De vraag wat hybride onderwijs precies is, is geen eenvoudige. Staande praktijk op deze universiteit is die van een moderne collegezaal met een hoop camera’s en schermen, waar een deel van de studenten aanwezig is en het andere deel online meekijkt. Ondertussen probeert een docent de techniek draaiende, de inhoud begrijpelijk en de studenten wakker te houden, zonder zelf overspannen te raken.
Maar dat is niet het type hybride onderwijs waar Stabel van droomt. “Daar worden onze studenten niet beter van, en onze docenten ook niet.” Volgens Stabel is de toekomst van hybride onderwijs veel rijker, met veel meer mogelijkheden. “Je moet oppassen dat je bij hybride onderwijs niet steeds aan dezelfde oplossing denkt. Het gaat voor mij over de beste onderwijskundige keuzes maken uit de verschillende technische mogelijkheden. Dus een videoclip als dat het beste werkt, een fysieke sessie of een online discussie, net waar de onderwijsdoelen om vragen”, legt Stabel zijn droom uit.
“Goed hybride onderwijs is als de perfecte cocktail, met alle ingrediënten in balans. Nu is het vaker een wodka-Red Bull.” Je verwacht het niet, maar Stabel is geen groot liefhebber van dit mixdrankje.
Offline, online of hybride? De toekomst van het onderwijs staat dankzij de coronacrisis op losse schroeven. Wordt alles anders of wordt alles als vanouds? In deze themaweek kijkt EM van alle kanten naar wat coronaonderwijs voor studenten en docenten heeft betekent, hoe het beter kan en waar we zo gauw mogelijk vanaf moeten
Kun je de vraag herhalen?
Verder moet de techniek helemaal op orde zijn. “Een storend geluid in de zaal kan afleiden. Studenten die via een videoverbinding meeluisteren kunnen soms de vraag niet horen en zijn zelf niet altijd zichtbaar.” In de nieuwe hybride zalen in het Theilgebouw is dat tot nu toe een probleem: studenten in de zaal hebben niet altijd een microfoon als ze een vraag stellen.
Goede techniek betekent ook dat de docent het allemaal eenvoudig aan de praat moet krijgen. Dat is nog weleens lastig, maar Stabel zag er een mooie oplossing voor tijdens een trip naar een Duitse universiteit. “Daar zat een QR-code op het computerpaneel geplakt. Dat konden docenten scannen, en dan kregen ze een handleiding op hun telefoon over de apparatuur. Maar dan nog is er technische begeleiding nodig.”
Geen tijd van Hugo en Mark
Hoe hij zijn hybride droom op de Erasmus Universiteit wil verwezenlijken? Dat is een project van de lange adem. Ten eerste is de keuze voor puur ‘fysiek’ onderwijs op dit moment vaak een illusie, omdat sommige studenten niet naar Rotterdam kunnen of willen komen. Ook is er tijdens de pandemie nog nauwelijks tijd geweest om het onderwijs te optimaliseren voor het hybride tijdperk. En ten derde is het door de wereldwijde chipcrisis ook nog eens schier onmogelijk om aan de juiste apparatuur te komen.
Het wispelturige Nederlandse coronabeleid helpt niet mee. Stabel: “Je moet als docent eigenlijk eerst gaan ontwerpen, niet direct beginnen met hybride onderwijs. Maar die tijd krijg je niet vaak van Hugo en Mark.” Dat bleek: na de persconferentie van vorige week moesten docenten halsoverkop hun college omgooien; daarvoor hadden ze alleen het weekend. En dan komt het college toch weer uit op die staande praktijk: de helft in de zaal, de helft thuis.
“Die setting is een enorme uitdaging voor docenten”, weet Stabel van docenten. “Je hebt totaal andere vaardigheden nodig. Non-verbale signalen komen op een scherm heel anders of niet binnen. Dat belemmert een aantal basisprincipes van wat leren is: focus, betrokkenheid. Ik denk niet dat docenten hier erg gelukkig van worden, tenzij je ze heel goed begeleidt op technisch gebied.”, zegt Stabel.
Toch vindt hij de huidige hybride colleges wel hun waarde hebben, ook na corona. Zodat studenten zelf kunnen kiezen of ze wel of niet naar campus komen, bijvoorbeeld. “Je kunt bijvoorbeeld iemand toch mee laten doen die in het buitenland zit.”
Kikker ontleden
De perfecte cocktail, die heeft Stabel (zelf meer een bierdrinker) nog niet gezien. “Ik heb wel inspirerende voorbeelden gezien. Zoals aan Arizona State University, wereldwijd een pionier op dit gebied. Daar deden ze zelfs ‘wet lab’-onderwijs, zoals het ontleden van een kikker, online.” Bij de EUR zijn er ook mooie voorbeelden te vinden. “Bij heel veel faculteiten en vakken is het gebruik van korte instructievideo’s, die studenten voorafgaand aan het college bekijken, gangbare praktijk geworden.” Een ander voorbeeld is een honourscollege over duurzaamheidscommunicatie. “Daarbij werden Nederlandse en Chinese studenten bij elkaar gezet via een videoverbinding. Dat is heel leerzaam, omdat er in China heel anders gedacht wordt over zo’n onderwerp. Dat was zonder deze techniek niet mogelijk.”
Is hybride onderwijs er ook na corona? “Ik zou het doodzonde vinden als we de klok helemaal terug zouden draaien. We hebben veel geleerd van deze tijd.”
