Samenwerking met de universiteiten uit Tel Aviv, Jeruzalem en Haifa in internationale consortia blijft mogelijk, maar alleen als de betrokken wetenschappers uit Rotterdam daarvoor niet direct hoeven samen te werken met de Israëlische instellingen.
Mensenrechten in het geding
“Onze internationale samenwerkingen zijn gebaseerd op academische vrijheid en wetenschappelijke diplomatie. Maar die vrijheid kent grenzen wanneer fundamentele mensenrechten in het geding zijn”, zegt collegevoorzitter Annelien Bredenoord over het besluit op de website van de Erasmus Universiteit.
Wat betreft de voorwaarden tot hervatting van de samenwerking zit er een klein beetje licht tussen het advies en het besluit. Waar de commissie adviseert om bij herevaluatie te kijken naar een brede weging van de risico’s wat betreft de bezetting van Palestijnse gebieden, archeologische activiteiten en relaties met het Israëlische leger (de IDF), focust het College van Bestuur op de relatie met de IDF. Hervatting van de samenwerking volgens het CvB is pas mogelijk als de partneruniversiteit aantoonbaar afstand houdt van het leger.
Oorlog voorbij
Als de oorlog voorbij is, kan de samenwerking ook hervat worden. Dat laatste werd door de commissie niet expliciet genoemd, maar ‘speelt natuurlijk wel een rol als dat betekent dat de mensenrechtenschendingen dan voorbij zijn’, laat commissievoorzitter Ruard Ganzevoort weten. Tot slot wil het CvB elke drie maanden herevalueren, waar de Commissie volstond met een jaarlijkse monitoring.
Het universiteitsbestuur wil binnen twee weken in gesprek treden met de besturen van de drie Israëlische universiteiten. Ondertussen bestudeert de commissie de banden met twee andere universiteiten: de University of Tel Aviv en de Palestijnse Birzeit University (op de Westelijke Jordaanoever). Daarover verschijnt binnenkort een advies.
'Verheugd'
De groep academici en medewerkers die afgelopen dinsdag al met een opiniestuk liet het weten het advies van de commissie ‘voorzichtig te verwelkomen’, laat nu schriftelijk weten verheugd te zijn met het besluit van het CvB. “We waarderen vooral de duidelijkheid over het feit dat: ten eerste, mensenrechten een fundamentele dimensie zijn van de waarden van academische vrijheid en wetenschappelijke diplomatie in de institutionele partnerschappen van de universiteit; ten tweede erkenning van het risico van indirecte betrokkenheid bij mensenrechtenschendingen via institutionele partnerschappen een basis is om dergelijke banden te bevriezen en te beëindigen; en ten derde het besluit om institutionele banden te bevriezen laat zien dat de Erasmus Universiteit de waarden en voorwaarden van academische vrijheid serieus neemt. Onze universiteit laat zien dat ze aan de goede kant van de geschiedenis wil staan.”
'Zeer belangrijke stap'
Ook Renee Kolpa, als student Rechtsgeleerdheid en Filosofie betrokken bij de campusprotesten, is positief over het besluit. “Het advies en het daaropvolgende besluit van de Erasmus Universiteit tonen aan dat de institutionele krampachtigheid, die het bestuur jarenlang ervan weerhield Israël kritisch te beoordelen, langzaam begint los te laten.”
“Lange tijd was het ondenkbaar om Israël aan dezelfde normen te toetsen als andere actoren, maar nu ontstaat hiervoor geleidelijk ruimte”, gaat Kolpa verder. “Dit is een cruciale ontwikkeling, omdat dit getuigt van een scheur in het diepgewortelde Nederlandse discours, dat onmenselijk wreed gedrag door Israël niet alleen rechtvaardigt, maar zelfs aanmoedigt. Dit markeert een zeer belangrijke stap voor de Erasmus Universiteit richting daadwerkelijke academische vrijheid en verantwoordelijkheid.”
