Aan de hand van historische bouwwerken leren studenten bij EUC over de complexiteit van de islam

“Was de Ronde Stad van Bagdad een islamitische stad?” staat op de PowerPointpresentatie in een collegezaal in het gebouw van het Erasmus University College aan de Nieuwemarkt. Studenten Astrid, Rowa en Julia hielden net een presentatie over de oorspronkelijke stadskern van de Iraakse hoofdstad Bagdad. De Ronde Stad werd gebouwd in de achtste eeuw door kalief al-Mansur en stond volgens docent Ward Vloeberghs symbool voor de transitie van het Umayyaden- naar het Abbasiden-kalifaat.

Voor de presentatie laat Vloeberghs in vogelvlucht zien hoe het zit met de ‘rechtgeleide kaliefen’, de eerste opvolgers van de profeet Mohammed. Na de dood van Mohammed ontstonden drie dynastieën, de Umayyaden, Abbasiden en Fatimiden. Deze drie dynastieën werden later rivalen van elkaar. “Tijdens de periode van de Umayyaden kregen Arabische mensen veel privileges. Zij hadden geen oog voor bekeerlingen uit andere culturen”, vertelt de docent. “Dit zag al-Mansur van het Abbasiden-kalifaat en daarom bouwde hij de Ronde Stad als een statement: mensen uit alle culturen zijn hier welkom, deze nieuwe hoofdstad is het symbool voor de nieuwe islam.”

Veertien studenten zitten op klapstoelen en volgen aandachtig de presentaties van hun medestudenten. Na de Ronde Stad komen er presentaties voorbij over de moskee Al-Azhar in Caïro, Egypte, en de Al-Jama moskee in Cordoba, Spanje.

De Al-Azhar is gebouwd door de Fatimiden en functioneerde oorspronkelijk als het leercentrum van de sjiieten. De Fatimiden erkenden de Abbasiden in Bagdad niet en vormden een tegenkalifaat. “Daarom bouwden ze een eigen hoofdstad in Caïro”, legt student Jessie uit tijdens de presentatie.

Een student in een paarse trui steekt haar hand op. “Ik ben vooral geïntrigeerd door de rol van de ulama, de islamitische geleerden. Hoe zat dat in elkaar?” Docent Vloeberghs knikt tevreden. “Goede vraag! Ze waren zowel de spirituele leiders van het volk, maar gaven ook adviezen aan de politieke leiders. Soms leidde deze dubbelrol tot spanningen tussen ulama en de regering.”

Rowa Kordi is een uitwisselingsstudent en doet International Relations and Business Administration. Normaal gesproken volgt ze geen college bij het EUC, maar voor dit vak maakt ze een uitzondering. “Ik ben zelf moslima en wil mijn kennis van de geschiedenis van de islam graag verdiepen, want het is onmogelijk om een religie te begrijpen zonder dat je de geschiedenis ervan kent.” Door dit college begrijpt ze de islam veel beter, zegt ze. “Ik wist bijvoorbeeld het verschil niet tussen soennieten en sjiieten. Nu snap ik hoe ze ontstaan zijn en wat het verschil is tussen de twee stromingen.”

Filosofiestudent Floris van Wijngaarden volgt het college omdat hij graag over andere culturen leert. “Ik besefte dat mijn ideeën vooral voortkomen uit een westers christelijk perspectief. Hier leer ik andere perspectieven kennen.” Dat beaamt student Political Science and International Relations Anna Kiladze. “In de westerse wereld heb je zo’n oriëntalistische kijk op de islam en het Midden-Oosten. Maar doordat je de geschiedenis leert vanuit islamitische perspectief, krijg je een ander beeld. Je leert bijvoorbeeld dat moslims in de achtste eeuw geavanceerder waren dan de westerse wereld.”

Maar waarom is het belangrijk om over de islam te leren? Rechtenstudent Willem Warmenhoven: “Er zijn meer dan een miljard moslims in de wereld. Het is belangrijk om te begrijpen hoe de op een na grootste religie functioneert, zodat we ons los kunnen maken van al de stereotypen. Je had misschien een idee over hoe de islam is, maar dat klopt waarschijnlijk niet, want binnen het geloof zijn er talloze stromingen met eigen richtlijnen.”

Willem is daarnaast te spreken over de opzet van het college. “Het is interactief en praktisch”, zegt hij. “Ook al gaat het om de geschiedenis, ik zit hier niet om data te onthouden. Het gaat meer over het gedachtegoed achter historische gebeurtenissen.  Daardoor is het college tien keer interessanter en sla je de kennis beter op in je geheugen.”

Dat studenten elke week een presentatie moeten houden vindt Anna een effectieve methode. “Daardoor leer je echt veel, omdat je het moet uitleggen aan je klasgenoten en niet alleen maar passief kan luisteren.” Floris voegt eraan toe: “Het college is altijd goed gestructureerd. De docent is ook tof, hij is zeer gedreven. Hij heeft veel kennis over de islam en legt altijd duidelijk uit.”