Psychologiestudenten eisen volledige online inzage

Omdat de faculteit wil voorkomen dat ‘de tentamenvragen op straat komen te liggen’, geeft ze geen volledige online inzage, zegt vicedecaan onderwijs Bram Steijn van de Erasmus School of Social and Behavioural Sciences (ESSB), waar de opleiding Psychologie onder valt. “Er zit heel veel werk in het maken van nieuwe meerkeuzevragen en de werkdruk van de docenten is al te hoog”, licht hij toe. “Bovendien is het aantal vragen wat je kunt verzinnen niet oneindig.” Steijn voegt eraan toe dat studenten bij open essayvragen wel hun antwoorden kunnen inzien.

Volgens Steijn voldoet deze manier aan het doel van inzage, namelijk feedback geven op hoe de toets is gemaakt. “In zekere zin kun je zeggen dat deze manier nog beter is dan inzage op vraagniveau, want uiteindelijk gaat het om leerdoelen en niet om afzonderlijke vragen”, zegt hij. “Je wilt niet dat studenten bij een tentamen de vragen uit hun hoofd hebben geleerd, maar dat ze in staat zijn verschillende vragen over een bepaald leerdoel goed te beantwoorden.”

Volgens een aantal studenten vormt de inzage op deze manier geen leermoment. “We weten niet welke vragen we goed of fout hebben beantwoord. Hoe kunnen we dan leren van onze fouten als we niet eens weten welke fouten we hebben gemaakt?” reageert student S.

Samen met vier studiegenoten beschrijft de student de problemen  rondom het inzagebeleid van hun studie. Ze willen wel graag anoniem blijven, omdat ze zich ‘niet veilig voelen’ om in het openbaar hun eigen opleiding te bekritiseren. De namen van de studenten zijn bekend bij de redactie. Twee van hen hebben daarnaast een officiële klacht ingediend bij de Examencommissie.

Na de beperkte inzage kunnen studenten nog online vragen stellen aan de docent. Die beantwoordt hun vragen vervolgens collectief. “Maar deze manier van communicatie is helemaal niet effectief. Na een paar weken weten wij niet meer wat er in het tentamen stond, laat staan onze antwoorden”, vindt student D.

In de Onderwijs- en Examenregelingen (OER) staat dat de opleiding binnen vijftien werkdagen na bekendmaking van de cijfers een inzage moet organiseren. Deze termijn heeft de studie volgens de studenten ‘negen van de tien keer niet kunnen waarmaken’. Het lage slagingspercentage bij de hertentamens is hier een gevolg van, vinden de studenten. In de laatste vier vakken van het tweede jaar ligt het slagingspercentage van de hertentamens rond de 30 procent, blijkt uit gegevens op Osiris. “Voor het vak Psychometrics kregen we bijvoorbeeld pas inzage op het tentamen nadat de herkansing al was geweest”, vertelt student A. “Dus je deed blindelings je hertentamen, want je had helemaal geen idee wat je op je eerste tentamen fout had gedaan.”

Daarnaast kunnen studenten door de beperkte inzage niet controleren of de beoordeling van de docent op een correcte manier verlopen was. “Voor de coronatijd hadden we in zes van de totale twaalf tentamens foutieve vragen die er achteraf uitgehaald werden”, vertelt student S. Door de correctie werden de cijfers van studenten opgehoogd. “Nu kunnen we niet meer controleren op foutieve vragen.”

Wanneer een student ontevreden is met de online inzage, kan hij of zij een afspraak maken om het tentamen op de campus in te zien, onder toezicht van een medewerker. Steijn geeft toe dat het vanwege de coronacrisis even kan duren voordat ze de afspraak kunnen inplannen. “Naast de beschikbaarheid van personeel moeten we ook rekening houden met de beschikbaarheid van apparatuur, want de inzage wordt gedaan op een laptop.”

Student S. heeft van die mogelijkheid gebruikgemaakt, maar vond het bijna nutteloos omdat de docent zelf niet aanwezig was bij de inzage. “Je kan alsnog niet beargumenteren waarom jouw antwoord ook goed is.” Hierover zegt Steijn dat de inzage bedoeld is voor feedback en controle en niet om in discussie te gaan met een docent.

Student M. vindt het daarnaast oneerlijk dat alleen studenten in Rotterdam de kans krijgen om hun tentamens volledig in te zien. Zij bevindt zich momenteel in haar thuisland en daardoor krijgt ze geen kans op volledige inzage. “Het klopt wel dat dit voor studenten in het buitenland lastig is. Maar helaas zitten we in een pandemie en moeten we ons aanpassen”, reageert Steijn. “In mijn ogen spreekt het voor zich dat als je een studie op een andere locatie volgt, niet alles gaat zoals je idealiter zou willen.”

Een aantal studenten zegt dat de beperkte inzage indirect voor studievertraging zorgt. Doordat ze niet kunnen leren van de inzage, maken ze dezelfde fouten en krijgen ze alsnog een onvoldoende bij de herkansing. “We kunnen geen scriptie schrijven voordat we alle vakken van het tweede jaar hebben gehaald. Nu ik een vak niet heb gehaald, moet ik een jaar later het vak alsnog volgen. En omdat het vak ingeroosterd is in het tweede semester, net zoals de scriptie, kan ik de scriptie pas over twee jaar schrijven”, vertelt student A. “Dat is belachelijk, want ik heb alle andere vakken wel gehaald.”

De faculteit vindt dat haar beleid conform de regels is. “Uiteraard is deze procedure besproken met de examencommissie en door hen akkoord bevonden. Hij voldoet aan de OER en het toetsprotocol”, beweert Steijn. “We zijn van mening dat we op deze manier studenten maximaal tegemoetkomen, maar ook rekening houden met de werkdruk van de medewerkers. Dat is ook heel belangrijk.”

Jasper Klasen, lid van de Universiteitsraad,snapt volkomen dat tentamenvragen maken veel werkdruk met zich meebrengt. “Maar het is de verantwoordelijkheid van de docenten en het mag niet ten koste van studenten gaan.” Zelf heeft de geneeskundestudent eerder dit jaar een rechtszaak gewonnen tegen de universiteit om inzage in zijn toets te krijgen.

Wat volgens Klasen zou helpen is regelgeving op universitair niveau. “Wij zijn een van de weinige universiteiten die hier geen centrale regels voor hebben. De meeste universiteiten hebben een zogenaamd model-OER. Daarin worden op centraal niveau bepaalde afspraken gemaakt, die vervolgens aangevuld worden met specifieke regels op facultair niveau. Dit zou zorgen voor meer duidelijkheid en uniformiteit binnen de EUR”, licht Klasen toe.

Zelf vindt Klasen dat volledige inzage te allen tijde mogelijk moet zijn. “Tegenwoordig bieden de faculteiten alleen maar online onderwijs. En als de tentaminering online plaatsvindt, dan is het naar mijn mening alleen maar eerlijk als ze ook volledige online inzage aanbieden.”