“‘Is er iemand die mij hoort?’, roept een reddingswerker. Dan is er doodse stilte om je heen. Ik hield mijn adem in en hoorde niets, alleen sirenes op de achtergrond. En ik keek de vader aan van een kind dat onder het puin lag. Je kan helemaal niks op zo’n moment.” Süheyl Uyar beschrijft de eerste dag in Adiyaman, waar hij met Tevfik Çiçek, Shakib Sana en andere vrijwilligers stand-by staat om medische zorg te bieden aan aardbevingsslachtoffers die onder het puin vandaan komen.

Reddingswerkers bij een ingestort gebouw – eigen foto
De eerste dag staan ze paraat om medische zorg te geven als er iemand onder het puin vandaan komt. Beeld door: Eigen foto

Tentenkamp

Met een groep van 150 vrijwilligers waren ze vorige maand in het aardbevingsgebied. In het team zaten huisartsen, een spoedeisendehulparts, medische studenten, een psycholoog, verpleegkundigen, maar ook bouwvakkers, ingenieurs en politieagenten die hielpen bij de reddingswerkzaamheden. Ze verleenden medische hulp aan slachtoffers van de aardbevingen en zetten een veldkliniek op in een tentenkamp op de campus van de universiteit van Adiyaman.

EMTV_Hazem Omran_still

Lees meer

EM TV: Enveloppen uitdelen in Turkije en studentenhuis uit vanwege instortingsgevaar

Geneeskundestudent Süheyl Uyar vertelt over zijn reis naar Turkije om de overlevenden…

Ze kwamen terecht in ‘een ramp die je met geen woorden kan beschrijven’, zegt Uyar. Çiçek: “Je ziet overal ingestorte gebouwen en hoort overal sirenes om je heen.” Ze hadden de beelden de eerste dagen na de aardbeving op televisie gezien, maar als je er tussen staat krijg je er een ‘extra dimensies’ bij, zegt Sana. “Met geluiden, geuren, mensen die alles hebben verloren, kindertekeningen en pyjama’s die tussen de ingestorte gebouwen liggen.”

Koud

Een etmaal eerder wisten ze nog niet waar ze precies terecht zouden komen en wat ze zouden doen. Rond 10 uur ‘s avonds werden ze gebeld door de organisator of ze de volgende ochtend om 5 uur op Schiphol wilden staan. “We hoorden alleen: zorg dat je zelfvoorzienend bent en ga ervan uit dat je niet kan douchen, geen slaapplek hebt en dat het koud is”, vertelt Çiçek.

Suheyl met een patient – eigen foto
Süheyl Uyar helpt een kind op de schoot van een patiënt. Beeld door: Eigen foto

En koud was het ‘s nachts. Min 11, maar de gevoelstemperatuur was lager. Uyar: “Ik had in mijn slaapzak een thermopak aan, daarover een korte broek, een lange broek, nog een broek, een shirt, twee fleecetruien, mijn winterjas en een muts. Dan nog had ik het koud.”

De eerste nacht sliepen ze in een verlaten moskee, vol scheuren in de muren. Çiçek werd ’s nachts wakker van een naschok. “Daar schrik je wel van. Het was niets vergeleken met wat de mensen daar eerder hebben meegemaakt, maar je krijgt wel een soort preview.” De naschokken en de kou waren een confrontatie met de realiteit. “Je beseft dan dat wat wij meemaken niets is. Wij zouden na een week weer naar huis gaan, maar voor veel mensen was dat hun dagelijkse realiteit”, zeg Sana. “Als iemand zegt ‘ik ben mijn kleinkind verloren’, dan krijg je het op een heel andere manier koud.”

Veldkliniek

Shakib Sana met een patient – eigen foto
Shakib Sana met een patiënt. Beeld door: Eigen foto

De tweede dag hoorden ze dat er een kleine medische post was op de campus van de universiteit van Adiyaman, waar extra hulp nodig was. Op die campus was een tentenkamp waar dagelijks onder andere voor honderdduizend mensen eten werd bereid. Sommige overlevenden verblijven daar, anderen komen er voor hulp. “Met onze tassen nog op de rug zijn we meteen aan het werk gegaan”, vertelt Sana. “We hebben de eerste dag meteen honderden mensen geholpen.”

In het begin behandelden ze vooral longontstekingen en wonden, bijvoorbeeld van reddingswerkers die door de kou en het ruimen van puin verwondingen aan hun handen hadden opgelopen. De dagen daarna zagen ze steeds meer mensen met psychische klachten. “Mensen met paniekaanvallen of die niet konden slapen”, zegt Sana. “Er was een patiënt met een depressie die al een week geen medicatie had gehad. Als daar dan zo’n traumatische ervaring bovenop komt, raak je vanzelf ontregeld.” Psychische hulp is volgens hem hard nodig en dat blijft de komende tijd nog.

