“Ik heb begrip voor de vervelende situatie waar studenten in zitten, het thuis studeren en filmen van tentamens is een serieus nadeel voor ze”, benadrukt Jasper Eshuis, universitair hoofddocent bij de Erasmus School of Social and Behavioural Sciences (ESSB), aan het begin van het gesprek. Maar hij heeft het gevoel dat de universiteit het verkeerde gesprek voert.

“Het gaat vaak over details, technische problemen, wel of geen tweede camera. Terwijl de georganiseerde fraude bij online tentamens het echte grote probleem is.” Daarmee doelt Eshuis in eerste instantie op de verhalen over grootschalige fraude afgelopen zomer bij de Rotterdam School of Management. Dat ging overigens om thuistentamens zonder online surveillance.

Opvallend hoge scores

Maar volgens Eshuis is dat niet het hele verhaal. “Studenten weten steeds beter hoe ze proctoring met één camera kunnen omzeilen, die verhalen hoor ik regelmatig in de wandelgangen. Als je dat als universiteit weet, moet je ingrijpen.”

Het tentamen voor een van zijn eigen vakken, Qualitative Methods, vond plaats in maart vorig jaar. Zo vlak na het begin van de eerste lockdown was proctoring nog niet beschikbaar op de EUR. “Dat werd dus een takehometentamen met open vragen in plaats van meerkeuze. Het viel me op dat studenten hoger scoorden dan andere jaren. Dat verontrustte me. Het was moeilijk vergelijkbaar, omdat de toetsvorm veranderd was, en we hebben nooit concrete aanwijzingen voor fraude gevonden. Maar ik heb me wel afgevraagd of er iets aan de hand was, een heel onprettig gevoel. Dit wilde ik niet nog een keer. Het tentamen wordt nu dus wel geproctord.”

‘Tien camera’s’

Jasper Eshuis foto EUR (EM)
Jasper Eshuis Beeld door: EUR

De hamvraag is volgens Eshuis niet hoe de universiteit die fraude kan voorkomen. “Dan gebruiken we straks tien camera’s.” Nee, hij wil weten waarom studenten tot fraude bereid zijn. “Wat is er aan de hand met een universiteit als studenten bereid zijn om georganiseerd te frauderen?”, vraagt hij zich hardop af. “Blijkbaar is er bij een bepaalde groep studenten een gebrek aan integriteit en verantwoordelijkheidsgevoel. Maar hoe komt dat? En hoe zorgen we voor een betere cultuur?”

Concrete cijfers heeft Eshuis niet paraat, maar volgens de bestuurskundige zijn er de laatste tien jaar steeds meer incidenten met fraude. “Ik zou er een pleidooi voor willen houden dat je je medestudenten benadeelt als je fraudeert. Dat is blijkbaar niet vanzelfsprekend. Ook studenten en docenten moeten die norm uitdragen, elkaar vragen durven stellen over integriteit.”

Geen school

De cultuurverandering die Eshuis voor ogen staat, lijkt geen oplossing voor de korte termijn. “Dat klopt, aan die cultuur zul je blijvend moeten werken. Dit gaat ook over dingen als: studenten die zeggen dat ze naar ‘school’ gaan. Ja, op een school kun je nog een keertje wegkomen met frauderen, maar op een universiteit word je opgeleid tot burger met een hoge maatschappelijke functie en verantwoordelijkheid, daar is integer gedrag heel belangrijk bij.”

Ook zou de structuur van de universiteit fraude in de hand kunnen werken, vermoedt Eshuis. “Misschien zijn opleidingen wel te massaal en anoniem geworden, waardoor studenten minder verantwoordelijkheidsgevoel voelen richting hun medestudenten en de waarde van hun diploma. Er wordt wel heel veel nadruk gelegd op de toets als meetmoment. Het zou op de universiteit meer moeten gaan over de algemene ontwikkeling van jonge mensen.”

Die verandering van cultuur is niet alleen een verantwoordelijkheid voor de student. “Ik vind niet dat je die helemaal bij de student moet neerleggen, die ligt ook deels bij de opleiding en de universiteit. Die moeten het explicieter hebben met studenten over ethiek”

Erecode

Eshuis wil ook de hand in eigen boezem steken. “Ik praat tijdens mijn colleges wel over ethiek en integriteit. Maar dat gaat over de stof en niet over studeren.” Daarom wil hij ook een concrete eerste stap voorstellen voor die cultuurverandering. “Ik denk dat het belangrijk is dat je verwachtingen uitspreekt naar elkaar over hoe we ons dienen te gedragen. Verwachtingen over hoe je jezelf als lid van onze universitaire gemeenschap van Erasmianen gedraagt.”

“Dat zou je concreet vorm kunnen geven door een soort ‘erecode’ op te stellen die nieuwe studenten tekenen aan het begin van hun studie, of eigenlijk in de maand voordat ze beginnen. Daarmee verklaren zij expliciet dat ze zich als Erasmianen zullen gedragen, dat ze integriteit hoog in het vaandel hebben staan en niet frauderen. Uiteraard is dit geen garantie dat men zich daaraan zal houden, maar het helpt wel.  Op verschillende Amerikaanse universiteiten wordt zoiets al gedaan.”

Proctoring – Wagelmans denHartog (EM)

Lees meer over docenten en proctoring

‘Proctoring mag hooguit één op de duizend tentamens misgaan. En dan gebeurt het bij ons eerste’

Over docenten en proctoring: het wiskundetentamen van Albert Wagelmans (hoogleraar…

Lees 11 reacties