In het eerste jaar dat hij ging studeren, in 2018, stapte Pi Cheng Hu naar een psycholoog. “Ik dacht daar eigenlijk al over na sinds ik 13 was, maar een studieadviseur gaf mij het nodige zetje. Ik klaagde tegen hem over mijn studie, over hoe alleen ik me voelde en een doel miste in mijn leven, en hij dacht dat het goed zou zijn als ik met een psycholoog zou praten.”
Dit verhaal gaat onder andere over huiselijk geweld. Heb je hier zelf mee te maken of te maken gehad? Zoek dan hulp bij bijvoorbeeld Veilig Thuis of Mind Korrelatie. Wil je alleen eens met iemand praten? Maak dan een afspraak met een studentpsycholoog.
Schaamte
Zo kwam de toenmalige econometriestudent bij een studentpsycholoog terecht. “Die hielp mij om me meer open te stellen, want ik was heel gesloten. Om een voorbeeld te geven: zelfs mijn beste vrienden bij de studie durfde ik niet te vertellen dat ik naar de psycholoog ging.” Hoewel hij in zes sessies zeker stappen zette, vertelde hij nog weinig over zijn jeugd aan de psycholoog. Wel besloot hij een andere studie (Economie) te gaan doen en leerde hij zijn emoties beter te begrijpen.
Pi Cheng was zo gesloten omdat hij zich heel erg schaamde voor zijn jeugd en zijn relatie met zijn ouders. De eerste, gelukkige jaren van zijn leven bracht hij niet in Nederland door, maar bij zijn oma in China. Pas toen hij vijf was keerde hij terug naar zijn ouders, die op dat moment in Arnhem woonden. “We kenden echt armoede”, vertelt Pi Cheng over die jaren. “Ik at elke dag rijst met ei. We hadden zelfs geen geld om de schoolfoto te betalen, dat kostte vijf euro.” Dat staat Pi Cheng nog levendig bij. “Ik heb er om moeten huilen, ik wilde dat zo graag.”
Onveilig thuis
Thuis waren de omstandigheden niet goed. “Mijn vader gokte regelmatig terwijl we al weinig geld hadden, en mijn ouders hadden vaak ruzie. En dat werd ook fysiek. En mijn moeder reageerde de stress over de armoede en de ruzies af op mij. Voor kleine dingetjes, die ik helemaal niet slecht bedoelde, werd ik soms geslagen of met de zweep gestraft. Bijvoorbeeld toen ik volgens haar te veel shampoo gebruikte tijdens het douchen, of toen ik Snake speelde op een oude Nokia en mijn moeder dacht dat dat geld kostte.”
De mishandelingen duurden van zijn vijfde tot zijn veertiende. “Ik kon als vijfjarige al aanvoelen hoe onrechtvaardig het was, en dat creëerde een bepaalde woede en angst richting mijn moeder. Later kwam fysieke mishandeling minder voor, en verschoof het meer naar verbale..” Pi Cheng merkt dat hij het zijn moeder gevoelsmatig meer kwalijk neemt dan zijn vader. “Maar dat is eigenlijk alleen omdat hij zich minder met mij bemoeide, hij is er net zo goed debet aan.”
Het leven werd iets beter dankzij zijn oma. Die kwam af en toe langs in Arnhem. “Ik smeekte altijd om patat bij mijn ouders, en toen zei mijn oma: als Pi Cheng dat zo graag wil, waarom proberen jullie dan niet een snackbar te openen?” Met van familie geleend geld lukt het zijn ouders om een snackbar in het Westland over te nemen.
Prestigieuze studie
Dankzij die snackbar was er na de verhuizing iets meer geld, maar thuis voelt Pi Cheng zich alleen en op school wordt hij gepest. “Kinderen duwden me tegen de muur, scholden me uit en bedreigden me. Ik moest terugvechten, want ik moest overleven. Ik had in die periode heel veel woedeuitbarstingen.”
