‘Ik was extreem geschokt toen ik hoorde dat blackface hier traditie was’

Anna Szekeres (21) uit Hongarije, student Geschiedenis: “Toen ik een jaar geleden in Nederland arriveerde was ik nog niet bekend met het fenomeen van Sinterklaas en Zwarte Piet. Eind november vorig jaar zag ik de eerste Sinterklaasartikelen in de winkels en ik vroeg mijn Nederlandse studiegenoten wat dit betekende. Zij legden uit dat het een Nederlandse traditie was, een deel van hun cultuur. De Zwarte Pieten zijn niets meer dan de helpers van Sinterklaas, die hem assisteren in het uitdelen van snoepgoed en cadeaus, zo stelden mijn klasgenoten. Zoals ik het zie, zijn de gezichten van de Pieten zwart omdat zij door een schoorsteen de huizen binnen komen, waardoor hun gezichten zo zwart als roet worden. Als je er op deze manier naar kijkt, zie ik niet in wat er precies racistisch is aan dit feest. Dat kinderen zich schminken als Zwarte Piet vind ik een leuk concept en ik denk dat dit een unieke traditie is. Het verbindt mensen, en dat is goed.”

Ayanda Ntuli (21) uit Zuid-Afrika doet de International Bachelor Communication and Media en schreef een blog waarin ze uitlegt dat ze Zwarte Piet racistisch vindt. “Ik had eigenlijk nog nooit zoiets meegemaakt als blackface. Ik ben opgegroeid in Zuid-Afrika en Engeland met zwarte mensen om me heen. Toen ik Zwarte Piet voor het eerst zag, dacht ik: “Oh mijn god, wat is dit?” Het voelde als spot: mensen schminken hun gezicht zwart, de pruiken die erg op mijn haar lijken, de oorbellen. Nederlandse vrienden vertellen me dat het een feest voor kinderen is, dat het op scholen wordt gevierd. Dat maakt het voor mij nog vreemder. Hoe kan je kinderen op deze manier kennis laten maken met zwarte mensen? Ik heb vrienden bij studentenverenigingen en zij verkleden zich voor een feestje weleens als Zwarte Piet. Ze begrijpen niet hoe beledigend het is. Voor hen is het een leuke verkleedpartij. Ik vertel ze weleens dat ik het aanstootgevend vind, maar in hun ogen is Zwarte Piet niet racistisch: de figuur heeft voor hen een zeer positieve connotatie, hij brengt snoep en cadeautjes voor kinderen. Eerlijk gezegd zijn de meeste van mijn Nederlandse vrienden het niet met me eens: ze zien Zwarte Piet gewoon niet als racisme. Maar het klopt voor mijn gevoel niet: het zwarte gezicht en de pruik zijn racistische stereotypen, de gouden oorbellen en de outfit komen uit de koloniale tijd en Zwarte Piet is ondergeschikt aan Sinterklaas. Ik denk dat ik het personage kon begrijpen zonder het zwarte gezicht. Ik ben niet tegen de viering, maar ik zou me er pas comfortabel bij voelen als de raciale kenmerken worden weggenomen.”

Uitwisselingsstudent Emma Dailey (20, Verenigde Staten) begrijpt eigenlijk niets van de Nederlandse goedheiligman: “Ik hoorde voor het eerst over de Sinterklaastraditie van een vriend in Shanghai die door de Nederlandse expatgemeenschap, samen met een aantal van zijn Nederlandse vrienden, was gevraagd om zich te verkleden als Zwarte Piet. Ik vroeg hem wat het inhield en was extreem geschokt toen ik hoorde dat blackface een aspect van de traditie was. Door mijn Amerikaanse achtergrond ben ik ervan overtuigd dat blackface in alle omstandigheden volstrekt onaanvaardbaar is. De bewering dat de zwarte schmink ‘roet van een schoorsteen’ is, terwijl het kostuum nog steeds wordt geleverd met een gekrulde pruik en gouden oorbellen, is voor mij belachelijk.  Wat me nog meer aan het hart ging, was dat mijn vrienden verbaasd waren over mijn verontwaardiging. Ik eiste dat mijn vriend uit Shanghai zijn werknemers zou vragen of ze roetvegen konden gebruiken in plaats van volledige schmink. Uiteindelijk heeft hij het wel gevraagd, maar zijn verzoek werd niet ingewilligd. Verder vind ik het jammer dat er zoveel geweld en haat gaande is rond een kinderfeest. Ja, traditie is belangrijk, maar zo’n kleine wijziging zou geen probleem moeten zijn.”

Eerstejaars IBCoM-student Olivier de Vries (20) uit Zwitserland: “Toen ik voor het eerst hoorde over een figuur genaamd Zwarte Piet, was ik nogal verrast. Op het eerste gezicht lijkt het vrij racistisch, vooral omdat het bij een kinderfeest gebruikt wordt. Mijn Nederlandse leeftijdsgenoten waren echter behoorlijk opgewonden over deze viering, omdat het iets uit hun jeugd was en zij dit heel erg koesterden. Ze vertelden mij dat ze de zwarte huidskleur nooit hadden verbonden aan ras, en dat hij een erg geliefd figuur is. Ik zag Zwarte Piet voor het eerst op de verpakking van pepernoten, maar ik ontdekte meer over de traditie via mijn Nederlandse studiegenoten. De meesten van hen zijn het erover eens dat Zwarte Piet niet racistisch is. Persoonlijk vind ik dat de protesten veel te vocaal zijn, vooral tijdens de viering. Het is bedoeld voor kinderen, dat wordt nu vergeten.”