Dit is waarom een gebroken hart pijn doet

Tweedejaars bedrijfskundestudent Rayyan (20) weet nog precies hoe het voelde toen zijn relatie vorig jaar beëindigd is. “Het was alsof ik in een hel belandde”, zegt hij. Ze kregen een relatie op de middelbare school en waren drie jaar samen, vertelt de Indiase student. Toen zijn toenmalige vriendin besloot in Keulen, Duitsland, te studeren, koos Rayyan voor de Erasmus Universiteit zodat hij haar vaker kon zien. “Maar een langeafstandsrelatie werkt volgens haar niet”, zegt hij. “We zagen elkaar niet zo vaak als we wilden en konden door onze studie niet zo veel tijd maken voor elkaar.” Dus maakte ze de relatie uit.

Voor Rayyan kwam de beslissing als een klap. “Ik kon dagen niet goed functioneren, ik sloot me op in mijn kamer en deed helemaal niks behalve films kijken en gamen. Ik had geen zin om te eten of te douchen”, kijkt hij terug. “Het voelde letterlijk zwaar op mijn borst, ik weet niet hoe ik het moet verwoorden, maar het was alsof er een steen aan hing.”

Volgens onderzoeker Freddy van der Veen is Rayyans ervaring een perfect voorbeeld van hoe een gebroken hart fysieke pijn kan veroorzaken. Van der Veen deed onderzoek naar romantische afwijzing door online dating na te bootsen. De proefpersonen waren alleenstaande heteromannen en -vrouwen die op zoek waren naar een romantische partner. Net als op een datingapp kregen ze profielen van elkaar te zien en moesten ze een vraag beantwoorden: wil je met deze persoon op date? De proefpersonen worden daarna geconfronteerd met de beoordeling van de andere persoon: ze kregen te horen of ze een match hadden of dat de kandidaten hen afwezen.

De onderzoeker was vooral geïnteresseerd in hoe mensen reageren op de afwijzing van een ander. Uit het experiment bleek dat de hartslag vertraagt bij romantische afwijzing. “Ook zien we dat het pijnnetwerk in de hersenen actief is wanneer je afwijzing ervaart, net als wanneer je fysieke pijn hebt”, vervolgt hij. “Dus je kan psychische pijn, zoals een gebroken hart, werkelijk voelen als fysieke pijn. Soms beschrijven mensen de pijn als ‘een knoop in de maag’, maar je kan ook kortademig zijn of druk op je borst ervaren.”

Er is dus volgens Van der Veen bewijs dat afwijzing een pijnreactie kan veroorzaken. “En als een gebroken hart een pijnreactie is, zou je het moeten kunnen dempen”, zegt de onderzoeker.

In een vervolgexperiment onderzocht hij de impact van pijnstillers op de psychologische pijn. In het experiment beoordelen proefpersonen elkaar op basis van een foto. Daarna moesten ze aangeven of ze dachten dat de ander hen ook positief beoordeelde. “In het algemeen denken mensen dat ze vaker leuk gevonden worden dan niet leuk. Dat is een gezonde manier om te kijken naar de buitenwereld. Dit noemen we een positieve bias”, licht Van der Veen toe.

In het experiment zag hij dat de positieve bias afneemt naarmate je vaker afgewezen wordt. Waarschijnlijk remt de pijnlijke situatie de positieve bias af, interpreteerde de onderzoeker. Maar bij proefpersonen die paracetamol slikten, zie je de afname niet. “Doordat de pijn, die veroorzaakt is door afwijzing, gedempt is door paracetamol, is er mogelijk minder reden om je verwachtingen aan te passen”, vertelt Van der Veen. “Het klinkt misschien eigenaardig, maar zoals bij fysieke pijn, zou je psychische pijn ook kunnen dempen met paracetamol.” Hij benadrukt erbij dat het nog verder moet worden onderzocht.

Heeft student Rayyan paracetamol gebruikt voor zijn gebroken hart? “Had ik dat maar geweten!”, lacht hij. “Na een week huilen was ik het zat en ging ik uit met de boys – gewoon lol trappen en gek doen. Het bleek dat bromance wel goed werkte tegen een gebroken hart.”