U-raad heeft kritiek op onderbouwing Planetary Health Diet, maar onderbouwt dat in een brief met fouten

Twee raadsleden maakten vorige week dinsdag – nog voor de stemming over de brief – al melding van mogelijke feitelijke onjuistheden, maar de Raad besloot de brief toch aan te nemen en te versturen. Uit onderzoek van EM blijkt dat er niet een, maar vele feitelijke onjuistheden in de brief staan, mogelijk doordat een tabel met chatgpt gegenereerd werd.

Afgelopen dinsdag werd besloten dat Luca Hellings, voorzitter van de Universiteitsraad, het bestuur informeel een toelichting zal geven op de gemaakte fouten.

Hellings betreurt dit, maar de kritiek van de raad blijft volgens hem overeind. “De strekking van de brief blijft hetzelfde, maar het is belangrijk dat we goed en betrouwbaar advies geven aan het bestuur.”

Het College van Bestuur sprak in 2022 de ambitie uit dat de campus in 2030 volledig veganistisch zou worden. Na het uitroepen van de klimaatnoodtoestand in 2030 wilde het universiteitsbestuur zelfs sneller stappen zetten. De universiteit wil daar nu toch vanaf stappen en kiest voor de flexibelere optie van het Planetary Health Diet waarin nog wel beperkt dierlijke producten voorkomen.
In de brief spreekt de Universiteitsraad zich kritisch uit over dit initiatief. Volgens de raad zou de invoering leiden tot hogere prijzen en is de besparing op de klimaatvoetafdruk van de universiteit minimaal.
Volgens de Universiteitsraad wijkt de universiteit bovendien op cruciale punten af van het wetenschappelijk onderbouwde dieet. De raad probeerde dat in de brief aan te tonen met een tabel, waarin de verhoudingen van verschillende voedselgroepen in het Planetary Health Diet vergeleken werden met het voorstel van de EUR.  Daarin ontwaarde de raad allerlei verschillen. “Dit roept vragen op over de consistentie en wetenschappelijke onderbouwing van het EUR-beleid”, staat in de brief.

Naar nu blijkt hebben de makers van de brief zelf fouten gemaakt in het omrekenen van percentages in het EUR-voorstel naar grammen. Hoewel EM dit niet bevestigd heeft gekregen lijkt het er sterk op dat de tabel is gemaakt met behulp ChatGPT. Het bekende ‘kopieer-icoontje’ en de klassieke emoji-bulletpoint waren nog zichtbaar in de brief. Ook de opmaak is identiek aan die van tabellen uit ChatGPT.
Op basis van deze tabel claimde de raad dat de universiteit het dieetvoorstel niet goed wetenschappelijk onderbouwt. Maar 21 van de 28 cijfers in hun eigen tabel kloppen niet. Sommige cijfers wijken minimaal af, andere flink.

In de brief claimt de raad bovendien dat de universiteit 31 procent afwijkt van het Planetary Health Diet. Het klopt dat de universiteit het standaard dieet niet een-op-een overneemt: ze kiest ervoor om ongeveer 42 procent minder zuivel, vis, rood vlees, gevogelte, eieren en verzadigde vetten op te nemen. Naar nu blijkt hebben de opstellers van de brief er geen rekening mee gehouden dat de wetenschappers achter het gezonde en duurzame dieet werken met een bandbreedte waaraan het dieet moet voldoen en niet met exacte percentages.
Verder stellen de kritische raadsleden dat er geen enkele Nederlander heeft meegewerkt aan het Planetary Health Diet, waardoor een ‘Nederlandse context’ van het dieet zou ontbreken. Maar nader onderzoek leert dat er wel degelijk een Nederlandse wetenschapper, uit Wageningen, tot de opstellers behoort. Ook dit aspect gaat door Hellings bij het bestuur worden rechtgezet voor de plenaire vergadering van de raad met het bestuur volgende week.

Opmerkelijk is dat tijdens de behandeling van de brief, vorige week dinsdag, twee raadsleden al bezwaar maakten tegen de brief vanwege de feitelijke onjuistheden. Toch is de brief vervolgens door 13 van de 17 aanwezige raadsleden aangenomen, zonder dit punt te adresseren.
“Het is een schande dat wij brieven vol feitelijke onjuistheden versturen. Hoewel ik tijdens de vergadering al aangaf dat er fouten in zaten, werd er jammer genoeg niet naar me geluisterd. Ik vermoedde toen al het gebruik van AI, maar dat werd ontkend”, zegt Jasper Klasen, een van de tegenstemmers.