Een van de treurigste verhalen in EM in de afgelopen week gaat over internationale studenten bij wie de voornaam met een punt (.) of een streepje (-) wordt weergegeven op hun diploma, omdat het land van herkomst voor- en achternamen vastlegt op een wijze die niet aansluit bij het Nederlandse systeem. Blijkbaar heeft niemand hier na járen van internationalisering van het hoger onderwijs een fatsoenlijke oplossing voor kunnen verzinnen.
Het geeft mijns inziens weer dat iedereen graag hoog van de toren blaast over de voordelen van internationalisering, maar dat die idealen vaak ver verwijderd zijn van de dagelijkse praktijk.
De internationalisering van het hoger onderwijs in Nederland knelt. Vriend en vijand zijn het erover eens dat er iets moet gebeuren. Want opleidingen zitten te vol, docenten bezwijken onder de werklast, universiteiten hebben geen middelen om instroom tegen te gaan, en internationale studenten kunnen nergens (betaalbaar) wonen.
En dan nog maar te zwijgen over het eerdergenoemde probleem van de namenregistratie. Lijkt misschien een detail, maar zo voelen de studenten in kwestie het niet. Kortom, het hele systeem kraakt en de minister van Onderwijs moet met een oplossing komen.
Dat doet minister Dijkgraaf niet. Hij suggereert dat wel, maar vooralsnog wekken zijn uitspraken deze week vooral verwarring, wordt niets concreet en spreekt iedereen elkaar tegen.
Zo schreven verschillende media eerst dat er over twee jaar geen volledig anderstalige bachelors meer mogen bestaan, omdat slechts een derde van de vakken in een bacheloropleiding anderstalig mag zijn. Maar uit navraag van Erasmus Magazine blijkt dat uitzonderingen mogelijk zijn en bestaande bachelors voorlopig helemaal buiten schot blijven. Dat gaat ‘later’ veranderen, maar wanneer precies, staat nergens.
Is het een tactiek van Dijkgraaf om politieke partijen met nationalistische neigingen voorlopig van zich af te schudden? Of durft de voormalig internationaal vermaarde wetenschapper geen harde keuzes te maken?
Ondertussen blijven de instellingen voor hoger onderwijs in verwarring en onzekerheid achter. Kunnen ze nog internationale docenten aannemen? Hoe moeten ze de werving voor opleidingen de komende tijd inrichten? En hoe helpen deze plannetjes om de internationalisering écht in toom te houden?
Want is de taal nu echt het grootste probleem van de universiteiten? Aan de Erasmus is de helft van de bachelors Engelstalig, maar een deel daarvan heeft een Nederlandstalige evenknie, dus van uitsluiting is daar geen sprake.
Zit het probleem niet veel meer in de perverse prikkels in de financiering: meer studenten = meer geld? En het feit dat je studenten van binnen de Europese Economische Ruimte eenvoudigweg niet mág weigeren? Daar heeft Dijkgraaf nog geen concrete oplossing voor geboden. Hij schuift het door naar commissies en de instellingen zelf.
Ironisch genoeg schrijft de minister deze week in een brief aan de Europese Commissie dat ‘andere lidstaten meer internationale studenten moeten trekken’, bijvoorbeeld door meer opleidingen in het Engels aan te bieden. Hopelijk bevat zijn advies de volgende disclaimer: ‘Natuurlijk moet je meer internationale studenten aannemen: leuk voor je internationale wetenschappelijke uitstraling! Maar pas op dat je niet aan je eigen succes ten onder gaat. O ja, en zorg ervoor dat je studenten een naam geeft, en niet een . of een – .’
