Dan gaat haar telefoon. Via een ingesproken bericht hoort ze dat er verdachte activiteiten zijn rond haar burgerservicenummer. Ze laat zich doorverbinden en krijgt iemand aan de telefoon die zegt voor het ministerie van Justitie en Veiligheid te werken.

Ze schrikt, want de persoon aan de andere kant van de lijn vertelt dat er een politieonderzoek loopt. Bij een drugsinval in Amsterdam is een auto gevonden die op haar naam staat. Als ze uitlegt dat ze helemaal geen auto heeft, krijgt ze te horen dat ze ook verdacht wordt van witwassen. Er zou die week al politie aan de deur zijn geweest, maar ze was niet thuis. Dat kon kloppen, want ze had bijna de hele week in het gebouw van het ISS doorgebracht.

Verblijf in Nederland

Als ze niet meewerkt aan het onderzoek, dreigt de man aan de telefoon, wordt haar bsn-nummer geblokkeerd. Ze raakt in paniek: wat kan dat betekenen voor haar verblijfsstatus in Nederland? De man verbindt haar door naar een ander, die haar vertelt wat het onderzoek inhoudt. ‘Justitie’ wil onderzoek doen naar haar rekening, daarom moet ze haar geld tijdelijk op een ‘veilige rekening’ zetten.

Dat kan het beste via Coinbase, vertelt de ‘medewerker van justitie’. Als het niet lukt om een account aan te maken op het cryptoplatform haalt de man haar over om AnyDesk te installeren, software waarmee apparaten op afstand bediend kunnen worden. Ze installeert het op haar telefoon en haar laptop, zodat de medewerker van het ministerie zijn onderzoek kan doen. De schermen worden zwart en ze kan niet zien wat er gebeurt.

Opgelicht

Uiteindelijk hangt Golden bijna drieënhalf uur aan de telefoon met verschillende mensen die zich uitgeven als medewerkers van het ministerie of Officier van Justitie. Ze blijven maar benadrukken dat ze moet meewerken aan het gerechtelijk onderzoek. Ze is bang, want wat betekent niet meewerken voor haar verblijf in Nederland?

’s Nachts ligt ze er wakker van. Er is haar op het hart gedrukt dat ze het de komende 24 uur aan niemand mag vertellen. De volgende ochtend belt ze toch een vriend, met de vraag of hij langs wil komen. Ze durft aan de telefoon niets te zeggen over wat er gebeurd is, bang dat justitie meeluistert, maar vertelt het pas als hij voor de deur staat. Hij heeft meteen door dat ze is opgelicht.

Voor Tanya Wijngaarde van de FraudeHelpdesk klinkt het verhaal van Golden bekend. Sinds het najaar van 2021 heeft de helpdesk meer dan 16.000 meldingen gekregen over deze telefonische oplichting. “En dat is erg veel voor een specifieke vorm van fraude.” Bij tweehonderd van die meldingen heeft iemand ook echt geld overgemaakt of gegevens doorgegeven.

Die meldingen zijn allemaal ongeveer hetzelfde: een telefoontje van de ‘National Police’, het ‘Ministry of Justice’ of ‘the Dutch Supreme Court’ met de melding dat er verdachte activiteiten rond je bsn-nummer zijn of dat je verdacht wordt van drugshandel of witwassen. Onder het mom van onderzoek, proberen de oplichters je te overtuigen om geld over te maken of software te installeren die ze toegang geeft tot je laptop. “De omvang suggereert dat het een soort sleepnet is, maar er zijn ook meldingen waarbij de oplichter bijvoorbeeld de laatste drie cijfers van iemands bsn wist. Het is in ieder geval intensief, gecoördineerd werk.”

“We zien dat mensen die niet Nederlands zijn hier gevoelig voor zijn”, aldus Wijngaarde. Zij weten soms minder goed wat gebruikelijk is. “We hebben in het verleden ook meldingen gehad van telefoontjes waarin de oplichter zich uitgaf als IND-medewerker.” Op die manier wordt druk uitgeoefend of angst gecreëerd.

