Op dit moment reizen er vooral veel onderzoekers en academische staf tussen verschillende universiteiten.
Mobiliteit als grootste boosdoener
Volgens de online CO2–Footprint zorgde mobiliteit, dus zowel woon-werkverkeer van studenten, medewerkers, transport van goederen en dienstreizen, in 2019 en 2020 voor ongeveer 70 procent van de totale CO2-uitstoot van de universiteit. Daarmee is het de grootste boosdoener.
In de Footprint valt af te lezen dat 26 procent van de totale uitstoot in 2019 (het laatste jaar zonder lockdown en reisverboden) veroorzaakt werd door dienstreizen per vliegtuig en maar 0,09 procent door dienstreizen per trein. Dat verschil is zo groot doordat medewerkers doorgaans minder vaak met de trein reizen en een treinrit minder uitstoot oplevert dan een vlucht.
Van der Glas: “Als we al het grootste deel van de vliegreizen kunnen vervangen door treinreizen, dan is dat per rit echt een flink verschil. Het gros van zulke dienstreizen is namelijk binnen Nederland en Europa. Afstanden die prima per trein kunnen worden afgelegd.”
Beperken waar er invloed is
Van der Glas vervolgt: “We willen graag beginnen met de beperking van de uitstoot bij zaken waar we als universiteit invloed op hebben, zoals de dienstreizen. Daarnaast willen we ook samen gaan werken met een vast reisbureau dat de boekingen regelt, zodat het makkelijker is om snel treinreizen te boeken en het sneller normaal wordt. Op dit moment wordt er nog op elke faculteit anders vergoed, dat willen we op één lijn krijgen.”
Het aandeel van de uitstoot voor dienstreizen per vliegtuig in 2020 is door corona erg laag, benadrukt Van der Glas. “Waar dat in 2019 nog 26 procent was, nam dat in 2020 af naar 16 procent. Dat was dus in 2019 nog een flink aandeel, dat we kunnen terugdringen.”
De regels voor dienstreizen zijn makkelijker om aan te scherpen dan andere vormen van mobiliteit, zoals woon-werkverkeer. Vergoedingen daarvoor hangen samen met secundaire arbeidsvoorwaarden en CAO-afspraken.
Dat de universiteit wil dat medewerkers meer per trein gaan rijden, betekent ook dat de kosten omhooggaan. Met hoeveel is tot op heden onduidelijk. Wel is bekend dat uit een eerder onderzoek van de Guardian, treinreizen gemiddeld twee keer duurder zijn en treinen zo’n 80 procent aan uitstoot besparen.
Wat ik me dan als onderzoeker afvraag: met het vliegtuig kan ik op een dag op en neer naar bv Berlijn. Met de trein wordt dit een overnachting. Dat betekent dus ook een extra halve dag opvang regelen voor de kinderen, of iemand die ze naar school kan brengen regelen. Kan ik extra opvangkosten door de universiteit laten betalen?
Waarom zou je fysiek overal aanwezig moeten (willen) zijn? Teams en zoom zijn prima alternatieven, zo heeft de afgelopen tijd gekeerd.
Waarom moeten studenten en wetenschappers zo veel reizen? Bedenk goed of sommige reizen wellicht niet nodig zijn.
Deze maatregel zal deels ook een ontmoedigend effect van het maken van dienstreizen hebben. Niet reizen = geen uitstoot, iets dat altijd nóg beter is dan minder uitstoot. Universiteit is goed bezig hiermee.
Reageren niet meer mogelijk.