Liveblog: Rutte vs. Wilders in de Aula

19.35 Einde van dit liveblog

Eline Wolfhagen, als voorzitter van de Activities Committee van de EFR verantwoordelijk voor de organisatie van het debat, is hartstikke tevreden: “Het was een hele mooie dag, alles is goed gegaan.” EM gaat aan de borrel. Net als deze vijf heren.

19.27 Subtiele grapjes

Evert (18) en Mick (21) studeren allebei Geschiedenis.

Evert: “Ik vond het leuk om erbij te zijn. Mijn mening is niet veranderd door dit debat, ik wist al dat ik VVD wilde stemmen. Rutte deed wat hij moet doen. Ik vond het in elk geval heel belangrijk dat hij nog een keer uitsloot dat hij met de PVV gaat regeren.”

Mick: “Ik was hier neutraal, want ik stem D66. Ik vond het wel vermakelijk. Ze maakten veel subtiele grapjes, af en toe wat venijnig, maar ze pakten dat sportief op. Mijn mening heeft het debat echter niet kunnen veranderen.”

19.20 Hard tegen hard

Adinde (18) studeert Geneeskunde en volgde het debat in de Aula. “Heel leuk om ze een keer tegenover elkaar te zien. Het ging wel heel snel, en soms hard tegen hard. Ik denk dat vooral Rutte hoopte met dit debat kiezers te trekken die bang zijn dat de PVV de grootste wordt. Maar nu bijvoorbeeld GroenLinks zo groot is in de peilingen is dat niet meer zo hard nodig. Zelf denk ik D66 te gaan stemmen, maar ik wil me er eerst nog wat in verdiepen.”

19.12 Borrelen

Het is een beetje druk in de C-hal. De borrel is begonnen. Kun jij EM-redacteur Elmer Smaling vinden? Dan trakteert hij je op een biertje.

19.01 Klaar

Het debat is afgelopen. De zaal waar studenten en journalisten een livestream volgden stroomt snel leeg. Een Japanse televisieploeg stort zich meteen op een paar studenten voor een reactie.

18.55 Finale

“Met zo’n partij ga ik niet samenwerken”, zegt Rutte over de PVV. “En toch gelooft niemand u”, antwoordt Wilders, die ook refereert aan de persconferentie van de premier eerder vandaag. “Ik speel geen kwartfinale tegen de populisten, meneer Rutte. Ik speel een finale tegen de leugenaars.”

Ondertussen beginnen Remco Theulings (EenVandaag), Frank Hendrickx (de Volkskrant) en Paul Jansen (de Telegraaf) aan de nabeschouwing.

18.50 Geen thuiswedstrijd

Het is geen thuiswedstrijd voor Rutte vanavond, en al helemaal niet voor Wilders. Erasmus Magazine peilde de politieke voorkeuren van studenten en medewerkers van de universiteit. Daaruit kwam D66 te voorschijn als de grote winnaar: onder de deelnemers aan de peiling die al zeker weten waarop ze gaan stemmen, haalt D66 27,1 procent van de stemmen. De twee kemphanen die vanavond tegenover elkaar staan doen het iets minder goed: Rutte’s VVD haalt 22,6 procent, Wilders’ PVV overtuigt slechts 4,0 procent van de studenten en medewerkers. 1.248 mensen deden mee aan de peiling.

18.41 Aansluitend borrel

Het is nu nog heel rustig terwijl Wilders en Rutte debatteren over de zorg, maar Adrian kan z’n borst zometeen natmaken. De borrel na het debat is in de hal van het Theilgebouw en de Engelsman is verantwoordelijk voor een van de bars. “Het zal erg druk worden, maar dat is alleen maar goed.” Hij is blij met zijn plek achter de bar. “Als international heb ik bij het debat niet veel te zoeken. En hier kan ik ook af en toe wat te drinken voor mezelf inschenken.”

18.35 Wilders valt Rutte aan op geloofwaardigheid

“Met wie gaat u regeren meneer Rutte? Weer met links en het midden? Straks wordt Jesse Klaver minister van Immigratie.” Hard applaus en gelach uit de zaal.

18.30 In de perszaal

Niet alle journalisten mogen het debat vanuit de zaal volgen. In een apart zaaltje zitten vooral filmploegen en fotografen. De zaal zit helemaal vol. Sommige buitenlandse media filmen de livestream zelfs, omdat ze in de zaal geen opnames mogen maken.

