Een dame heet iedereen hartelijk welkom en stelt zich enthousiast aan elke bezoeker die binnenkomt voor als ‘Sara’s mom’. Over enkele minuten zal haar dochter, Sara Vigil Díaz-Telenti, haar proefschrift verdedigen: Geopolitical Ecologies of Environmental Change, Land Grabbing and Migration: comparative perspectives from Senegal and Cambodia.
Dat is op zichzelf al feestelijk, maar Vigil Díaz-Telenti heeft vandaag het voorrecht om de tweehonderdste promovendus van ISS te zijn. Reden voor het instituut, sinds tien jaar officieel onderdeel van de Erasmus Universiteit, om de vlag uit de hangen. Sinds 1952 leidt ISS (voornamelijk) studenten uit ontwikkelingslanden op in ‘beleidsgerichte kritische sociale wetenschappen’ gericht op onderzoek naar ontwikkelingsstudies.
Vigil Díaz-Telenti komt uit Spanje en deed voor haar proefschrift onderzoek in Senegal en Cambodja. Haar ‘lekenpraatje’, een korte presentatie van haar dissertatie, is een vurig verhaal over boeren, die onder druk van buitenlandse investeerders en klimaatverandering, gedwongen zijn te migreren.
Belangen van de boeren
Daarna is het de taak van de promotiecommissie om haar het vuur aan de schenen te leggen. Deze is al net zo internationaal als ISS zelf, bestaande uit een Amerikaan (Jesse Ribot), Fin (Anja Nygren), Franstalige Belg (Philippe Lebailly) en ISS-hoogleraar uit Cyprus (Murat Arsel). Bijna unaniem noemen de zogeheten ‘opponenten’ het proefschrift ‘ambitieus’, onderwijl de kwaliteit ervan benadrukkend.
De Waalse professor initieert een actuele discussie als hij de promovendus kritisch bevraagt over het lot en de autonomie van (kleine) boeren, die veelal het onderspit delven door onder meer schaalvergroting. Lebailly: “Als sociaal instituut zou het evident moeten zijn dat het onze taak is om altijd het individuele belang van de boer te verdedigen.”
Juweel in de kroon
Traditiegetrouw duurt het lekenpraatje en de verdediging bij elkaar exact één uur. Wanneer het tingelende geluid van de scepter van de pedel klinkt, is het uur voorbij en trekt de promotiecommissie zich terug. Terwijl Vigil Díaz-Telenti opgelucht haar talrijk aanwezige familie omhelst, arriveert Saskia Bruines, de Haagse wethouder voor Onderwijs. “Het is een eer om hier bij te mogen zijn. Tweehonderd promoties is toch best bijzonder! Dit is een belangrijke mijlpaal. ISS is een juweel in de kroon van de Erasmus Universiteit én de stad Den Haag.” Ze is blij dat het instituut in ‘haar’ Den Haag gevestigd is. “De thematiek en het profiel van ISS passen goed bij deze stad: vrede en veiligheid, vrede en recht, humanitaire problematiek, vrouwenrechten, migratie. Hoe je de foute regimes te pakken krijgt. Je merkt dat studenten uit landen met veel problemen het een eer vinden om hier te komen studeren.” Af en toe komt ze kijken bij het instituut. “Andersom is rector Inge Hutter ook nauw betrokken bij de stad.”
Sociaal engagement
Nadat Vigil Díaz-Telenti officieel tot doctor benoemd is en de wethouder een boekje ter ere van de tweehonderdste promotie overhandigd heeft gekregen, is het tijd voor de receptie. De alcoholvrije bubbels en slagroomtaart staan al klaar. Van de tweehonderd promovendi zijn enkele alumni aanwezig, zoals Tsegaye Shegro. Sinds het afronden van zijn proefschrift in 2016 doet hij als universitair docent onderzoek voor ISS naar grondpolitiek. “Na mijn studie in Ethiopië wilde ik promoveren en dit is een van de weinige plekken waar onderzoek naar ontwikkelingslanden wordt gedaan.” Volgens hem is het de beste plek om een kritisch perspectief te vormen op mondiale ontwikkelingen en sociale gerechtigheid. “Ik leer hier elke dag iets nieuws. We zijn niet alleen bezig met theoretische wetenschap. De praktijk en het activisme zijn voor mij net zo belangrijk. Bij ISS dragen we op verschillende manieren bij aan een sociaal rechtvaardige wereld en een duurzaam klimaat.”
Rector Inge Hutter beaamt dat ISS een instituut is met een uitgesproken sociaal engagement. “Dat zit sinds het begin in ons DNA. Voor sommigen is dat door onderzoek te combineren met activisme. Ik noem mezelf researcher for action.” Wat dat betreft vindt ze dat het om veel meer dan het getal van 200 gaat. “Alles wat onze studenten en promovendi geleerd hebben nemen ze mee naar huis. Die impact van ISS vieren we vandaag.”
