Een term kan bijvoorbeeld verwijzen naar de ligging van een anatomische structuur. Zoals dat de infraspinatus-spier en de supraspinatus-spier zich respectievelijk onder (infra) en boven (supra) de spina (graat of doorn, iets wat uitsteekt) aan de achterkant van het schouderblad bevinden. Of een term zegt wat over de vorm, zoals de teres minor-spier, wat zich laat vertalen naar de kleine gedraaide spier.

Termen kunnen in groepen zijn bepaald, zoals het geval is bij de musculus vastus medialis, lateralis en intermedius, drie van de vier quadriceps (vierkoppig) spieren. Dit zijn de grote (vastus) spieren (musculus) die aan de binnenkant (medialis) en de buitenkant (lateralis) van het been zitten, en daartussen (intermedius).

Meestal zijn de namen van spieren of termen echter in afzondering bepaald. Dat leidt tot interessante associaties. Zo vormen de eerstgenoemde drie spieren tezamen met de subscapularis (onder het schouderblad) de rotator cuff, die aanhecht op een ring van bindweefsel, het labrum (lip), op de schouderkom, het glenoïd (gelijkende een oog).

De lip van hetgeen gelijkende een oog. De benamingen van het lichaam zijn een poëtische schat, dat is u wel duidelijk. De Rotterdamse dichter Ester Naomi Perquin boort deze schat aan. Hieronder een gedicht uit haar bundel Meervoudig afwezig:

Ze hebben de locatie na jaren van zoeken nu toch getraceerd;
die bleek volmaakt cirkelvormig, door de duistere gebieden
van de hersenen omsloten, nabij het eiland van Reil:
ze hebben de positie chemisch gemarkeerd.

dat het vergeten zo nauwgezet te lokaliseren valt, tot zelfs
de precieze omtrek, het exacte midden en hoe
het onthouden daar omheen ligt

prachtig als een ring om
niemands vinger.

Het eiland van Reil (insula) is een functionele anatomische structuur in het brein. Een soort schakelstation dat betrokken is bij van alles. Dit soort semantische associaties zijn prachtig om te lezen.

Misschien nog interessanter is dat deze termen niet eens altijd apolitiek zijn. Oestrogeen, een vrouwelijk hormoon wat betrokken is bij de eisprong en zwangerschap, bijvoorbeeld, komt voort uit het Griekse woord oistros, wat woede, krankzinnigheid en hysterie behelst.

Sommigen menen dat het verwijst naar het verhoogde seksuele verlangen dat gepaard gaat met veel oestrogeen. Het woord hysterie, verwijzend naar het Griekse woord hustos, wat baarmoeder betekent, ontkracht dat door wederzijdse verwijzing van emotie en fysiologie.

Nu zijn deze woorden inmiddels gesteriliseerd, ontdaan van hun betekenis, zodat niemand direct denkt aan woede bij het woord oestrogeen. Het legt wel bloot hoe er werd of wordt gedacht over vrouwen. Vrouwen zijn onstuimig, wispelturig, grillig, gek. Dat ligt aan hun fysiologie, aan hun zijn.

Hetzelfde principe geldt voor mannen: boys will be boys. Afwachtend, niet aansprakelijk, zeker niet schuldig, vanwege het mannelijke equivalent van oestrogeen, testosteron, dat door onze lijven giert. Getuige het feit dat testosteron verwijst naar testis, een getuige.

Dino Gacevic column1-Levien.Pauline

Lees meer

Oud-Herkingse Zeedijk

Aan de oever van het Grevelingenmeer zocht columnist Dino Gačević de rust op, maar hij…