Signalen
In het besluit spreekt het CvB ook nog zijn zorgen uit over ‘signalen dat sommige leden van de EUR-gemeenschap zich niet langer vrij voelen om zich uit te spreken, of dat zij zich onveilig voelen vanwege hun afkomst, overtuiging of betrokkenheid bij maatschappelijke bewegingen’. Daarom roept het CvB iedereen op ‘om bij te dragen aan een open, zorgvuldige en respectvolle dialoog, ook en juist wanneer meningsverschillen groot zijn’.
Opvallend dat er enkel voorstanders van één kant van de ‘respectvolle dialoog’ die het CvB beweert voor te staan aan het woord komen. We hebben helaas meermaals mogen aanschouwen hoe de ‘academische vrijheid’ misbruikt werd om vernielingen aan te richten op universiteiten of verzandde in intimidatie om andersdenkenden de mond te snoeren. Wellicht is dat de reden van de zorgen die het CvB uitspreekt? Het beleid in Israël verandert exact niets met dit soort besluiten van de Erasmus, maar sluit wel uitwisselingsstudenten die in de toekomst een verschil zouden kunnen maken uit. Ik krijg plaatsvervangende schaamte als ik lieden hoor beweren op deze wijze ‘aan de goede kant van de geschiedenis’ te staan. Het doet de perceptie van universiteiten in de samenleving daarbij ook geen goed, maar ik krijg de indruk dat men dat binnen bepaalde academische bubbels niet echt mee wenst te krijgen. Als jullie het niet erg vinden ga ik nu weer effe aan de studie, zou het er meer aanraden.
Ok Carmen, maar neem je afstand van Israel’s genocide?
Het is met de academische vrijheid aan Israelische universtiteiten juist nu niet bepaald goed gesteld, vooral als het om Palestina gaat. Je vindt met gemak verhalen van academici die zich daar wilden uitspreken en vervolgens ofwel door de uni zelf of door studenten, met stille instemming van de universiteit, de mond zijn gesnoerd. In die context is het niet logisch om te doen alsof uitwisseling met zo’n universiteit de Palestijnse zaak ‘juist goed zou doen’.
En ik vind het al helemaal triest om een beetje smalend te honen over leden van onze academische gemeenschap die later niet willen moeten zeggen dat hun universiteit(en) tijdens een genocide gezellig samenwerkten met uni’s die die genocide hielpen mogelijk maken. Dan moet je denk ik meer bij jezelf te raden gaan waarom dat je reactie is.
Academische vrijheid is een belangrijk goed en censuur is nooit de oplossing.
We moeten juist samenwerken met alle universiteiten ter wereld. Als we zo door blijven gaan, ontstaan er steeds meer bubbels in de wereld.
De doos van Pandora is geopend toen er geen samenwerking was met Russische universiteiten. Nu is het Israël. Wat komt daarna? Iran? China? VS? Zijn allemaal ook niet de mooiste landen. Zelfs ons eigen land is niet zonder kritiek.
Tot op de dag van vandaag blijf ik deze hele situatie belachelijk vinden. Academische vrijheid is altijd gerespecteerd, en dit soort banden zijn nooit gezien als wapen. Zelfs niet toen China massaal Oeigoeren aan het etnisch zuiveren was in concentratiekampen door ze te steriliseren (wat in mijn opinie nog erger is dan wat Israel nu doet, hoe erg dat ook is). Zélfs toen is er niemand geweest die heeft geprotesteerd om de banden te verbreken. Het is ook niet alsof dit iets gaat veranderen. Is er iemand die nou daadwerkelijk denkt dat Netanyahu nu ’s nachts wakker ligt en denkt “oh nee, Israelische studenten kunnen nu niet meer naar Rotterdam”? Dus het werkt niet, en het doen betekent ook nog eens blijk tonen van een gigantische dubbele standaard, doe het dan gewoon niet! Maar ach, we zijn ondertussen wel gewend dat andere landen met veel veel meer wegkomen dan Israel. Begrijp me niet verkeerd, ik vind t vreselijk wat er in Gaza gebeurt, maar ik zie het nut er gewoon niet van in om wel de banden te breken met een democratisch land mét academische vrijheid en dan niet hetzelfde te doen voor een dictatuur zonder academische vrijheid die zelfs snitches naar Nederland stuurt om families in kampen te stoppen als mensen hier hun academische vrijheid beoefenen. Het CvB is wat mij betreft alle geloofwaardigheid kwijt.
