EUR-studenten weten vaak wél waar ze in beleggen

Neville Lala (20, IBCoM) heeft al zijn vrienden op de EUR ervan overtuigd dat ze moeten gaan beleggen. “Vanaf vijf euro heb je al een account op de Rebellion-app en zit je in de crypto ‘s.”

Het enthousiasme van Lala is ook herkenbaar voor de 23-jarige bedrijfskundestudent Janne Petrak: “In februari ben ik met mijn hele vriendengroep begonnen met investeren op de app Trade Republic. Dat was echt heel makkelijk geregeld en het leek me toch een goeie tijdsbesteding als je zoveel thuis zit.”

Beleggen is immens populair onder jongeren en studenten. Uit een recent onderzoek van het Nibud en de Rabobank blijkt dat 42 procent van de jongeren in Nederland belegt. Vorig jaar steeg volgens de AFM het aantal beleggende huishoudens al met 11 procent, een groot deel van die nieuwe beleggers was onder de 30.

Uit het rapport komt onder andere naar voren dat meer dan een kwart van de jongeren investeert in cryptovaluta. Daarvan belegt 31 procent traditioneel in aandelen, obligaties en fondsen. 10 procent belegt enkel in crypto ’s. 25 procent belegt zowel traditioneel als in crypto’s.

Auke Fokkema, penningmeester van de studentenbeleggingsvereniging B&R Beurs, vindt 42 procent ‘wel meevallen’. “Maar wij zitten in een bubbel. Iedereen bij onze vereniging belegt. Dat is ook niet zo gek. Studenten willen graag hun studieschuld tenietdoen. Zo’n schuld werkt gewoon tegen. Als je bijvoorbeeld na je studie een huis wil kopen, dan kom je al gelijk in de problemen met een hypotheekaanvraag. Je wil geen valse start. En daarbij is het ook gewoon leuk en verdien je er wat mee.”

Voorzitter van B&R Hanz Matthee begon zelf op zijn zeventiende met beleggen. “Ik ben begonnen met het uitpluizen van jaarverslagen van bedrijven. Daardoor kon ik zien welke bedrijven het goed deden en wat de groei was. Het is alleen maar voordelig om zo vroeg mogelijk te beginnen. En vanuit een goede start kan je bouwen. Zoals de Amerikaanse topbelegger Warren Buffet zegt: regel één is dat je nooit geld moet verliezen en regel twee dat je regel één nooit moet vergeten.”

Fokkema voegt daaraan toe: “Er is ook gewoon een hele structurele reden te noemen om te beleggen. De Nederlandse lonen zijn in de afgelopen tien jaar met 20 procent gestegen, terwijl S&P 500, waar je de prestatie van de Amerikaanse beurs aan af kunt lezen, met 250 procent is gegroeid. Sparen is door de negatieve rente geen optie meer en de inflatie loopt ook op. Als je met andere woorden niet wil dat je vermogen verdampt, dan moet je wel.”

Lala, die op zijn zestiende begon met beleggen haalde zijn informatie vroeger van het internetplatform Reddit: “Ik belegde in bedrijven waar iedereen op de fora het over had. Als het goed ging leverde dat veel adrenaline op. Daar ben ik wel van teruggekomen. Zo heb ik met snapchat 12 dollar per aandeel verloren en verloor ik opeens 20.000 euro. Dat leerde me wel om wat voorzichtiger te zijn.”

Om zulk verlies te voorkomen is de vereniging van Matthee en Fokkema vooral gericht op kennisvergroting onder studenten die graag beleggen. B&R heeft 1850 leden en 53 verschillende disputen. De leden krijgen bijscholing in de vorm van masterclasses van ervaren beleggers en werkgroepen waarin de leden leren over bepaalde bedrijven of fondsen. De disputen beleggen tegen elkaar in competitieverband.

Dat er zoveel studenten zo actief bezig zijn met kennisverbreding over beleggen zoals bij B&R is niet vanzelfsprekend. Het Nibud is niet onverdeeld positief over de kennis van beleggende jongeren in Nederland. Op een vraag over risicospreiding in de enquête geeft 43 procent het verkeerde antwoord en vult 18 procent ‘weet ik niet’ in. Het Nibud vond dit een zorgelijke bevinding.

Onderzoekers aan de Erasmus Universiteit merken veel interesse, maar maken zich zorgen over de kennis van beleggende studenten. Hoogleraren Mathijs van Dijk en Mary Pieterse-Bloem geven een vak over beleggen.

Pieterse-Bloem: “Ik heb vorig jaar weleens in een collegezaal gevraagd aan studenten of ze hun hand konden opsteken als ze belegden. Toen bleek dat bijna alle handen omhooggingen. Minstens net zoveel studenten belegden traditioneel als in crypto’s.”

Van Dijk heeft het vaker met studenten over beleggen: “Met adviezen voel ik me vaker de saaie oom, maar ik zit zelf al vijftien jaar in dezelfde aandelen en fondsen, dus dat zeg ik ook vaak tegen studenten: kijk naar de lange termijn. Voor studenten is dat niet altijd een gegeven.”

Pieterse-Bloem mag naast haar werk bij de Rabobank geen beleggingsadvies geven, maar bespreekt nieuwe ontwikkelingen op de markt met haar studenten. “Ik heb het dan over de factoren die van belang zijn voor de aandelen waar ze iets over weten. Ik moedig ze vooral aan om zelf na te denken. Dan schets ik verschillende scenario’s voor de manier waarop bijvoorbeeld de centrale bank gaat reageren op inflatie en de economische effecten van de omikron-variant.”