18.23 Twitteren van de bank

Het debat begint met de strubbelingen met Turkije van gisteren. Volgens Wilders moet Nederland de Turkse ambassadeur ‘linea recta’ het land uitzetten. Rutte oogst applaus: “Dat is het verschil tussen twitteren van de bank of het land besturen.”

18.17 We gaan beginnen

Rutte en Wilders zijn inmiddels in de zaal. De uitzending van EenVandaag begint nu. Live meekijken kan hier.

18.06 De EM-debatgraadmeter

Mocht je je in de zaal of thuis vervelen tijdens het debat: op onze facebookpagina kun je aangeven wie het volgens jou goed doet. Wie is het debat aan het winnen? Mark Rutte, Geert Wilders, of is het debatleider Pieter Jan Hagens die de show steelt?

18.01 ‘Economie gaat goed ondanks regering’

Hoogleraar Openbare financiën Bas Jacobs is tijdens de voorbeschouwing op het debat kritisch op het kabinet: “Het is niet dankzij de regering, maar ondanks de regering dat het goed gaat met de economie.” Het valt hem op dat veel partijen nu geld willen uitgeven en belastingen willen verlagen. “Was het dan wel nodig om op het dieptepunt van de economische recessie zó te knijpen? Waar is dat beleid voor nodig geweest?”

Volgens Jacobs gaan de verkiezingen te veel over identiteit en peilingen. “Waar ze wat mij betreft over zouden moeten gaan: wat neemt en geeft de overheid? De overheid neemt een gigantisch deel van wat we verdienen, 43 procent van het bbp”, zegt Jacobs. Dat geld gaat vervolgens naar zorg, veiligheid, pensioenen, de woningmarkt, noem maar op. De campagnes zouden volgens Jacobs veel meer moeten gaan over hoe en waarom partijen dat geld willen verdelen.

17.48 Ook Wilders is er

Waar Rutte nog te voet de halve campus overstak, wordt Wilders voorgereden. Maar ze zijn er allebei, dus we kunnen zo van start.

17.43 Bingo!

Bij het CDA hebben ze zin in het debat:

17.37 Daar is Rutte

EM-redacteur Jasper Monster staat inmiddels al een half uur voor het raam te wachten op de aankomst van Mark Rutte en Geert Wilders, samen met een batterij fotografen. Het wachten wordt beloond: Rutte is binnen. (Maar die fotografen hebben vast een scherpere foto.)

17.31 Hoe peilt EenVandaag?

In zaal CB-1, waar de voorbeschouwing plaatsvindt, legt Gijs Rademaker van EenVandaag uit hoe hun peiling werkt. “Wij geven mensen niet één stem, maar vijf. Zo komen we erachter waar kiezers over twijfelen.” In de nieuwste peiling van vandaag gaan de VVD en de PVV nek-aan-nek met allebei 24 zetels. De strubbelingen met Turkije hebben volgens Rademaker geen enkel effect gehad op de peiling van vandaag. Echt grote trends kunnen ze er ook niet aan aflezen, zegt hij. De enige harde conclusie: “Dat vijf of zes partijen de grootste kunnen worden.”

Een student uit de zaal vraagt: “Er zijn veel dingen die invloed hebben op stemgedrag. Het wordt woensdag bewolkt, kan dat ook invloed hebben?” Rademaker: “Als het regent gaan CDA’ers en ouderen allemaal alsnog naar het stemlokaal, maar jongeren en lageropgeleiden blijven eerder thuis.” De vraagsteller krijgt de lachers op zijn hand: “Die zijn toch vooral van de Netflix and chill.”

17.15 Aula bijna vol

Nog een uur te gaan tot het debat begint. De Aula is bijna vol. Aanwezigen krijgen door EenVandaag filmpjes over de verkiezingen voorgeschoteld.

17.06 Vooruitblik

Ondertussen blikken verschillende journalisten en EUR-econoom Bas Jacobs vooruit op het debat in zaal CB-1.

16.45 De deuren zijn open!

De eerste studenten mogen naar binnen. Maar de rij staat inmiddels bijna tot aan het Polakgebouw.

16.37 Stilte voor de storm

De Aula lijkt helemaal klaar te zijn voor de toeschouwers en de twee kemphanen, maar het is nog stil binnen. Officieel zouden de deuren om 16.30 uur opengaan. Toch moeten studenten nog even geduld hebben, want de beveiliging laat nog niemand binnen. “We wachten nog op de bevestiging dat iedereen erin mag”, zegt een van de beveiligers.