9.000 euro weg

Ze gaan direct naar de politie. Maar daar wordt ze niet meteen geholpen en kan ze de volgende dag pas terecht om aangifte te doen. Ondertussen ontdekt ze dat er nog maar iets meer dan 100 euro op haar ABN-rekening staat, 9.000 euro is overgeboekt naar een ING-rekening. Omdat het zaterdag is, lukt het maar moeilijk haar bank en ING te bereiken. Maar uiteindelijk krijgt ze het voor elkaar om haar rekening te laten blokkeren en van ING hoort ze dat de 9.000 euro inmiddels verdwenen is – geïnvesteerd in crypto’s. De ict-afdeling van het ISS helpt haar die week met het formatteren van haar telefoon en laptop.

De gevolgen van de oplichting zijn groot: Golden kampt niet alleen met financiële schade, maar heeft ook emotioneel een klap gekregen en studievertraging opgelopen. Er zijn dagen dat ze zich niet langer dan tien minuten kan concentreren.

Ze durft haar ouders niet te vertellen dat ze is opgelicht. Die wonen in India en 9.000 euro is meer dan hun jaarinkomen. Het geld spaarde ze bij elkaar met studiebeurzen, ngo’s en particulieren die wilden helpen. Haar moeder zou net zo hysterisch reageren als de meeste moeders in Bollywoodfilms, zegt ze met een glimlach.

Verdacht

Achteraf herinnert Golden zich wat ze verdacht vond aan het telefoongesprek. Dat accenten en namen niet overeenkwamen bijvoorbeeld. Een van de mensen die ze aan de telefoon had, had een Indiaas accent en een Engelse naam. Maar er zijn wel meer mensen met een diverse achtergrond, dus ze twijfelde. En natuurlijk waren er wel momenten waarop ze de situatie niet vertrouwde, maar ze was emotioneel tijdens het gesprek, had deadlinestress en was vooral bang: wat als het wel klopt en niet meewerken gevolgen heeft voor haar verblijf in Nederland?

Ze deelt haar verhaal vooral om anderen te waarschuwen. In dezelfde week kregen meerdere ISS-studenten exact hetzelfde telefoontje. Ze denkt dat Nederlandse studenten snel door zullen hebben dat het gaat om oplichting. Maar als internationale student weet je dit niet. Ze is behoorlijk gedesillusioneerd. Dit soort dingen gebeuren niet in een westers land als Nederland, dacht ze toen ze hier kwam. Waarschuwingen heeft ze nooit gehoord of gezien.

Van de politie en de bank verwacht ze eigenlijk niets meer. Het geld is weg. Er was nog even sprake van dat ze in aanmerking zou komen voor compensatie van de bank, maar bijna drie maanden later is dat nog onduidelijk. Ze is op zoek naar een baantje, en gelukkig helpt het ISS tijdelijk zodat ze haar huur kan betalen. Aan het verhaal te denken probeert ze zo min mogelijk, want dat veroorzaakt toch alleen maar stress. Ze hoopt nu vooral dat de positiviteit die ze altijd had weer terugkomt.

Wat moet je doen als je hetzelfde meemaakt als Golden?

  • Bel zo snel mogelijk je bank.
  • Doe aangifte bij de politie, via politie.nl of 0900-8844.
  • Laat je laptop of je telefoon nakijken en formatteren als je software hebt geïnstalleerd, maar doe dat pas na aangifte om te voorkomen dat je bewijs wist.
  • Pas je gebruikersnamen en wachtwoorden aan.
  • Wees alert op telefoontjes in de toekomst, want de kans is groot dat iemand het nog een keer probeert. Oplichters werken vaak met bellijsten met mensen die ze eerder hebben opgelicht. Vaak krijg je in de dagen erna regelmatig verdachte telefoontjes.
  • Meld fraude en oplichting bij de FraudeHelpdesk. Dat is een landelijke organisatie die fraudeslachtoffers bijstaat, waarschuwingen opstelt en rapporteert aan het ministerie van Justitie en Veiligheid.
  • Onderschat de emotionele impact niet. Neem contact op met je studieadviseur of een studentenpsycholoog als je behoefte hebt aan mentale ondersteuning.
em-woning-bedrog-rotterdam-tent bas van der schot woningnood

Onderdeel van de Special

De jacht op kameroplichters

Hoe opereren kameroplichters in Rotterdam? EM ging undercover bij de zwendelaars.