Cora Boele vertrekt: ‘geheugenverlies’ voor de universiteit

Met haar vertrekt een wandelende encyclopedie uit de gangen van de universiteit. Boele meldt zich met enige regelmaat op de redactie van EM, met tips over een teruggevonden schilderij van de rector tijdens de oorlog, wetenswaardigheden over Nobelprijswinnaar Jan Tinbergen of over de gedenksteen voor slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog in het Theilgebouw.

Ondanks de coronacrisis is Boele gewoon aan het werk in haar kantoor, waar een constant zoemende koeling de temperatuur het hele jaar door op 18 graden houdt. “Tijdens de zomer zwelt dat zoemen aan tot een gebrul en dan moet ik hier weg”, vertelt ze. Arbo-technisch is het raamloze depot niet helemaal verantwoord als werkplek, maar Boele gedijde slecht in de kantoortuin van de Universiteitsbibliotheek, dus deze kelder is een zelfverkozen ballingschap. “Ik vond dit altijd wel een prettige werkplek. Kijk, historisch onderzoek vraagt een rustige omgeving. Het model van een kantoortuin is niet altijd geschikt daarvoor.”

Tussen de fotolijsten, jubileumboeken en een brokstuk van een van de eieren van Petri is ze vlak voor haar pensioen nog druk met het fotoarchief. Op een bureau liggen een heleboel zwart-witfoto’s uitgestald, ogenschijnlijk kriskras door elkaar. “Tot 1973 heb ik alle foto’s al beschreven, ik ben nu tot 2000 aan het uitzoeken. Of ik dat nog afkrijg voor 14 mei? Dat is wel mijn streven.” Haar opvolger komt pas op 17 augustus, dus iemand anders zal diegene moeten inwerken.

Boele liep de Erasmus Universiteit in 1981 binnen als student Maatschappijgeschiedenis. Dat was nog op Hoboken, zoals Boele het noemt, in de toren van het huidige Erasmus MC. Ze noemt zichzelf bescheiden een ‘middelmatige’ student, met als opvallendste pluspunten een voorliefde voor archiefonderzoek en een aardig talent om het allemaal op te schrijven.

Het leidde er in elk geval toe dat ze door toenmalig persvoorlichter Ger Lugtenberg gevraagd werd om wat klusjes te doen bij Interne en Externe Betrekkingen, de voorloper van de afdeling Marketing en Communicatie. Daar ging ze eigenlijk nooit meer weg, tot haar overstap naar de UB in 2018. “Ik heb voorwoorden en toespraakjes geschreven voor de rector en vijftien jaar lang het ‘productieproces’ rond de jaarverslagen geleid”. Ook schreef ze voor een Engelstalig tijdschrift voor internationale studenten, persberichten over proefschriften en was ze een tijd lang persvoorlichter.

Ondertussen was Boele ook al actief voor de Stichting Universitair Historisch Kabinet (SUHK), die in 1985 is opgericht met het idee om iets te doen met de geschiedenis van de instelling en een collectie op te bouwen. “In het bestuur van de SUHK zaten de rector en medewerkers van de universiteit, die het allemaal van harte steunden maar eigenlijk geen tijd hadden voor de uitvoering van de plannen.” Voor die uitvoering werd aanvankelijk Carmen Heijmerink aangesteld, die ook kunstzaken in haar portefeuille had.

Bij elk lustrum dat volgde betrok Heijmerink de afdeling communicatie erbij, en ‘dan kwam ik meestal in beeld’, vertelt Boele. Bijvoorbeeld bij de redactie voor herinneringsboeken. Uit een van de archiefkasten trekt ze een boekje over het tachtigjarig bestaan in 1993. “Daarvoor mocht ik de foto’s uitzoeken.” Op een van de bladzijdes staat een foto van een tentamen in Ahoy in 1991. Nu een rariteit, maar in de jaren negentig doodgewoon. “Totdat het Van der Gootgebouw openging waren alle grote tentamens in Ahoy.”

“Overigens ben ik níet verantwoordelijk voor de bijschriften”, waarschuwt ze. “Willemijn van der Goot (naamgever van het tentamengebouw, red.) staat erbij beschreven als ‘de eerste vrouwelijke promovenda van Nederland’, maar dat moet Rotterdam zijn”, zegt ze met verse ergernis in haar stem.  Boele staat bij collega’s bekend als iemand met een uitstekend geheugen, feitelijke onjuistheden verdraagt ze slecht. Toch is ook haar geheugen selectief. “Ik weet niets van muziek. Bij Triviant weet mijn familie altijd precies hoe ze me moeten pakken: met een muziekvraag. Dat ene partje heb ik nooit.”

De afgelopen tien jaar werd Boele verantwoordelijk voor het academisch erfgoed. “Heijmerink gaf in 2009 aan dat ze niet meer kunstzaken én erfgoed kon bolwerken, en toen heb ik het overgenomen.” Heijmerink zou in 2014 omkomen bij een verkeersongeval. “Een enorm verlies voor deze instelling, als je het hebt over het geheugen van de universiteit dan was zij daar een goed voorbeeld van.”

Niet alle objecten in het depot zijn haar even lief. Ze opent een kast vol met doosjes en cadeauverpakkingen. Een daarvan is een plexiglas buis met daarin een modeltreintje. In een doosje zit een kitsch ogend weegschaaltje. “Vertegenwoordigers van de universiteit gaan ieder jaar naar China en je wilt niet weten waar ze mee terug komen.” De archiefkast ernaast is op het eerste gezicht saaier: alleen maar boeken. Die vindt Boele veel interessanter. “Hier staan alle jaarverslagen vanaf 1913. Tot in de jaren tachtig staat heel gedetailleerd beschreven wat er gebeurde.”

Na haar pensioen wil Boele zich op twee dingen richten: onderzoek in het historisch archief van de OGEM, een gas- en elektriciteitsbedrijf in Nederlands-Indië – en het maken van tuinreizen naar Engeland. “Engeland is een favoriet land voor mij. Dat is een en al geschiedenis. Hier willen we de geschiedenis altijd een beetje wegmoffelen. Ja, als er een eeuwfeest is, dan is het belangrijk.” Er is naar de mening van Boele soms ‘slordig’ omgesprongen met het kleine beetje geschiedenis dat de Erasmus Universiteit heeft. “Vooral bij de verhuizing van de Pieter de Hoochweg naar Woudestein in 1968 zijn heel veel dingen achteloos verdwenen. Ja, de gedenksteen voor de Tweede Wereldoorlog is er nog en op de zeventiende verdieping van het Tinbergengebouw zit nog een glas-in-loodraam, maar heel veel meubels en andere opsmuk zijn verdwenen. ‘Oude meuk, weg ermee’, dacht men toen.”

Wat bezielt iemand dan om een groot deel van haar werkzame leven aan de Erasmus Universiteit door te brengen, met zo’n korte geschiedenis en niet de beste reputatie op het gebied van erfgoed? “Wat je hebt moet je koesteren. Er moet toch één iemand zijn die het verhaal kan vertellen. En we hebben wél een verleden. Men komt zelden verder dan: we zijn opgericht door havenbaronnen. Maar wie zijn dat dan, en wat gebeurde er daarna? En wist je bijvoorbeeld dat één van de ‘founding fathers’, Van Stolk, deze instelling al veel eerder wilde oprichten, in 1895? Dan hadden we al veel eerder een eeuwfeest gehad. Pas bij zijn derde poging in 1913 lukte het.”