Waar gaat je proefschrift over?
“Ik heb onderzocht hoe het stichten en in stand houden van een gezin van invloed is op de arbeidsmarktparticipatie. Het stichten en in stand houden van een gezin brengt zorgtaken met zich mee, zoals kinderen opvoeden, informele zorg voor ouderen of huishoudelijk werk zoals koken en schoonmaken. Deze zorgarbeid is heel waardevol voor onze maatschappij. We zouden niet zonder kunnen. Anderzijds slokken deze taken veel tijd op. Als je kinderen opvoedt, heb je minder tijd om betaald werk te doen, wat betekent dat je minder uren werkt en mogelijk financieel afhankelijk wordt van je partner. Zo heb ik bijvoorbeeld onderzocht of het hebben van een kind of zorgen voor een zieke ouder van invloed is op het aantal uren betaald werk dat je verricht.”
Hoe heb je je onderzoek uitgevoerd?
“Dat ging prima. De overheid in Nederland verzamelt namelijk heel uitgebreide administratieve gegevens over alle inwoners. Je kunt bijvoorbeeld demografische gegevens combineren met informatie over gezondheid en belastingen. Voor een onderzoeker is dat te gek. Ik zou dat in Zwitserland bijvoorbeeld niet hebben kunnen doen, omdat de bescherming van de privacy daar een heel gedoe is. Een dergelijke koppeling van gegevens is daardoor niet mogelijk.”
Wat waren je bevindingen?
“Het is in Nederland mogelijk om de zorg voor je zieke ouder met je werk te combineren zonder minder uren te gaan werken. Een van de redenen daarvoor is dat het stelsel voor langdurige zorg voor ouderen in Nederland heel royaal is.
“Wanneer je kinderen hebt, is het een ander verhaal. Kinderen opvoeden vergt heel veel onbetaalde zorgarbeid. In dat geval blijft de vader evenveel uren werken en levert de moeder behoorlijk wat uren in. En aangezien er nogal wat vrouwen zijn die toch al in deeltijd werken als ze kinderen hebben, hebben ze meer ruimte om de zorg voor een zieke ouder in hun schema in te passen.”
Heb je ontdekt wat de redenen zijn waarom zo veel vrouwen in Nederland in deeltijd werken?
“Daar zijn diverse verklaringen voor en over één verklaring heb ik me uitvoeriger gebogen. Meer specifiek: ik heb geprobeerd te verklaren waarom alleen vrouwen minder uren betaald werk gaan verrichten als er eenmaal kinderen zijn en mannen niet. Mijn hypothese was dat rolpatronen hier meespelen: we hebben het idee dat zorgtaken vrouwentaken zijn. Ik heb ook bewijs ter ondersteuning hiervan gevonden. Ik moet er wel bij zeggen dat ‘het probleem dat vrouwen in deeltijd werken’ waar het vaak over gaat, volgens mij niet het echte probleem is. In plaats van kritiek te hebben op vrouwen omdat ze in deeltijd werken, zouden we onszelf moeten afvragen waarom mannen niet vaker in deeltijd werken.”
Denk je dat jouw proefschrift voor een verschil gaat zorgen?
“Ik ben een pragmaticus, dus ik denk niet dat mijn onderzoek de wereld meteen gaat veranderen. Maar ik hoop wel dat er wat aandacht en waardering komt voor al de onbetaalde zorgarbeid die er wordt verricht. Misschien zijn er ook een paar koppels die zichzelf zullen afvragen waarom ze de taken op een bepaalde manier hebben verdeeld en of het voor allebei wel financieel veilig is mochten ze ooit uit elkaar gaan.”
Hoe verliep het PhD-proces voor jou?
“Er waren ups en downs. Ik had fantastische supervisors en heb een hoop geleerd, over het onderwerp dat ik onderzocht maar ook over mezelf. Wat ik moeilijk vond was dat je weinig succesmomenten hebt. Twee of drie keer per jaar ben je aanwezig bij een conferentie, waar je je werk presenteert en feedback krijgt. Afgezien daarvan moet je jezelf van dag tot dag maar zien te motiveren en dat kan heel zwaar zijn. Ik had dat duidelijk onderschat toen ik begon. Wat me wel geholpen heeft was dat ik vrienden buiten de academische wereld had, zodat ik het belang van mijn werk kon relativeren. Het helpt ook als je een hobby hebt. In mijn geval was dat in een brassband spelen.”
Hoe voelt het om dit hoofdstuk van je leven vanaf zo’n grote afstand af te sluiten?
“Ik geloof dat het nog niet helemaal tot me doorgedrongen is. Aan de ene kant ben ik trots dat ik het proefschrift afgerond heb, maar ik moet nog wel twee hoofdstukken publiceren. Dat betekent dat ik zelfs na mijn promotie nog steeds met enkele onderdelen van het proefschrift bezig ben.”
