‘Voor een man van kleur ben je best knap’

Mijn date, een witte man, vertelde mij dat hij zich hier wel in kon vinden omdat hij zich niet aangetrokken voelde tot mannen van kleur. Maar ik was dan wel knap voor een man van kleur. Ik keek hem aan en lachte het weg, want ik wist gewoon niet hoe ik moest reageren. Enerzijds omdat ik niet helemaal registreerde wat er nou daadwerkelijk gebeurde en anderzijds omdat ik niet kan geloven dat sommige mensen nog dit soort gedachten hebben.

Dit soort dingen gebeuren wel vaker. Andere voorbeelden zijn: “Ik snap niet waarom ik je leuk vind, je bent zo extravagant.” en “Voor een homo ben je nog best aardig”. Vrienden van mij hebben dezelfde soort uitspraken moeten aanhoren: feministen die best mee vallen in hun mannenhaat, mensen met een niet-Nederlandse afkomst die ‘nog best goed’ geïntegreerd zijn en ga maar door.

Wanneer je de definitie van ‘stereotype’ opzoekt, dan krijg je de volgende beschrijving: “een overdreven beeld van een persoon of een groep wat vaak een vooroordeel of negatief denkbeeld is en wordt gebruikt als rechtvaardiging van discriminatie”. Als je deze definitie vergelijkt met de eerdergenoemde voorbeelden, dan lijkt het wel alsof die mensen geschokt zijn dat de stereotypes niet kloppen. Verbazingwekkend, niet?

Stereotypes bestaan volgens mij al sinds het begin der tijden (om maar even in het kader van overdrijven te blijven) en we zijn allemaal schuldig aan het hebben van en denken in stereotypes, inclusief ondergetekende. Alleen de een houdt vaker zijn of haar mond erover, terwijl de ander lompe opmerkingen maakt over hoe groot de verbazing is wanneer iemand niet voldoet aan een stereotype.

Volgens de psychologie hebben stereotypes een functie: het menselijk brein denkt in categorieën om alles om ons heen te kunnen ordenen. De meest voorkomende kenmerken worden gebruikt als dé kenmerken om een bepaalde groep te omschrijven. Popcultuur maakt ook erg veel gebruik van stereotypes en verergert het alleen maar: homoseksuele mannen worden gezien als accessoires, zwarte vrouwen zijn altijd boos, feministen scheren hun oksels niet (hoe dan?) en nog meer onzin.

Dus, mijn boodschap is dat de volgende keer dat je de neiging hebt om te zeggen dat iemand best knap is voor een donker persoon, niet als een allochtoon klinkt of meevalt qua feminist: denk even na over het feit dat je dit tegen mensen zegt, in plaats één van de vele stereotypes die je brein heeft opgeslagen.

Rocher Koendjbiharie, masterstudent International Public Management & Policy