16.29 Baas van deze toko

Niemand mag nu, twee uur voor het debat, meer in de buurt van de Aula komen. Medewerkers zijn er nog wel aan het werk. Zelfs collegevoorzitter Kristel Baele en rector magnificus Huib Pols moeten omlopen. “Ben je de baas van deze toko, mag je er niet eens door”, grapt Pols.

16.18 Nu al een flinke rij

Het duurt nog twee uur voor het debat begint, maar studenten staan al massaal in de rij. EM-redacteur Jasper Monster heeft ze even snel geteld: meer dan honderd studenten wachten tot ze naar binnen mogen. “Vanwege de vele veiligheidsmaatregelen had de organisatie al opgeroepen om vroeg naar het debat te komen. Ze moeten nog even geduld hebben, want er mag nog niemand in.”

16.13 Woordje over de grens

Voor studenten is het vaak al zoeken op de campus, laat staan voor Deense journalisten. Gelukkig staan vandaag overal redders in nood. Zoals Laura, die iedereen de goede kant opstuurt. “De meeste mensen komen een heel eind, maar dan stuur ik ze de juiste richting op.” Het is trouwens goed dat Laura, ook aangesloten bij faculteitsvereniging EFR, een woordje over de grens spreekt. “Noren, Denen, Belgen, Amerikanen, ik heb ze allemaal al voorbij zien komen.”

16.04 Weer rustig in de Faculty Club

De rust is teruggekeerd in de Faculty Club, waar Mark Rutte vanmiddag een persconferentie hield voor voornamelijk buitenlandse journalisten. Een achtergebleven televisieploeg neemt nog wat laatste shots op, maar verder lijkt iedereen even van een pauze te genieten voordat om 18.15 uur het vuurwerk weer losbarst.

16.01 Koffiehoek wordt VIP-garderobe

Koffiehoek? Nee, vandaag is alles anders in het Theilgebouw. Dit is de VIP-garderobe, waar de jassen van de hoge piefen die het debat bezoeken de plaats innemen van koffiedrinkende studenten.

15.55 Nog kaartjes voor vooruitblik

In zaal CB-1 vindt vanaf 17.00 uur een vooruitblik plaats op het verkiezingsdebat. Telegraaf-hoofdredacteur Paul Jansen en Volkskrant-verslaggever Frank Hendrickx zullen praten over het debat. Gijs Rademaker van EenVandaag laat zien hoe de peiling van EenVandaag werkt. Econoom Bas Jacobs zal zijn visie geven op de focus van de Nederlandse politiek op normen, waarden en tradities. Na het voorprogramma zal in deze zaal het debat tussen Rutte en Wilders live worden vertoond. Er zijn nog kaartjes te koop.

15.33 Gerwin was voor twee uur Geert

De rest van de dag is hij chef bar, maar eerder vandaag had student Gerwin een hele andere taak: Geert Wilders zijn. Tijdens de generale repetitie van het debat waren er stand-ins nodig voor Wilders en Rutte. “Een paar dagen geleden kregen wij bij de EFR de vraag of we een Rutte en een Wilders konden leveren. Dat leek me wel leuk om te doen.”

De afgelopen dagen bereidde Gerwin zich als een echte Geert voor op het debat. “Ik moest de standpunten van Wilders kennen. Dat is natuurlijk niet zo heel moeilijk, maar ik moest ze er wel even instampen.” Verder oefende hij met Mark Rutte (zijn EFR-collega Ruben) op mogelijke situaties tijdens het debat. “EenVandaag wilde dat de moderator van het debat ook voorbereid zou zijn voor het geval het uit de hand loopt. Dus dat hebben we geoefend op kantoor, om een beetje het gevoel te krijgen.”

Tijdens de generale repetitie, die ongeveer twee uur duurde, vochten ‘Geert’ en ‘Mark’ pittige discussies uit. “We wilden niet echt op de vuist gaan, maar qua woorden ging het er wel hard aan toe. Verder was het vooral ook veel stilzitten, zodat ze de camera’s en lichten goed konden zetten.”

