallen uit elkaar
Het sociale leven dat studenten hebben vindt plaats in een kleinere kring dan normaal. 25 procent ziet zijn of haar vrienden toch meerdere keren per week, 26 procent maximaal een keer per week. Tien procent van de studenten zegt nooit vrienden te zien. De geënquêteerde studenten gaan amper naar illegale feestjes maar drinken (thee, maar ook alcohol is veelgenoemd) vooral in kleine kring bij elkaar thuis. Of wandelen, doen spelletjes, hebben ‘diepere’ gesprekken of gamen online.
Het is volgens sommigen geen ideale situatie. Een RSM-masterstudent (23) schrijft: “Hoewel de avonden samen gezellig zijn, zijn het niet de momenten waar we het over tien jaar nog over hebben. Het leuke is juist om met vrienden dingen mee te maken.” Een 20-jarige bachelorstudent van de Erasmus School of Economics vult aan: “Normaal stonden we op de soos, zie je andere mensen en raak je geïnspireerd. Nu is het veelal losbandig alcohol drinken, wat steeds leger begint te voelen.”
Corona bedreigt het voortbestaan van grotere vriendengroepen, klinkt door in de open antwoorden van de studenten. “In Rotterdam is er geen verenigingsleven meer en mijn vriendengroep is een beetje uit elkaar gevallen door corona”, zegt een 19-jarige ESE-studente. Een ESSB-studente (23): “De grotere vriendengroepen zie ik eigenlijk niet meer in het echt en zoomen werkt ook niet optimaal, dus dat staat wel op een lager pitje en dat vind ik jammer.”
Een masterstudent van het Erasmus MC: “Ik heb mijn hele vriendinnengroep al sinds maart niet meer bij elkaar gezien. Ik mis ze heel erg. En ik mis vooral ook de mensen waarmee je wel graag een praatje maakt, maar waarmee je niet speciaal afspreekt.”
Vroeg donker
Ook vroeg EM de studenten naar hun zorgen en hun visie op de toekomst. Meer dan de helft vindt dat corona hun toekomstbeeld negatief beïnvloedt, onder internationals is dat bijna drie kwart. Deels gaan de zorgen van studenten over hun eigen leven. Reizen die ze planden voor na de studententijd gaan niet door, stages zijn lastig te vinden of uit te voeren, ze voelen zich onzeker over hun baankansen en zijn bang dat zij de klappen moeten opvangen van alle kosten die de overheid nu maakt.
In vergelijking met voor de zomer maken studenten zich wel minder zorgen over de onderwijskwaliteit en het oplopen van studievertraging. Internationale studenten maken zich meer zorgen over het oplopen van vertraging en hun baankansen dan Nederlandse studenten.
Twee derde van de respondenten maakt zich zorgen over de eigen mentale gezondheid. “Doordat er geen duidelijke einddatum aan deze pandemie zit, is het mentaal slopend. Ik probeer positief te blijven maar zeker nu met de wintermaanden en het feit dat het zo vroeg donker wordt, merk ik aan mezelf dat ik het steeds lastiger vind”, schrijft een 19-jarige bachelorstudent van de RSM die zich zorgen maakt om haar eigen mentale gezondheid. Een mannelijke medestudent: “Ik merk dat corona een flinke impact heeft op mijn mentale gezondheid. Met moeite kom ik de dag door en ik ben veel minder productief.” Een meerdere keren genoemde oorzaak voor achteruit gegane mentale gezondheid: “Dat komt mede doordat ik weinig bewegingsvrijheid heb”, zegt een eerstejaarsstudent (18) van de ESSB.
Geen ‘Ivy League’
Daarnaast maken de Rotterdamse studenten zich zorgen over maatschappijbrede ontwikkelingen. Een masterstudent van de Erasmus School of Health Policy and Management schrijft: “De coronacrisis legt een grote druk op de samenleving in het algemeen en daar maak ik mij het meeste zorgen om. Ik behoor tot de groep hoger opgeleiden en zal ook waarschijnlijk in de gezondheidszorg aan het werk gaan. Als iets dat nu relevant maakt is het deze crisis. Ik ben dus niet bang voor mijn toekomst, maar wel voor de kwetsbare groepen.” Ook noemen studenten de polarisatie en de opkomst van complotaanhangers als zorgelijk.
Maar studenten zien deze tijd ook als leerzaam. Een 20-jarige bachelorstudent: “Het heeft me laten inzien dat niets zeker is.” Een ESSB-student (19): “De coronacrisis was voor mij een duidelijke herinnering dat het hoogste onderwijs en de grootste ambities mij niet gelukkig maken. Structuur, stabiliteit en verbinding met anderen maken mij gelukkig. Ik wil niet meer streven naar een Ivy League-universiteit die alleen draait om prestige en ambitie, maar ik wil op een universiteit zitten waar ik gewoon kan onderzoeken waar ik gelukkig van word, binnen een prettige omgeving.”
Verantwoording
498 studenten deden mee aan de enquête van Erasmus Magazine. Invullen kon van donderdag 3 december tot maandag 14 december (alleen resultaten die binnen waren voordat de nieuwe lockdown bekend werd, zijn meegenomen). De respondenten hebben vragen beantwoord over hun ervaringen met online onderwijs en tentamens, hun sociale- en liefdesleven, hun zorgen en hoe ze naar de toekomst kijken. De man-vrouwverhouding, verdeling over de faculteiten, studiejaren en verhouding tussen internationale en Nederlandse studenten onder de respondenten is vergelijkbaar met de totale populatie EUR-studenten.
Met medewerking van Wouter Sterrenburg.
