Maar vijf jaar na de start van de metoo-beweging, de reeks aan onthullingen over seksueel wangedrag in de Nederlandse entertainmentwereld en na twee jaar van sociale distantie voelde een zoetroze invalshoek voor deze special niet goed. Want seksueel grensoverschrijdend gedrag is overal, ook op universiteiten en tussen studenten. De vraag rees: is seks nog wel leuk?
Een klein jaar geleden kwam Amnesty International tot de conclusie, na onderzoek onder studenten, dat één op de tien vrouwelijke studenten in haar studententijd is verkracht. Uit het onderzoek van EM blijkt nu dat twee derde van de ondervraagden wel eens seksueel grensoverschrijdend gedrag heeft meegemaakt.
Hoe zit het aan de universiteit?
Is dit nu iets nieuws? Is er tegenwoordig vaker sprake van seksueel grensoverschrijdend gedrag? Of mag je ook helemaal niks meer doen en zeggen tegenwoordig? We vroegen ons af: hoe zit dat hier op de Erasmus Universiteit? Wat maken studenten mee en wat vinden ze zelf wel en niet door de beugel kunnen?
Op die vragen wilden we antwoord krijgen, en we waren niet de enigen, de vertrouwenspersonen van de universiteiten vragen al een paar jaar om zo’n soort onderzoek. Want, en dat blijkt ook uit ons onderzoek, veel studenten maken geen melding van wat hen is overkomen, terwijl ze er wel last van houden, soms jaren achtereen.
Geen meldingen, betekent niet geen probleem
Nu wil ik niet in dezelfde valkuil stappen als mediamagnaat John de Mol, die na de onthullingen over The Voice zei dat hij niks kon doen als er niet werd gemeld. Dat is natuurlijk niet, of niet helemaal, zo. Uiteraard hebben vertrouwenspersonen wel een melding nodig om actie te kunnen ondernemen. Maar geen meldingen, betekent niet geen probleem.
De redenen waarom slachtoffers niet melden zijn schaamte, schuldgevoel en het gebeurde kleiner maken dan het was. Tegelijk helpt het niet dat als er wordt gemeld, de zaak wordt gebagatelliseerd, of dat slachtoffers vragen krijgen of ze niet zelf wat hadden kunnen doen. Geregeld hebben slachtoffers spijt van hun melding omdat ze zich niet serieus genomen voelen, waardoor het trauma alleen maar wordt versterkt.
Verder zijn meldingen, of in ieder geval cijfers zoals die uit het onderzoek van Amnesty en nu het onderzoek van EM, nodig om verandering te brengen. Als 11 procent van de ondervraagden die verbaal seksueel grensoverschrijdend gedrag hebben meegemaakt, aangeeft dat dit gedrag op de campus plaatsvond door een medestudent of docent, dan moet je je als verantwoordelijke bestuurders toch de tandjes schrikken.
Sticker op de wc
Het is daarom goed dat er al plannen liggen om – en ja het klinkt altijd soft – bewustwording te creëren over het onderwerp. Want het is soms ook verrekte moeilijk in te schatten wat nog een grap of een flirt is, en wat zeker niet meer. Daar moet iedereen zich bewuster van worden.
Als kind hing er bij mij thuis een sticker op de wc (we hebben het hier over de jaren tachtig) waarop stond: “Als een meisje nee zegt, bedoelt ze ook nee”. De sticker was onderdeel van een campagne van SIRE. Maar als ik kijk wat we nu weten over hoe seksueel grensoverschrijdend gedrag in z’n werk gaat, en wat de effecten zijn op hen die het overkomt zou ik nu een stap verder willen gaan: “Als een meisje – of wie dan ook – geen ja zegt, dan is het óók nee”. Tijd voor nieuwe stickers. En leuke seks.
