Integriteitsrisico’s bij RSM, maar geen invloed van bedrijfsleven op onderwijs en onderzoek

Volgens de commissie onder leiding van Gerard Mols, emeritus hoogleraar Strafrecht en oud-rector magnificus van Maastricht University, zijn er verschillende omstandigheden bij de RSM ‘die een mogelijk risico vormen voor de integriteit van wetenschapsbeoefening’. Zo worden nevenwerkzaamheden lang niet altijd vermeld en is er onduidelijkheid of consultancywerk daar ook onder valt.

Ook vindt de commissie het twijfelachtig dat wetenschappers van de RSM werkzaamheden mogen verrichten binnen de EUR Holding. Dat levert een ‘onduidelijke en weinig transparante situatie’ op. Bovendien kwam de commissie erachter dat de Nederlandse Gedragscode Wetenschapsbeoefening binnen de RSM BV en de EUR Holding ‘niet zonder meer wordt toegepast’. Daardoor is het onduidelijk ‘welke kernwaarden er gelden’ en is er geen toezicht op het handelen van RSM-wetenschappers binnen de Holding.

De organisatiestructuur kan sowieso op weinig goedkeuring van de commissie-Mols rekenen. De relatie tussen de faculteit, de RSM BV, en de Holding is gecompliceerd. “Daardoor is niet altijd even duidelijk wie waarvoor verantwoordelijk is, waardoor een vacuüm kan ontstaan voor free riders.”

Hoewel de regels en procedures voor de waarborging van de wetenschappelijke integriteit op orde zijn, wijst de commissie erop dat deze ook dienen te worden nageleefd binnen de commerciële afdelingen van de RSM en de rest van de universiteit. Daarnaast moet de RSM kijken naar de cultuur binnen de faculteit: “De relatieve autonomie van, meer in het bijzonder senior, hoogleraren kan bijdragen aan een cultuur waarbinnen stafleden niet de vrijheid voelen om zich te uiten over wetenschappelijke integriteit.”

De RSM sloot verschillende overeenkomsten met bedrijven die de samenwerking tussen het bedrijf en de faculteit uiteenzetten. In twee van die contracten staan bepalingen die het bedrijf de mogelijkheid bieden om het curriculum en het profiel van studenten te beïnvloeden en de cv’s van studenten in te zien. Dat is bijvoorbeeld het geval in het contract tussen Shell en de RSM: The main aim of this SG is: (…) c. For Shell to potentially influence the design of the RSM curriculum and the profile of students who attend the BSc/MSc/MBA programmes.”

De commissie noemt de formulering van de contracten ‘zeer ongelukkig’, maar vond geen aanwijzingen dat er daadwerkelijk invloed is uitgeoefend op het curriculum of het profiel van studenten. Wel vraagt de commissie zich af of het verstrekken van gegevens van studenten, zoals cv’s, niet in strijd is met privacywetgeving.

Daarnaast vond de commissie verschillende sponsorcontracten voor de honoursprogramma’s. Bedrijven betalen de RSM een bedrag tussen de 1.500 en 15.000 euro en in ruil daarvoor mogen ze gastcolleges verzorgen, studenten recruteren en kan het logo van het bedrijf op het onderwijsmateriaal worden geplaatst. Tegen de gastcolleges en de recruteringsactiviteiten heeft de commissie-Mols geen bezwaar. Tegen het vermelden van een sponsorlogo wel: “Daardoor kan eenvoudig de indruk worden gewekt dat het bedrijf mede verantwoordelijk is voor de inhoud en vormgeving van het programma, terwijl de verantwoordelijkheid daarvoor nu juist bij uitsluiting bij de faculteit ligt.”