Wat een onzin, Luca. Wat je schrijft is simpelweg niet waar. Tijdens het apartheidsregime in Zuid-Afrika (1948–1994) hebben Nederlandse universiteiten om zeer goede redenen hun samenwerkingsverbanden met Zuid-Afrikaanse onderwijsinstellingen beëindigd.
Daarnaast vind ik het ronduit schokkend dat jij een genocide probeert te relativeren, alleen omdat die wordt uitgevoerd door een zogenaamd ‘democratisch land’. Weet je nog hoe Nederland in 1948 (ná de Tweede Wereldoorlog dus) 100.000 Indonesiërs heeft vermoord, simpelweg omdat zij ook vrijheid wilden? Of hoe de VS en het VK niet zo lang geleden Irak binnenvielen op basis van leugens (waar zijn de weapons of mass destruction?), waarbij 500.000 Irakezen het leven lieten? Ook democratische landen zijn in staat tot uiterst barbaarse en onmenselijke daden.
De Palestijnen worden sinds 1948 stukje bij beetje verdreven, gediscrimineerd en onteigend. Zij dragen geen enkele verantwoordelijkheid voor de Holocaust of de wereldoorlogen, maar mogen wél dagelijks de Nakba ervaren.
Kritiek op andere landen en universitaire banden is veelal zeer terecht, en ik denk dat veel voorstanders van deze keuze van het CVB daar ook graag op in zouden willen gaan. Maar dat is natuurlijk geen reden om nooit te beginnen met het daadwerkelijk bevragen of opschorten van 1 van die banden.
Verder vind ik het ook een behoorlijke ‘strawman’ drogreden om te doen alsof het argument voor het bevriezen/verbreken van de banden met Israelische universiteiten is dat er daarmee een directe rem op de oorlogsmisdaden in Gaza komt.
Dat is niet een verwachting die voorstanders hebben, en die lagere verwachting maakt hun eis denk ik niet minder redelijk.
Dit is hetzelfde soort argument als zeggen dat het niet uitmaakt hoeveel jij als 1 persoon vliegt, autorijdt, etc., omdat 1 persoon minder toch geen deuk maakt in de klimaatverandering. Of doen alsof 1 werknemer binnen een criminele organisatie geen verantwoordelijkheid draagt om niet te doen wat ze doen, ‘omdat iemand anders het anders toch zou doen’.
Je kunt nooit als 1 persoon, of 1 universiteit, of 1 academische gemeenschap de hele wereld veranderen. Maar juist daarom begin je klein en begin je bij jezelf! En dan vind ik het een heel redelijke stap om niet universiteiten met samenwerkingen te faciliteren als die ook samenwerken met een leger dat oorlogsmisdaden pleegt, en zelf archeologisch graaft op illegaal bezet gebied, of dat nota bene zelf op illegaal bezet gebied staat.
Academische vrijheid is een waarde die wij allen onderschrijven, maar deze mag niet selectief worden toegepast. Indien het verbreken van banden na de Russische invasie van Oekraïne door alle Nederlandse universiteiten en hogescholen terecht, doeltreffend en eenvoudig was, kan men stellen dat het besluit van de Erasmus Universiteit juist aan de late kant kwam.
Zie: https://www.universiteitenvannederland.nl/actueel/nieuws/4-maart-2022-nederlandse-kennisinstellingen-bevriezen-samenwerkingsverbanden
Hebben jullie het advies wel echt gelezen? Het besluit van het CvB is nu juist niet het overgenomen advies maar gaat zonder goed onderzoek en zonder goede afweging veel verder. Het besluit van het CvB staat vol met aannames. En dan is er ook nog zoiets als hoor-en wederhoor, wat niet is toegepast. Dit nog los van de vraag wie hierdoor geraakt worden; dat is niet de regering maar het individu. Dat is regelrechte discrinatie en gaat in tegen het regeringsbeleid en de richtlijnen van minister van onderwijs Dijkgraaf.
Oftewel een EUR onwaardig besluit.