Jarenlang heb ik Servië tijdens de feestdagen vermeden. In de loop der tijd verdween de vreugde langzaam, terwijl de schouders van de meeste mensen leken te bezwijken onder het toenemende gewicht van het dagelijks leven. Oude mannen met baarden in deze regio staan, ongeacht het seizoen, meestal symbool voor ernstige corruptie en algehele incompetentie, waardoor mensen eerder angstig dan vrolijk uitkijken naar wat komen gaat.

Tragisch genoeg werden deze angsten op 1 november werkelijkheid, toen het dak van het ‘volledig gerenoveerde’ hoofdstation van Novi Sad instortte, waarbij vijftien mensen omkwamen. Dit was geen toevallige ramp, maar het directe gevolg van een chaotisch en corrupt project van een regering die meer gericht is op eigen gewin dan op publieke veiligheid.

Het verlies was ongekend en dreigde het laatste beetje hoop dat mensen nog hadden te doen verdwijnen. Maar toen gebeurde er een wonder: Servische studenten bezetten universiteitsgebouwen door het hele land en eisten verantwoording en gerechtigheid.

Hun eisen zijn simpel: een grondig onderzoek en straf voor de verantwoordelijken. Toch stuiten deze redelijke eisen op voortdurende intimidatie, fysieke aanvallen en laster in corrupte media. Maar deze reacties wakkerden juist iets aan. De protesten groeiden uit tot een beweging met meer dan honderdduizend aanhangers – een ongekende uiting van solidariteit in de Servische geschiedenis.

Ik was bij de protesten en had het voorrecht om een college te geven aan psychologiestudenten in hun bezette faculteit. Wat ik daar aantrof, maakte diepe indruk. De vloeren waren bedekt met slaapzakken, dagelijkse taken waren tot in de puntjes georganiseerd, en er waren duidelijke plannen voor toekomstige acties.

Maar wat me nog meer opviel, was de sfeer: de ruimte was gevuld met optimisme, veerkracht en een aanstekelijke energie. Tegen die studenten, en tegen alle jonge mensen die opkomen voor wat juist is, kan ik alleen maar zeggen: dank jullie wel. Een even gemeend dankjewel gaat uit naar hun docenten, die ondanks risico’s voor hun eigen veiligheid pal achter hun studenten staan. Door dit te doen, leren ze hun studenten iets wat veel waardevoller is dan wat dan ook in een curriculum: mensenrechten, respect en de vrijheid die ieder mens verdient. Is dat niet het ultieme doel van ons vak?

Als docenten hebben we zowel de verantwoordelijkheid als het voorrecht om studenten te helpen hun enorme kracht in te zetten voor betekenisvolle verandering. Gezien het feit dat de colleges aan de EUR divers en internationaal zijn (en hopelijk blijven), hebben we een unieke kans om studenten de handvatten te geven waarmee zij kunnen zorgen voor veranderingen die grenzen overstijgen en wereldwijd impact hebben. Voor wie twijfelt aan de kwaliteit van zulke transformaties kan ik nu vol vertrouwen zeggen: studenten weten beter dan wie dan ook in wat voor toekomst ze willen leven. Na een glimp van de wereld die ze voor ogen hebben, ben ik gerustgesteld: die wordt prachtig!

Irena Bošković is universitair docent Forensische en juridische psychologie.

Lees meer

Sta op (voor) academici

Tijdens haar jonge jaren moest columnist Irena Bošković opstaan voor de docent als…