Wat is je huidige gemoedstoestand?
“Ik zit nu vlak voor mijn afscheid bij Tilburg University en ik merk dat ik vooral de mensen heel erg ga missen. Het is met een big smile, maar ook met een traantje dat ik hier vertrek.
“Tegelijkertijd voel ik boosheid, over de aankomende bezuinigingen. En dan gaat het niet alleen om de omvang, maar ook over de manier waarop. Zo gaan bijvoorbeeld de bezuinigingen op de startersbeurzen al in 2025 in. Je hebt te maken met een overheid die niet betrouwbaar is en ons als bestuurders voor een enorm dilemma zet. Want het maakt ons ook onbetrouwbaar richting mensen die we net een vast contract hebben gegeven, die we nu eigenlijk niet meer kunnen betalen.”
CV
Jantine Schuit (1964) wordt per 1 november 2024 de nieuwe rector magnificus van de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Schuit studeerde Gezondheidsvoorlichting, en Huishoud- en consumentenwetenschappen aan Wageningen Universiteit en promoveerde daar ook. Ze werkte van 1997 tot en met 2017 bij het RIVM onder andere als hoofd van het centrum Voeding, Preventie en Zorg en was vanaf 2005 als bijzonder hoogleraar Gezondheidsbevordering en beleid verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Tussen 2017 en 2020 was zij decaan van de School of Social and Behavioral Sciences en sinds 2020 vice-rector aan Tilburg University.
“Maar ik kijk ook kritisch naar mezelf: waren we voldoende alert? Hadden we het kunnen voorkomen? Dat laatste denk ik niet, maar ik denk wel dat er een opdracht ligt bij ons. Wij zijn geen boeren die met een tractor de snelweg op gaan en op een ontwrichtende manier demonstreren, dat zullen we ook niet zo snel doen. Maar ik denk dat we misschien wel te vaak binnen de lijnen kleuren, uitgaan van redelijkheid. Maar nu blijkt dat we niet heel veel vrienden hebben. Het is blijkbaar niet bekend bij het kabinet dat wij ook bijdragen aan het verdienvermogen van Nederland.”
Wat is je belangrijkste eigenschap?
“Waar ik goed in ben, is verbinden. Ik was bij Tilburg University eerst decaan en trad later toe tot het College van Bestuur en ik heb er mede voor gezorgd dat we met decanen en bestuur echt een team vormden. En omdat ik weet hoe het binnen een faculteit gaat, heb ik er als collegelid meer begrip voor dat de verschillende faculteiten verschillende onderzoekculturen hebben. Dat zal in Rotterdam ook zo zijn: economen werken anders dan filosofen, en die werken weer anders dan de gedragswetenschappers.
“Een van de dingen waar ik bij de universiteit van Tilburg hard aan heb gewerkt is het stimuleren van interdisciplinaire en transdisciplinaire onderzoekssamenwerking. Daar geloof ik echt in. Ik ben begonnen als epidemioloog. En ik zag steeds dat je menselijk gedrag moet veranderen als je mensen gezonder wil maken. Maar om het gedrag te veranderen moet je de omgeving veranderen. Dus heb ik altijd geprobeerd om verbinding te leggen met andere disciplines.”
Wat is je favoriete eten en drinken?
“Ik eet geen vlees. En dat doe ik omdat ik dat niet duurzaam vind. Ik eet af en toe wel vis, maar bij voorkeur echt vegetarisch.
“Ik vind het leuk als je samen uit een pot kunt eten, zoals bijvoorbeeld bij kaasfondue of een eenpansgerecht. Ik eet liever ergens casual dan bij een restaurant met een Michelinster. Ik vind de manier waarop je eet en het gesprek dat je voert belangrijker dan het gerecht zelf.
“En als ik een keer uit de band wil springen, dan denk ik aan de pizza’s die mijn partner maakt, met heel veel kaas.”
Lijk je op je vader of op je moeder?
“Ik denk dat ik het meest op mijn vader lijk. Hij durfde buiten de gebaande paden te gaan, en zich kwetsbaar op te stellen. Tenminste naar mij toe. En dat vond ik een hele mooie eigenschap. En ik denk dat ik dat ook kan en doe. Ik durf mijn emoties te benoemen en ook gewoon te zeggen als ik iets niet weet, Ik heb gemerkt dat collega’s mij hierdoor vertrouwen en ook open naar mij durven te zijn. Mijn moeder is voorzichtiger.
“Ik ben opgegroeid in een arbeidersgezin in Nijkerk. We waren heel streng gereformeerd, dus niet veel mocht. Zeker niet als meisje. Maar ik voelde op de kleuterschool al dat ik erg op de wereld was gericht. Ik wilde reizen en ik had vaak aparte kleren aan. Terwijl iedereen op school bang was om op te vallen, vond ik dat juist wel leuk.”