Voor Gerwin was het uiteindelijk een mooie belevenis. “Gaaf om te zien hoe het er achter de schermen aan toegaat. Er zijn zo veel mensen bezig met die uitzending, daar sta je helemaal niet bij stil. Het heeft volgens mij alleen al een half uur geduurd voordat bepaalde lichten goed stonden afgesteld.”

15.16 En weg is ie

15.09 Generale repetitie

EenVandaag oefent het debat in de Aula, met stand-ins weliswaar. Mark Rutte is weer terug naar Den Haag, en Geert Wilders komt pas een half uurtje voor het debat begint. Presentator Pieter Jan Hagens wordt gespeeld door Pieter Jan Hagens.

15.04 Erasmus achter het schot

Duizenden foto’s met dolblije studenten zijn er door de jaren heen al gemaakt voor het beeld van Erasmus, maar dat gaat vandaag niet lukken. De examenkamers zijn vandaag namelijk de ruimtes waar de EFR Mark Rutte en Geert Wilders ontvangt, dus staan er schotten voor de multiplex-Desiderius om het zicht te beperken.

14.52 Bomcheck in je kantoor

Werken zit er voor deze medewerkers niet meer in vandaag. Ze zijn net hun kantoor ‘uitgezet’ omdat de Explosieven Opruimingsdienst een bomcheck kwam uitvoeren. “Zoiets hebben we nog nooit gezien. Maar gelukkig weten we nu wel dat we een veilige werkplek hebben”, lacht een van hen. Ze verwachten niet dat er nog veel uit hun handen komt vandaag. “Nee, er lopen hier continu mensen in en uit. Dat wordt niks meer.”

14.45 Riemen af, zakken leeg

Het A-gebouw binnengaan zonder controle is inmiddels niet meer mogelijk. Verslaggever Jasper Monster moest zijn riem en horloge afdoen en zijn zakken leegmaken.

14.24 Kwartfinale

EM-redacteur Elmer Smaling zit tussen de buitenlandse journalisten bij de persconferentie van Mark Rutte. De premier krijgt veel vragen over de relatie met Turkije en over populisme.

14.15 Bomhonden speuren de Aula af

Bominspecteurs zijn inmiddels bezig met de controle in het A-gebouw. Met spiegels, scanners en honden doorzoeken ze het hele pand. “De spanning wordt hier zichtbaar en voelbaar hoger”, zegt EM-redacteur Jasper Monster, die in het A-gebouw de voorbereidingen op het debat volgt. “Bomhonden lopen nu ook buiten rond en tientallen herkenbare en minder herkenbare agenten kammen het gebouw uit.”

14.03 Persconferentie Rutte begonnen

13.59 Ondertussen in het A-gebouw

De eerste beveiligingspoortjes zijn geplaatst. Ze staan in de hal tussen gebouwen A en C en bij de ingang van de Aula. Iedereen die het A-gebouw in wil moet door de poortjes. De beveiligers hebben hun positie ingenomen. Alleen met een bandje kom je er nog in.

“Mag ik een hartelijk applaus voor Mark Rutte?” Iedereen in het A-gebouw kijkt verschrikt richting de Aula, maar het blijkt loos alarm. EenVandaag is daar het debat aan het oefenen, Rutte wordt in het Tinbergengebouw verwacht.

13.55 Persconferentie Rutte begint bijna

De persconferentie van Mark Rutte begint zo. Er staan maar liefst negentien camera’s klaar, waaronder zelfs een ploeg van de Japanse televisie.

13.40 Het scherm is gevonden!

Paniek vanochtend. Het scherm met de logo’s van EenVandaag en de EFR, waarvoor Mark Rutte zodadelijk tijdens de persconferentie plaats zal nemen, was kwijt. Maar inmiddels is het gevonden. “De bezorger had hem in de auto laten staan”, zegt een student van de EFR. “We hebben hem net op tijd gevonden.”

13.35 Traditie

Verkiezingsdebatten in de Aula beginnen zo langzamerhand een traditie te worden. Al dertien keer eerder (sinds 2002) organiseerden de EFR en EenVandaag een verkiezingsdebat op de campus.

13.15 Meer dan 100 journalisten

Om 14.00 uur houdt Mark Rutte een persconferentie op de zeventiende verdieping van het Tinbergengebouw. Er worden meer dan honderd journalisten verwacht. Van The Wall Street Journal tot De Kralingsche Ster, voor iedereen ligt een kaartje klaar. De campus wordt langzaamaan overgenomen door de media, ook door veel buitenlandse journalisten. EM-redacteur Jasper Monster kwam al Franse, Duitse en Italiaanse journalisten tegen.

