Waarom EM mensen (liever) niet anoniem opvoert

Afgelopen dinsdag, bij de staking tegen de bezuinigingen op het hoger onderwijs, vingen onze verslaggevers bot toen ze deelnemers interviewden over het hoe en waarom van hun aanwezigheid bij het protest.

Mensen willen wel hun mening geven, maar wuiven vaak de vraag om hun naam te geven weg met ‘daar heb ik geen behoefte aan’. Dat maakt het werk voor een journalist steeds lastiger. Want journalistieke publicaties moeten zo volledig en controleerbaar mogelijk zijn voor de lezer. Het maakt wel degelijk uit wie wat zegt over een onderwerp om als lezer te begrijpen wat een uitspraak waard is.

Voorbeeld: iemand bij die demonstratie vertelt waarom hij aanwezig is en wat hij vindt van de aangekondigde bezuinigingen op het hoger onderwijs en geeft als argument dat hij de Erasmus Universiteit een snertuniversiteit vindt. Dan maakt het veel uit of deze persoon een onderzoeker bij de universiteit, een vertegenwoordiger van de regering of zomaar een Rotterdamse voorbijganger is.

Lezers hebben er recht op om te weten of iemand vanuit een bepaald belang, vanuit opgedane kennis of gewoon poep praat. Dat betekent dat je staat voor wat je zegt als je meewerkt aan een interview – dat kan volgens mij nog steeds in Nederland. Zeggen dat je ‘geen behoefte hebt’ aan je naam in de krant, zegt mij dat je niet zoveel belang hecht aan betrouwbare journalistiek en een open samenleving. Iets wat me voor wetenschappers – toch het gros van de aanwezigen bij de demonstratie dinsdag – een vreemd wereldbeeld lijkt.

En het kan spannend zijn: met je naam en mening op een openbaar platform online verschijnen. Zeker omdat het internet een lang geheugen heeft. Dus je moet ook goed nadenken over wat je zegt en kwijt wil in het openbaar. En ja, je hebt geen of weinig invloed op hetgeen de journalist doet met je uitspraken in het artikel, maar daar is ook een reden voor. Voer de redenering ‘ns door dat (alle) geïnterviewden mogen bepalen wat de journalist wel en niet optekent; welke politicus of bestuurder wordt dan ooit nog geconfronteerd met zijn eigen tegenstrijdige uitspraken?

Overigens is het niet zo dat EM nooit geïnterviewden anoniem opvoert, maar daar moeten verrekkes goede redenen voor zijn. Bijvoorbeeld dat iemand evident gevaar loopt door met naam en toenaam een misstand aan de kaak te stellen, of een heel persoonlijke ervaring deelt. En dat er geen andere manier is om een belangrijk verhaal op te tekenen zonder deze bron. Maar ook dan weet de maker van het verhaal altijd wel met wie hij gesproken heeft.

EM heeft inmiddels noodgedwongen de verregaande concessie gedaan dat we bij zogeheten straatinterviews (voxpops) veelal alleen de voornaam van de geïnterviewde publiceren, omdat we te vaak vooraf nee kregen of achteraf het verzoek om een naam te verwijderen (lees hier hoe we daar mee omgaan). De verslaggever moet echter wel de volledige naam noteren, zodat een eindredacteur kan checken of de persoon is wie die zegt dat-ie is.

En geloof me, deze keus doet pijn voor ons als journalisten, maar we realiseren ons ook dat de maatschappij (recruiters, bedrijven, iedereen) nu eenmaal google als beste vriend heeft als er een sollicitant of date voor ze staat.

Maar terug naar de mensen die wel hun mening willen geven aan een journalist, maar geen behoefte hebben om dat met open vizier en dus hun naam te doen. Uiteindelijk gaat het erom dat je gelooft dat de journalist die voor je staat professioneel en betrouwbaar is, daar komt om z’n werk te doen en net als een wetenschapper op zoek is naar de waarheid, in het belang van de samenleving.