In een zaaltje in het Sandersgebouw melden zich dinsdagmiddag twaalf medewerkers bij internationaal coördinator Ilse Schenk van Human Resources en een tactisch adviseur van de afdeling Integrale Veiligheid. Allen hebben ze plannen om binnenkort naar het land van Trump af te reizen. Ze hebben vooral vragen over wat ze bij de grenscontrole moeten vertellen over hun werk.
De universiteit kan via Diversity Travel monitoren hoeveel medewerkers de komende maanden een vlucht hebben geboekt naar de VS, dat zijn er op dit moment ruim dertig. Zo’n zeventig studenten hebben dit najaar een uitwisseling gepland naar het ‘land van de onbegrensde mogelijkheden’.
Angst
Een promovenda die op wetenschappelijk zomerkamp gaat, vraagt zich af of ze haar onderzoek moet omschrijven als ‘health economics’ of dat ze toch eerlijk moet vertellen dat haar onderzoek over transgenders gaat. “Want stel nou dat ze me googelen en dat alsnog ontdekken?”
Een andere wetenschapper vertelt dat ze eind juni naar de Verenigde Staten gaat voor een congres. “Tegengehouden worden op het vliegveld is mijn grootste angst.” Een collega die meereist is ‘vrij kritisch’ op de sociale media, een andere post veel over diversiteit, vertelt ze.
Wees eerlijk
“Altijd eerlijk zijn”, is het belangrijkste devies van Schenk, maar of het tot problemen leidt kunnen ze niet met zekerheid zeggen. “Er zijn incidenten bekend waarbij lhbti+’ers gekleed in drag-kleding zijn teruggestuurd, maar tegelijk komen er elke dag een miljoen mensen Amerika binnen, en het is echt niet altijd een probleem”, zegt de medewerker Integrale Veiligheid.
Verderop in het Sandersgebouw heeft de walk-in voor studenten meer het karakter van een presentatie dan een gesprek. Via Teams luisteren er zo’n veertig studenten mee, in het zaaltje zijn ze op één hand te tellen. Maaike van Gerven van het International Office waarschuwt ze: “We hebben niet alle antwoorden op alle vragen. Houd jezelf op de hoogte en geïnformeerd, en evalueer de voor- en nadelen.”
Ze wijst de studenten onder andere op de grace period van hun studentenvisum. Dat betekent dat je maximaal dertig dagen na het einde van je uitwisseling in Amerika mag zijn. “Reis tijdens deze dertig dagen niet naar het buitenland, want er is geen garantie dat je weer terug mag komen.” Het reisadvies is nog steeds groen, benadrukt Van Gerven.
Maar ze raadt studenten met een ‘x’ als geslachtsaanduiding in hun paspoort af om naar de VS te gaan. “Ze accepteren alleen mensen met een M en een V in hun paspoort.” Ook adviseert ze om al voor je vertrek een retourticket te hebben, zodat de grenscontroleurs vertrouwen dat je ook weer vertrekt. “En zorg dat je alle documenten bij de hand hebt, wees recht door zee en eerlijk als ze vragen stellen”, drukt Van Gerven de studenten op het hart.
Iraanse studenten
Ondertussen bij de walk-in voor medewerkers vertellen drie mensen van RSM BV over hun reisplannen. Een van hen noemt het ‘ongelooflijk dat we hier nu over zitten te praten’. Ze gaan met collega’s en studenten van de opleiding in augustus naar de VS. De zorg zit hem vooral in de nationaliteit van twee studenten: die zijn Iraans. De vraag: “Moeten we ze laten gaan of kunnen we ze beter naar een ander land meenemen? En is dat dan geen discriminatie?”
Schenk benadrukt dat een student uitzonderen geen discriminatie is als er een reëel risico is, ook al is dat op basis van nationaliteit. Haar collega benoemt het voordeel dat er ‘safety in numbers’ is. “Als jullie met een hele groep studenten gaan, waaronder twee Iraniërs, dan is heel goed uitlegbaar wat jullie komen doen.” Helaas blijken alle studenten op eigen gelegenheid naar Amerika te reizen, dus dat voordeel bestaat niet.
Te woke
Bij de aanvraag van je visum of ESTA wordt nu ook gevraagd om je sociale media op te geven, weet Schenk. In hoeverre het consulaat zelf ook gaat googelen is niet te zeggen. Een controle op sociale media bestond al vóór Trump, legt ze uit. Maar nieuw is in de instructie aan de controleurs om specifiek te zoeken op statements die als ‘te woke’ gezien worden, of negatieve sentimenten ten opzichte van de Verenigde Staten en Israël.
Haar collega adviseert de aanwezige collega’s om goed hun telefoon en laptop te doorzoeken op gevoelige documenten. “Scroll je door je fotoalbum en vallen bepaalde foto’s jou op? Dan valt het de grenscontrole waarschijnlijk ook op.” Hij noemt foto’s van een anti-Trumpdemonstratie als voorbeeld. Vanuit de EUR zijn lege telefoons en laptops te leen. “En wat nou als ze vragen waarom ik een compleet lege laptop heb, is dat niet verdacht?”, vraagt de promovenda die op zomerkamp gaat. “Nee hoor”, zegt de medewerker Integrale Veiligheid. “Dan zeg je gewoon: dat is business policy.”
Bij alle adviezen voegt Schenk een disclaimer toe. “Het is nu even stil rond dit onderwerp, maar dat kan zo weer veranderen. Het is heel onvoorspelbaar.”