“Mijn vader was machinebankwerker en kon door ziekte vanaf zijn 36e niet meer werken. Dus mijn moeder moest echt alle zeilen bijzetten. Ik denk dat ze beiden slim waren maar nooit de kans hebben gekregen om door te studeren. Ook mijn broers en een zus konden heel goed leren, maar zijn na de middelbare school niet gaan studeren aan een universiteit. Om te gaan studeren, moest je echt losbreken. Maar ik had wel die droom. En uiteindelijk heb ik met steun van anderen het lef gehad om na de havo en een hbo-opleiding verder te studeren.
“En dat was best spannend, want ik gaf daarmee ook de boodschap dat wat m’n familie deed voor mij niet goed genoeg was. Maar ik heb het toch gedaan. En uiteindelijk zijn ze heel trots dat ik het allemaal gedaan heb.
“Gereformeerd ben ik absoluut niet meer. Maar diep van binnen merk ik soms dat ik me schuldig voel als ik bepaalde dingen niet doe. En dat heeft echt met de wijze van opvoeding te maken. Dat gaat nooit meer over.”
Wat is de belangrijkste levensles uit je jeugd?
“Wat ik van mijn jeugd heb geleerd is dat ik financieel onafhankelijk moet zijn. Want mijn moeder zat in zo’n bizarre en moeilijke positie. Getrouwde vrouwen in die tijd werkten niet en mijn vader kon niet werken. We hadden gewoon bijna geen geld. Ik weet dus wat het is om in armoede te leven en ook in een milieu op te groeien waarin je klein wordt gehouden, voor je eigen bestwil, omdat je gewoon niet bijzonder bent.
“Ik heb mijn kinderen daarom willen meegeven dat ze uit het leven en zichzelf moeten halen wat erin zit. Ik heb twee dochters, Sarah is afgestudeerd en werkt als arts, Inés doet nog een tweede master. Ik ben supertrots op ze.”
Wat waardeer je het meest aan collega’s?
“Als ik gesprekken heb met collega’s, probeer ik goed te luisteren en door te vragen en eerlijk feedback te geven. En ik vind het ook heel fijn als ze dit ook aan mij teruggeven, dat ze dat ook durven. Dat is best moeilijk voor mensen. Hoe graag je dat als bestuurder ook wil. En ik weet ook niet of ik altijd helemaal het achterste van de tong te zien krijg, maar ik vind het wel heel mooi als er een basis van vertrouwen is.
“Dit klinkt misschien een beetje te veel als een gewenst antwoord. Ik vind feedback soms ook wel pittig hoor. Dat ik denk wauw, even slikken. Maar vervolgens denk ik: toch fijn dat ik het heb gekregen, want hier kan ik iets mee.”
Waar heb je grote moeite mee in een ander?
“Bijvoorbeeld dat je met iemand afspraken maakt, en dan zit je in een bijeenkomst en dan zegt die persoon ineens: ik committeer me hier toch niet aan.
“Aan de ene kant denk ik, fijn dat je het eerlijk zegt. Maar ja, we hebben ook een afspraak gemaakt. Dan spreek ik iemand daarna aan en zeg, ‘luister, we hadden een afspraak en als we die hebben dan let’s stick to it’. We kunnen niet elke keer opnieuw beginnen te onderhandelen, en dat zie ik soms in de universiteit gebeuren. Ik weet niet of het ook in Rotterdam zo gaat, maar voor sommige collega’s is een besluit het begin voor een nieuwe onderhandeling. En daar heb ik echt moeite mee en dat zal ik ook zeggen.
“Zeker met de aankomende bezuinigingen moeten we als college en decanen elkaar vasthouden. Je mag best intern ons en elkaar bevragen, en ook zeggen dat je het moeilijk vindt of het er niet mee eens bent. Maar naar buiten toe ben je een eenheid.
“En dat is lastig, dat weet ik ook wel. Je gaat zien dat er bij de ene afdeling meer gesneden wordt dan bij de andere. En de ene heeft misschien altijd zijn huishoudboekje op orde gehad en de andere minder, maar solidariteit is wel belangrijk in tijden als deze.
“Een decaan is verantwoordelijk voor zijn faculteit, dat snap ik heel goed. Maar ik vind het ook diens verantwoordelijkheid om het grotere geheel te zien. Wij zijn samen verantwoordelijk voor de universiteit en niet ieder faculteit voor zich.”
Wat is je persoonlijke motto?
“Ik heb altijd mensen nodig die me inspireren Ik ben zelf nogal hands-on, maar hier in Tilburg heb ik geleerd, onder meer door collega’s vanuit Geesteswetenschappen, dat je soms beter een beetje boven de materie kunt hangen om tot een goede oplossing te komen. Dus meerdere perspectieven bekijken en niet gelijk in actie. Voor mij is dat heel belangrijk: dat we naar elkaar luisteren en van elkaar leren. Dat zou ik mijn motto noemen.”
