Liegen, te laat komen en zo de medische overdracht missen waarin over patiënten wordt gesproken, gebrekkige medische kennis en fraude. Zeven maanden na het begin van de coschappen komen de eerste meldingen binnen over de geneeskundestudent. Na een psychotherapeutisch traject lijkt het gedrag van de student te verbeteren, tot enkele maanden later weer meldingen binnenkomen bij de examencommissie.
De student deed zich in deze tijd voor als arts op LinkedIn, terwijl hij nog masterstudent en dus onbevoegd was. Wederom zijn er meldingen over afwezigheid, te laat komen, ongeïnteresseerd en onvoorbereid zijn. Bij dermatologie was de student aanwezig bij een operatieve ingreep, maar meer bezig met zijn telefoon. Vervolgens pakte hij met blote handen steriel materiaal vast en verwijderde zijn mondkapje om uit een zelf meegebracht flesje te drinken. In zijn tijd bij een ggz-afdeling liet hij een raam open en zaten zijn sleutels nog in de deur. Die sleutels gaven onder meer toegang tot gesloten patiëntafdelingen. Ook werd wederom fraude bij een opdracht aangetoond.
Verweer
De student droeg in zijn verweer aan dat het wegsturen van een geneeskundestudent volgens het iudicium abeundi alleen kan als de patiëntveiligheid ernstig en structureel in gevaar komt. Dat was volgens hem niet het geval. De universiteit heeft volgens de rechter voldoende onderbouwd dat de student ‘een patroon van niet-integer gedrag vertoont’ en ‘dat dit gedrag een bedreiging vormt voor de veiligheid van zorgverleners en patiënten’.
Dat de student de sleutel in de deur liet bij de ggz-afdeling wordt door de universiteit als het meest serieuze incident gezien, omdat patiënten van de gesloten afdeling hadden kunnen ontsnappen. Ook zijn de beoordelingen van de Commissie Longitudinale Beoordeling Professionaliteit meegenomen. De student haalde weliswaar ook voldoendes voor coschappen, maar artsen hadden terugkerende twijfels over dezelfde competenties.
Gebrek aan reflectie
De examencommissie heeft door de jaren heen elf gesprekken met de student gevoerd, en hem dringend verzocht een andere loopbaan te zoeken. Een psycholoog zag ruimte voor remediëring, mits de student bereid zou zijn te reflecteren op zijn gedrag. Daar waren ernstige twijfels over. Het duurde maanden voor de student een psychotherapeutisch traject startte, daardoor gaf de betrokken psycholoog aan geen kans op herstel meer te zien. Vervolgens startte hij alsnog met het traject, dat korte tijd succesvol leek.
Onderzoek van EM liet eerder al zien dat het Erasmus MC al sinds het begin van deze eeuw meer mogelijkheden probeert te krijgen om ongeschikte studenten van de opleiding te sturen. Iemand wegsturen is extreem lastig, vertelden betrokken bij de opleiding in Rotterdam. Daarvoor is een goed dossier nodig, en moet een student aantoonbaar patiënten, medestudenten of collega’s in gevaar hebben gebracht.
In de praktijk komt de patiëntveiligheid niet snel in gevaar. Een arts die twijfelt over de geschiktheid van een student laat de betreffende coassistent niet alleen bij een patiënt. “Door goede supervisie wordt het werkelijk schenden van de patiëntveiligheid tijdens de opleiding meestal voorkomen”, schreven de voorzitters van de examencommissies al in 2022. Zij stelden voor dat de keuze om een coassistent niet alleen te laten met patiënten net zo zwaar zou moeten wegen als een incident waarbij de patiëntveiligheid daadwerkelijk is geschonden. Zowel de vorige als de huidige onderwijsminister wezen dit voorstel van de hand.
Reactie Erasmus Universiteit
“We zijn tevreden met de uitspraak van de Raad van State”, laat een woordvoerder van de Erasmus Universiteit weten, ook namens het Erasmus MC. “Het bevestigt dat het iudicium abeundi een passend en noodzakelijk instrument is om in uitzonderlijke gevallen de veiligheid en professioneel gedrag binnen de zorg en het onderwijs te waarborgen. Tegelijkertijd vinden wij het belangrijk dat dit instrument meer structureel wordt verankerd in processen, zodat er meer duidelijkheid en rechtszekerheid ontstaat voor alle betrokkenen.”
“De timing van deze uitspraak komt op een belangrijk moment. Aanstaande maandag vindt een landelijke bijeenkomst plaats (georganiseerd door NFU en UNL) waarin onderwijsprofessionals en examencommissies samenkomen om het protocol rond het iudicium abeundi (IA) te herzien. Het huidige protocol bewijst zich in de praktijk door het ontstaan van jurisprudentie, zoals blijkt uit deze zevende IA-uitspraak van de bestuursrechter waar een IA-besluit in stand blijft, maar deze toepassing van het protocol is juridisch en beleidsmatig nog onvoldoende vastgelegd. Daarom is het goed dat er nu wordt gewerkt aan een herziening en verdere verankering voor het omgaan met ernstig onprofessioneel gedrag in het hoger onderwijs.”
“De uitbreiding van de jurisprudentie wordt als zeer waardevol gezien en onderstreept de noodzaak van meer structurele borging. Erasmus MC en de Erasmus Universiteit Rotterdam pleiten al jaren voor duidelijke kaders en handvatten om in te kunnen grijpen bij ernstig onprofessioneel gedrag. Elke uitspraak draagt bij aan verdere verduidelijking van de toepassing van artikel 7.42a WHW. Deze uitspraak past in lijn met eerdere zaken, zoals die over de master Pedagogische en Onderwijswetenschappen.”
In een eerdere versie van dit artikel stond dat de deur waar de student zijn sleutels in had laten zitten toegang gaf tot gesloten patiëntafdelingen. Dat is onjuist. De sleutel die de student in de deur liet zitten gaf toegang tot die afdelingen.