De situaties op school en thuis vormen Pi Cheng tot een jongen die weinig van zichzelf laat zien, nooit twijfel laat merken (‘want dan liepen mijn ouders over me heen’) en keuzes maakt die meer gericht zijn om de schaamte over zijn jeugd uit te wissen dan om zichzelf gelukkig te maken. “Toen ik ging studeren, dacht ik: wat is nou de meest prestigieuze, moeilijkste studie die er is? Daardoor kwam ik uit bij Econometrie. Maar ik dacht niet na of dat goed bij me paste of me blij maakte.”
Verdedigingsmechanisme
Inmiddels rondt Pi Cheng bijna de studie af die hij wél leuk vindt (de master Data Science) en sinds begin dit jaar loopt hij opnieuw bij de psycholoog. Maar op een hele andere manier dan in 2018. Terwijl het toen een echte noodkreet was, heeft hij nu veel langer en rustiger nagedacht over het doel en de timing. “Er zijn lange wachttijden voor, en een jaar geleden dacht ik al: als ik over een halfjaar begin dan is het mooi in de eindfase van mijn studie.” Hij wilde nu veel opener zijn over zijn verleden. “Ik heb in twee lange sessies mijn hele verhaal verteld, ongeveer zoals ik dat nu ook doe. Want ik heb inmiddels geleerd dat psychologen je alleen kunnen helpen met de dingen die je vertelt, en niet met de dingen die je verborgen houdt.”
Pi Cheng ontdekte dat hij in zijn jeugd bepaalde verdedigingsmechanismes ontwikkelde, die hem toen hielpen, maar nu in de weg zitten. “Bijvoorbeeld dat ik nooit iets vertelde, zelfs geen positieve dingen. Want dat kon verkeerd uitpakken. Ik had bijvoorbeeld mijn rijbewijs gehaald en toen zei mijn vader alleen maar: ‘Als je maar niet denkt dat je in mijn auto mag rijden.’”
Maar dat hij nu niet uit zichzelf vertelt dat hij zijn bachelor heeft afgerond, of hij een nieuwe baan heeft, dat vindt zijn vriendin heel jammer. “Zij weet dat het leven een stukje mooier wordt als ik minder focus op wat beter kan en meer stilsta bij dingen die wel goed gaan.” Ook laat hij weinig ruimte voor twijfel in zijn meningen en uitspraken, vertelt hij. “Want als ik dat vroeger deed, dan kreeg ik gewoon niks voor elkaar. Dan mocht ik niet op sport, of toch niet mee met dat schoolreisje. Want mijn ouders zeiden altijd nee, tenzij ik superstellig was.”
Helpen
Deze weken helpt hij mee met het begeleiden van eerstejaars tijdens het Pre-Academic Programme. Dat is ook tekenend voor hoe hij veranderd is: “Ik doe dit niet voor het prestige of om ervan te leren, want ik heb vaak genoeg groepjes begeleid. Maar ik vind het gewoon supertof dat ik ze kan helpen. En je moet veel over jezelf vertellen, precies over die dingen waar ik me vroeger voor schaamde. Zoals het opgroeien in armoede, of dat ik niet zo’n relatie heb met mijn ouders als anderen. Daarover denk ik nu: dat is nou juist wie ik ben. Het geeft mij karakter.”
Zijn ouders heeft hij inmiddels vergeven, vertelt hij. “Ik houd wel van ze. De relatie is tegenwoordig beter, hoewel ik daar zelf hard voor heb gevochten. Mijn vader heeft zijn leven gebeterd. Daarnaast is het gedrag van mijn ouders ook een product geweest van de omgeving waar ze in zaten: van armoede, stress en angst, in een voor hen onbekend nieuw land.”
Hij hoopt dat medestudenten niet schromen ook naar een psycholoog te stappen. “Ik denk dat veel mensen hun eigen problemen of obstakels onderschatten. Vaak denken ze: ‘Ik heb geen hulp nodig, want mijn problemen zijn niet extreem genoeg.’ Maar je beseft niet hoeveel invloed bepaalde obstakels hebben op je leven en hoe die je relaties met anderen beïnvloeden. En soms ben je er nog niet klaar voor, dat is ook oké. Ik wilde al vanaf de derde klas hulp zoeken en pas negen jaar later durfde ik alles te vertellen.”