Game plan

Tevfik in gesprek met een patient – eigen beeld
Tevfik Çiçek in gesprek met een patiënt. Beeld door: Eigen foto

“Ik dacht vooraf dat ik vooral wonden, ontstekingen of bloedingen zou behandelen”, zegt Çiçek. “Maar vaak had je na het zetten van een hechting een gesprek over verloren kinderen of een overleden partner. In de opleiding leren we wel gesprekstechnieken en krijgen we psychologieonderwijs, maar dit is toch anders.” Uyar vergelijkt het met een bokswedstrijd: “Je bereidt je tot in de puntjes voor, maar op het moment dat je een klap krijgt vergeet je alles. Wat was mijn game plan ook alweer? Dan moet je berusten in wat je voelt, dat is het beste wat je op dat moment kan doen.”

In de loop van de week werden ze steeds beter georganiseerd. Een deel van de groep zorgde voor hulp in het kamp, twee of drie teams gingen met de auto naar de dorpen rondom Adiyaman en anderen waren bezig met de continuïteit van de zorg. Binnen een week was er een veldkliniek met twee tenten van 70 vierkante meter en regelden ze een AED- en een ECG-apparaat (om het hartritme te herstellen bij een hartstilstand en hartfilmpjes te maken). “Ik vind het fijn dat we onze veldkliniek hebben kunnen overdragen”, zegt Çiçek, “want hulp in het gebied is een zaak van lange adem.”

Overleven

De behoefte aan hulp blijft, zegt Sana. “Adiyaman is voor meer dan 80 procent verwoest. De stad bestaat gewoon niet meer. Twintig miljoen mensen zijn geraakt door de aardbeving, mensen zijn ontheemd geraakt. Al die mensen moeten woningen hebben, school, sanitaire voorzieningen. De zomer komt eraan dus hygiënemaatregelen moeten goed zijn.”

Daarom zamelde de groep geld in bij vrienden en familie. In korte tijd hadden ze 50.000 euro bij elkaar en maakten ze 250 pakketjes met snoep en speelgoed. Uyar en Sana zijn vorige week met drie anderen uit het team weer een paar dagen in Turkije geweest om dat uit te delen aan meer dan tweehonderd families in de dorpen rondom Adiyaman. “De ramadan begint deze week”, zegt Sana. “Met dat geld kunnen ze iets kopen voor hun kinderen, of een koelkast nu de zomer eraan komt. Mensen hebben nu nauwelijks ruimte om aan de toekomst te denken, want ze overleven met de dag. Hopelijk kunnen we zo een beetje helpen om ze een klein deel van de regie terug te geven.”

Essentie van de zorg

Coassistenten Uyar en Çiçek denken dat ze in een week tijd ontzettend veel geleerd hebben. Çiçek: “We kregen in één week de essentie van de zorg mee: met beperkte middelen duizend mensen per dag helpen, samenwerken, je tekortkomingen kennen, snel oplossingen zoeken, communiceren, menselijkheid tonen. Dit is waarom ik Geneeskunde studeer. Niet alleen om op de ok te staan, maar om mensen in brede zin te helpen.”

Ze benadrukken dat ze niet voor hun carrière naar het aardbevingsgebied zijn gegaan, maar realiseren zich achteraf dat ze er waarschijnlijk wel een betere dokter door zullen worden. “Dit is ook geen heldenverhaal”, zegt Uyar. “Dat wij toevallig in de bevoorrechte positie waren om te helpen is mooi, maar iedereen kan helpen. Al help je je buurvrouw ergens mee of doneer je een paar euro.”

Ze hopen vooral anderen te inspireren en te zorgen dat mensen in het gebied niet vergeten worden. “Als ooggetuigen kunnen we de verhalen vertellen van de overlevenden. Maar ik wil ook de hoop en de veerkracht benadrukken. Want die is er ook”, benadrukt Sana. In hun pauzes en ’s avonds speelden ze en zongen ze liedjes met de kinderen in het tentenkamp. “Als je ziet hoe blij een kind wordt van een ballon, zie je een signaal van die veerkracht.”

İdil Özdemir Mozaik walk-in Turkije Syrië aardbeving 13.2.2023_Josephine Hartmann

Lees meer

Studenten komen samen voor steun en hulp voor aardbeving in Turkije

De aardbevingen in Turkije en Syrië hebben veel studenten diep geraakt. Tijdens een…