Maar niet elke opleiding of faculteit kan die switch maken, want online proctoring exams, zoals de gefilmde thuistentamens formeel heten, zijn zeer arbeidsintensief. Zo moeten beeld en geluid worden teruggekeken om te zien of iemand spiekt of zich op andere manieren niet aan de regels houdt. Daarbij levert een tentamen waarbij ‘Big Brother’ over je schouder meekijkt allerlei privacyvraagstukken op. Wie mag naar de beelden kijken? Wat als er per ongeluk iets intiems gefilmd wordt? En waar en hoe lang blijven die beelden bewaard? “Het zijn ingewikkelde dilemma’s”, zegt Brigitte Widdershoven, hoofd Academische Zaken en nauw betrokken bij de coördinatie van alle coronatentamens.
Bij de ‘megabachelors’ van Bedrijfskunde en Economie (beide ongeveer 4.400 bachelorstudenten) lijkt de proctoringmethode vanwege de hoeveelheid arbeid (dus ook 4.400 video’s terugkijken) geen optie. Maar er zijn nog meer mogelijkheden. Sommige faculteiten kiezen voor take home-tentamens, waarbij de student kennis moet toepassen of kwesties analyseren in plaats van kennis reproduceren. Maar dat levert weer extra werk op voor docenten bij het maken en nakijken van de tentamens. Weer andere faculteiten gelasten tentamens af totdat het Van der Gootgebouw eventueel weer open gaat, maar dat kan weer leiden tot studievertraging. En wat doe je dan met internationale studenten die al naar hun familie vertrokken zijn in een ander land?
Hele dag Zoomvergaderen
Duidelijk is dat er per faculteit, en zelfs per jaargang of vak maatwerk geleverd moet worden. Elk type tentamen heeft zijn eigen nadelen of beperkingen: een proctoring tentamen is privacygevoelig, een take home-tentamen of essay arbeidsintensief en een multiple-choicetentamen fraudegevoelig. Daarbij moet de universiteit een ingewikkelde balans houden tussen de werkdruk voor docenten en potentiële studievertraging, recht op privacy of ongemak voor studenten.
Over hoe het verder moet met alle tentamens is veel overleg. “Er zijn wekelijkse meetings tussen de vice-decanen onderwijs, met de examencommissies, en daar weer dwarsverbanden tussen”, vertelt Widdershoven, die zelf net een hele dag Zoomvergaderingen achter de rug heeft. “De faculteiten hebben hun plannen tot de zomer op orde, maar natuurlijk zijn ze nog afhankelijk van de ontwikkelingen. Kunnen we na 1 juni wel of niet in het Van der Gootgebouw?” Daarom kijkt de universiteit ook al naar de middellange en de lange termijn, en is er nu een werkgroep die gaat kijken hoe tentamens en colleges kunnen plaatsvinden in de anderhalvemetersamenleving. Want vertragingen in dit collegejaar hebben direct consequenties voor het volgende collegejaar. Daarom denkt de universiteit ook na over de harde knip tussen bachelor en master, en is er al een coulanceregeling voor het bindend studieadvies.
Drie casussen
Welke keuze maken de faculteiten? EM zette van een grote (ESE), een kleine (ESHCC) en een middelgrote faculteit (ESSB) op een rijtje hoe het daar uitpakt met de tentamens.
Alternatieve toetsvormen bij Economie
Bij de kleinere tentamens zoekt de Erasmus School of Economics naar alternatieve toetsvormen. Daarbij gaat het voornamelijk om vakken in het derde jaar van de bachelor en de masterfase. De grootste faculteit van de EUR (6.400 studenten inclusief de master) denkt aan het maken van essays, een take home-tentamen of een online tentamen, mogelijk met audiovisueel toezicht, online proctoring dus. Om technische problemen te voorkomen biedt de ESE een testmoment aan voor je laptop, een paar dagen voor je tentamen. De tijden van de tentamens zijn niet aangepast, dit zou dus voor ongemak kunnen zorgen bij studenten die naar een andere tijdzone zijn vertrokken. De vakken in het eerste en tweede jaar van de bachelor zijn daarvoor te groot, dus de tentamens daarvan komen te vervallen, tenzij er na 1 juni weer op de campus getentamineerd mag worden.
Alles online bij ESHCC
Bij de Erasmus School of History, Culture and Communication, met zo’n 1.900 studenten de kleinste faculteit van de drie, kunnen alle tentamens doorgang vinden, en allemaal online. De enige aanpassing is dat tentamens nu allemaal op het midden van de dag gepland worden. Dit om het studenten in andere tijdzones zo makkelijk mogelijk te maken. De ESHCC kiest in uitzonderlijke gevallen voor proctoring, maar voor de rest gaat het om zogenaamde take home-tentamens, ‘met meer toepassing van kennis, analyse of synthese en geen reproductievragen’. Er zijn nog wel meerkeuzevragen, maar daarbij moet de student het antwoord toelichten. Voor de take home-tentamens is geen speciale software nodig, maar gewoon Word, Excel en Canvas.
Nog geen ervaring met proctoring bij ESSB
Voor zover de faculteit kan overzien gaan alle tentamens bij de Erasmus School of Social and Behavioural Sciences (4.00 studenten) door, maar wel in aangepaste vorm. Die vorm verschilt per tentamen: er zijn take home-tentamens zoals bij de ESHCC, er zijn ook proctoring tentamens. Daar is echter nog geen ervaring mee bij de ESSB, dus probeert de faculteit dat eerst bij kleine groepen. Een derde variant zijn de thuistoetsen, waarbij studenten een verbeterplan moeten schrijven als ze een onvoldoende halen. Dit gebruikt de ESSB bij de grote bachelortentamens die ‘in het begin van de leerlijn zitten’, zo schrijft de woordvoerder, zodat de stof later in de opleiding alsnog diepgaander getoetst kan worden. De digitale toetsen worden afgenomen met het softwarepakket Remindo.
