Even kletsen met je studenten – al is het informeel? Dat kost online een stuk meer moeite, merken onderzoekers (en docenten) Femke Hilverda, Manja Vollmann en Renee Scheepers het afgelopen jaar. Hilverda: “Als je tijdens een online werkgroep aandacht wilt besteden aan hoe het met studenten gaat, kost dat veel meer tijd dan in een fysieke omgeving. In een lokaal praat je bij binnenkomst even met ze of ze kletsen met medestudenten. Online zegt niemand iets, tot we echt beginnen.”
Terwijl die interactie wel belangrijk is, blijkt uit hun onderzoek. De drie onderzoeken online onderwijs en houden daarvoor enquêtes onder studenten van alle Nederlandse universiteiten. Uit de resultaten van hun eerste enquête in december, ingevuld door 1600 studenten, viel op dat met name interactie met docenten belangrijk is voor de tevredenheid van studenten over online onderwijs. Interactie met medestudenten had een kleinere, maar ook significante, invloed.
Online onderwijs krijgt een 5.5
Het online onderwijs krijgt van alle ondervraagde studenten gemiddeld een 5.5, de Erasmus Universiteit zit ook rond dat gemiddelde. In de enquête van Erasmus Magazine, gehouden in december, kreeg het onderwijs van studenten op de Erasmus Universiteit gemiddeld een 6.2. Dat was aan het eind juni nog een 5.2, bleek uit een andere vragenlijst van EM. Belangrijkste verklaring voor de stijging was dat docenten minder hoefden te improviseren.
Het onderzoek van de ESHPM loopt nog. De tweede enquête is eind maart uitgevraagd en de derde zullen de onderzoekers aan het einde van dit collegejaar rondsturen. Ze vragen telkens dezelfde studenten de vragenlijst in te vullen om ontwikkelingen door de tijd te kunnen signaleren. Verder zijn ze van plan ook in gesprek te gaan met docenten, studenten en studentvertegenwoordigers over online onderwijs.
Het doel van het onderzoek is dat het concrete aanbevelingen zal opleveren voor docenten en onderwijsinstellingen. “Opleidingen kunnen inspelen op onze resultaten”, zegt Vollmann. Hoe? “Geef docenten bijvoorbeeld extra tijd voor begeleiding, omdat het online meer tijd kost. Dus geef ze niet alleen de standaarduren voor het voorbereiden en geven van colleges en werkgroepen, maar per week een uur extra, zodat ze na het onderwijs nog even kunnen blijven hangen voor inhoudelijke of persoonlijke vragen.”
Hoe meer online, hoe minder tevreden
Online onderwijs zal het onderwijs in echt voorlopig nog niet verslaan, als het gaat om wat studenten waarderen. In de resultaten van de eerste enquête blijkt ook dat onderwijs op de campus, nog altijd beter wordt gewaardeerd dan online onderwijs. Bovendien blijkt dat hoe meer online onderwijs ze krijgen, hoe minder tevreden ze zijn. Vollmann: “Dit effect is nog sterker bij studenten die veel behoefte hebben aan sociaal contact.”
Maar de onderzoeksgroep ziet ook mogelijkheden om dit effect tegen te gaan. “Dit negatieve effect vermindert als studenten goede apparatuur hebben, een positieve houding tegenover online onderwijs hebben en veel vertrouwen hebben in hun online kunnen.”
Belangrijk is dus ook dat studenten geloven in hun eigen vaardigheden online. Uitleg hoe alles werkt online, zouden volgens de onderzoekers het vertrouwen in zichzelf kunnen bevorderen en zou de studenten daarmee ook tevredener kunnen maken over het online onderwijs. Scheepers: “Je vraagt veel meer van zelfstandig studeren in online onderwijs. Normaal gesproken heb je als student ook wat aan medestudenten, als je bijvoorbeeld samen studeert. Nu is dat moeilijker en moet je zelf gedisciplineerd zijn om de stof eigen te maken. Cursussen zouden kunnen helpen.”
Breakout rooms
In de vervolg-enquêtes willen de onderzoekers nader specificeren welke soorten interactie de studenten precies waarderen. Hilverda: “Vinden ze bijvoorbeeld breakout rooms fijn, of juist de mogelijkheid om een hand op te steken? We hebben zoveel mogelijk tools opgesomd om later een zo goed mogelijk advies te kunnen geven.”