12.58 Naar huis of naar de sportschool

“Dit hebben we nog niet vaak meegemaakt”, zegt een medewerker met een kantoor vlakbij de Aula. “Er komen hier toch vaak genoeg belangrijke mensen langs. Willem-Alexander, Ban Ki-moon. Maar toen was de beveilging echt niet zo streng als nu. We zijn nu zelfs allemaal door de AIVD gescreend, dacht ik.”

Alle medewerkers hebben een geel bandje gekregen, waarmee ze het gebouw nog in en uit mogen. Maar hun gasten hebben minder geluk. “Iedereen zonder bandje moet om twee uur het gebouw uit zijn. Dat is wel lastig. Collega’s proberen nu nog mensen aan te melden, maar dat gaat niet meer.”

Vooralsnog lijken werkzaamheden in het A-gebouw niet te lijden onder het debat. “Maar als ik straks niet meer normaal naar de printer kan lopen, heeft werken niet veel zin. Dan ga ik naar huis of naar de sportschool.”

12.45 Drie thema’s
Het debat wordt geleid door EenVandaag-presentator Pieter Jan Hagens. Er wordt gedebatteerd over drie thema’s: zorg, economie en immigratie & identiteit. Na het debat wordt er nog nagepraat door Volkskrant-journalist Frank Hendrickx, Telegraaf-hoofdredacteur Paul Jansen, onder leiding van politiek verslaggever Remko Theulings. Ook presenteert EenVandaag een nieuwe politieke peiling.

12.37 Gele bandjes

Vanaf 13.00 uur kom je het A-gebouw niet meer in zonder geel bandje. Vanochtend deelde de beveiliging ze uit aan de medewerkers in het gebouw. Zorgvuldig werkten ze de lijst met medewerkers af. “Deze mensen mogen lekker verder werken”, wijst een beveiliger op de lijst. De maatregel zorgt volgens hem niet voor onrust. “Iedereen is het gewend, zo gaat het bij elk belangrijk evenement in de aula.”

12.28 Wat staat er op het programma?

Om 18.15 uur begint de live-uitzending van EenVandaag, maar studenten van de EFR zijn al sinds vanochtend vroeg volop bezig. Om 13.45 uur ontvangen ze Mark Rutte, die om 14.00 uur een persconferentie zal houden. Vanaf 16.00 uur zijn de meer dan zevenhonderd studenten die een kaartje hebben kunnen bemachtigen welkom. Om 16.30 uur openen de deuren van de aula. Zorg dat je op tijd komt, want na 17.40 uur mag je niet meer naar binnen. Geert Wilders komt pas een half uur voor aanvang van het debat aan. Om 19.15 uur begint de borrel in de C-hal.

12.16 #WaarIsOnsScherm?

Premier Mark Rutte komt vandaag niet alleen voor het EFR/EenVandaag-debat naar campus Woudestein. Om 14.00 uur houdt hij een persconferentie in de faculty club, op de zeventiende verdieping van het Tinbergengebouw. Daar zijn ze bijna gereed om de meer dan honderd journalisten te ontvangen. Enige probleem: het scherm waarvoor Rutte plaats moet nemen, is niet bezorgd. Volgens DHL is het aangekomen op de campus, maar bij de EFR hebben ze niets ontvangen. Ze hebben een nieuwe besteld, maar of het op tijd aankomt is nog maar de vraag…

12.06 Stunt doubles

Het debat begint pas om 18.15 uur, maar de tune van EenVandaag schalt nu al door de aula. ‘Stunt doubles’ van Wilders en Rutte hebben hun plaatsen alvast ingenomen om de camera’s alvast goed af te kunnen stellen.

12.00 Welkom

Welkom bij ons liveblog. Twee dagen voor de verkiezingen gaan Geert Wilders (PVV) en Mark Rutte (VVD) met elkaar in debat in de aula van de Erasmus Universiteit. Studenten van de Economische Faculteitsvereniging Rotterdam (EFR) organiseren het debat in samenwerking met EenVandaag. Vanaf 18.15 uur zendt EenVandaag het debat live uit.

EM-redacteur Jasper Monster loopt de hele dag achter de schermen mee. In dit liveblog houden we je op de hoogte van het evenement.