Student Bedrijfskunde Leonardo Durga stopt zijn maximale DUO-lening sinds 2018 elke maand in aandelen. “Het is de goedkoopste lening die ik ooit ga krijgen. Waarom zou je de opbrengsten daarvan niet gebruiken bij een investering die je leven kan veranderen? Voor mij is dat helemaal geen gekke gedachte. Het gaat erom dat je bewust risico’s afweegt. Ik ben er zelf al vroeg achter gekomen dat ik veel risico’s aankan en dat ik op de langere termijn de inleg van die lening terugverdien.”

Ook bij B&R komt het zeer geregeld voor dat studenten met hun DUO-lening beleggen. Fokkema: “Veel leden beleggen met geld vanuit een DUO-lening. Het CDA wilde deze optie onlangs verbieden, maar behalve dat het niet te controleren valt, leidt het denk ik ook tot meer sociale ongelijkheid. Als dat niet meer kan, kun je alleen maar starten met beleggen als je een rijke pappie of mammie hebt. Daarnaast wijst het rapport ook uit dat maar 2 procent van de jongvolwassen die belegt schulden maakt, bij jongvolwassenen die niet beleggen is dit 5 procent.”

Van Dijk ziet die ontwikkeling met bezorgdheid aan: “Geleend geld betekent per definitie vaak veel risico, zeker als je naast je DUO-lening weinig spaargeld hebt, dan kan dat slecht uitpakken.” Pieterse-Bloem is het daarmee eens: “Je moet alleen beleggen met geld dat je echt kunt missen, anders is het niet verstandig.”

Durga begon op zijn vijftiende met investeren in crypto’s. “Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in de werking van het economische systeem en ik vind dat ons systeem te veel gebaseerd is op schuld. En daarom schommelt de waarde van investeringen erg. Ik zocht daarom naar iets dat door de tijd heen zijn waarde zou behouden. Toen kwam ik op Bitcoin. Ik wilde mezelf daarmee beschermen tegen een toekomst waarin de waarde van geld verdampt.”

Hij vervolgt enthousiast: “Het mooie aan crypto’s is dat je altijd weet dat het aanbod hetzelfde is. Producten worden vaak niet veel meer waard, de waarde van geld vermindert en op die achtergrond is Bitcoin gewoon een spaarpot. Daar komt nog bij dat je door coins zoals Ethereum geen transactiekosten meer betaalt, omdat transacties zijn geautomatiseerd. Die nieuwe manier van transacties daar zetten ook nieuwere cryptovaluta als Cardano en Polkadot op in. Die zullen een graantje mee gaan pikken van die nieuwe ontwikkeling. Ik geloof echt in de toekomst van crypto.”

Volgens Durga weten investeerders wel wat de risico’s zijn van de cryptomarkt, maar denken ze op een andere manier na. “Ik ben ooit begonnen met risicovollere investeringen, de opkomende crypto’s, en zit er nu voor 10 procent in. Maar ik heb vrienden die daar al hun geld in hebben zitten. Bij hen merk ik dat ze anders over geld nadenken, zij hebben hun geld ook zo verdiend dus zijn er minder rauwig om als ze hun inzet weer verliezen.” Durga zelf doet de laatste jaren veel meer aan risicospreiding en belegt zowel traditioneel als in crypto.

Toch staan er in het Nibud-rapport een aantal kritische noten over crypto. Het zou voor jongeren niet altijd duidelijk zijn dat de koersen erg fluctueren. Voor Janne Petrak is dat ook een reden om niet te investeren in crypto. Maar voor haar speelt er nog iets mee in haar overweging: “Ik wil graag duurzaam beleggen in groene en sociale beleggingspakketten oftewel ETF’s. Crypto ‘s zijn niet altijd duurzaam.”

Die overweging komt vaker voor, ziet Pieterse-Blom. In haar vak Fixed income and portfolio management besteedt ze aandacht aan duurzaam beleggen. “Bij crypto zijn fundamentelere vragen belangrijk om te stellen. Is het echt het geld van de toekomst als het niet zo duurzaam is en criminelen er veel mee handelen?” Pieterse-Bloem legt uit dat het minen van de cryptomunten heel veel energie kost.

Een ander groot probleem met crypto’s is volgens Pieterse-Bloem dat ze speculeren legitimeren bij een jong publiek, zonder dat er bij reclames of op sociale media disclaimers staan over risico’s die aan de investeringen kleven. Ze vindt het daarom goed dat er onlangs Kamervragen over zijn ingediend en hoopt dat deze het debat aanwakkeren over strengere wetgeving op cryptoadvertenties.

Volgens Van Dijk ligt het probleem dat jongeren zonder veel kennis sneller speculeren met cryptovaluta ook aan populaire podcast- en YouTube-sterren. “Het probleem is vaak niet dat de zelfbenoemde experts op zulke kanalen geen kennis hebben van cryptomunten. Het probleem is dat die experts ook vaak mensen zijn die zelf veel winst hebben gemaakt met een risicovolle cryptomunt. Zulke winnaarsverhalen zijn niet representatief voor wat er werkelijk kan gebeuren. Ze houden een mythe in stand.”

Dat studenten de gevaren van zo’n investering niet altijd inzien komt ook omdat ze niet vroeg genoeg zijn voorgelicht volgens Van Dijk: “Het beste zou zijn als er een vak op de middelbare school wordt gegeven waardoor jongvolwassenen eerder leren om zelfredzaam om te gaan met beleggen en risico’s te spreiden.”

Matthee van B&R zou wel blij zijn geweest met zo’n vak: “Het is gewoon de basis. Net zoals dat je moet leren budgetteren. Het zou vanzelfsprekend moeten zijn dat jongeren al iets weten van beleggen voordat ze beginnen met studeren.”