Een paar maanden geleden maakte Saskia kennis met de wereld van kamerzwendel. Een Slowaakse kennis ging studeren in Den Haag en was op zoek naar een woning. “Ze vertelde dat ze een kamer had gevonden via een Facebookgroep. Ze had de kamer nog niet gezien omdat de verhuurder in Kiev zat, maar een deel van de huur had ze alvast betaald.” De Rotterdamse kreeg een vervelend gevoel en spoorde de verhuurder op. Zo ontdekte Saskia dat haar kennis was opgelicht.
Met medeweten en goedvinden van haar bedrogen kennis ontmaskerde Saskia de oplichter in de Facebookgroep. “Wat me toen gebeurde, had ik helemaal niet verwacht. Ik kreeg zo ontzettend veel berichten van slachtoffers van deze oplichter, maar ook van mensen die mij vroegen of ik bepaalde advertenties en verhuurders kon natrekken”, vertelt Saskia. “Het was een totale verbijstering voor mij. Dat het bedrog bestaat, weet ik wel. Maar de mate waarin dit gebeurt is ongelooflijk.”
Sindsdien is Saskia actief op jacht naar nepadvertenties. “Helaas gaat het in negen van de tien gevallen echt om oplichting.”
Vol vertrouwen
Aan Saskia’s keukentafel zit de 19-jarige Zuza uit Polen. In april begon ze haar zoektocht naar woonruimte in Rotterdam. De gereserveerde kamers voor internationals zaten al vol en de meer dan veertig berichten aan verhuurders op woningwebsites en in Facebookgroepen waren tevergeefs. “Je kan je dus voorstellen hoe gelukkig ik was toen ik eindelijk een reactie kreeg van een meisje dat een huisgenoot zocht.”
“We hebben tientallen berichten uitgewisseld, ze verwees me naar de verhuurder en stuurde details van het huis. Verder leek ze een perfecte huisgenote; we hebben dezelfde interesses en zij is net als ik een vegetariër”, vertelt Zuza.
Ze mailde de verhuurder en kreeg een contract toegestuurd met een verzoek om een borg van 1000 euro te betalen. Alles leek in orde. “Ik vertrouwde erop dat het goed zat. Naast zijn rekeningnummer stuurde de verhuurder de scan van zijn identiteitsbewijs toe.” Op dat moment lette Zuza er niet op dat zij, in plaats van naar een Nederlands rekeningnummer, naar een Engelse bankrekening moest overmaken.
Misverstand
Nadat Zuza het geld had overgemaakt, schreef haar toekomstige huisgenote dat zij toch niet in het huis zou gaan wonen. Denkend dat zij nu een lege kamer in het appartement zou krijgen, begon Zuza zelf een nieuwe huisgenoot te zoeken. “Ik zag een oproep van een Spaanse jongen op Facebook, zoekend naar een kamer. Dus ik reageerde doodleuk dat ik nog een ruimte had in mijn toekomstige appartement en bood hem aan om bij mij te komen wonen.”
Op dat moment wist Saskia van een ander slachtoffer dat het adres, Kromme Elleboog 85, een adres dat EM ook tegenkwam in de jacht op oplichters, werd gebruikt door oplichters. “Saskia dacht dat ik een scammer was”, aldus Zuza. “Ze waarschuwde mij om te stoppen met de oplichtingspraktijk en zei er ook bij dat zij mijn identiteitsbewijs had. Toen raakte ik echt in de war.” Saskia: “Ik dacht eigenlijk eerst dat haar Facebookaccount gehackt was door oplichters omdat haar profiel zo normaal leek.”
De twee spraken elkaar aan de telefoon en helderden het misverstand op. “Ik hoorde van Zuza’s stem dat ze in paniek raakte”, zegt Saskia. Zuza knikt: “Natuurlijk was ik in paniek! Het was drie dagen voordat ik, samen met mijn ouders en broer, naar Nederland vertrok. We zouden met de auto gaan en hadden een Airbnb geboekt voor de eerste paar dagen. Bij aankomst raakten we allemaal in de stress, vooral mijn moeder was echt bezorgd dat ik dakloos zou raken.” Uiteindelijk bood Saskia haar de lege kamer van haar dochter aan. “Zuza weigerde eerst, maar ik zei toen: ik doe het niet voor jou, maar voor je moeder.”
Verantwoordelijkheid
Saskia pakt het probleem serieus aan. Ze trok aan de bel bij de Rotterdamse universiteit en hogescholen, ze belde de Fraude Helpdesk en mailde zelfs Interpol. “Alleen waarschuwen op Facebook is niet genoeg. De schaal van deze oplichting eist een internationale aanpak. Gemeenten moeten meer woningen beschikbaar stellen en er moet een nieuw woonbeleid voor studenten worden opgesteld; in ieder geval moet de Nederlandse overheid er iets aan doen.”
Dat de universiteit zelf geen stappen onderneemt om slachtoffers als Zuza te helpen, vindt Saskia schandalig. “Hoe kunnen ze duizenden buitenlandse studenten binnenhalen zonder goed na te denken waar ze moeten gaan wonen.”
Naar de politie
Inmiddels hebben Zuza en Saskia samen aangifte gedaan. De politieagenten namen hun verhaal serieus en bevestigden dat dit soort oplichting momenteel massaal gebeurt. “Ze gaan er zeker mee aan de slag”, weet Saskia. “We moeten er nu voor zorgen dat er zo veel mogelijk aangiftes binnenkomen, dus als je een slachtoffer bent, meld het vooral bij de politie.” Zelf is Saskia van plan om aangifte te doen tegen een aantal moderators van Nederlandse Facebookgroepen die oplichting mogelijk maken.
Intussen is het drie weken geleden dat Zuza bij Saskia introk. De studente slaapt tussen dozen met haar eigen spullen en die van Saskia’s dochter. Haar zoektocht gaat door, ook al lijkt haar kans niet groter te worden. Zo krijgt ze te horen dat ze met nog 256 mensen moet concurreren voor een kamer van SSH. “Ik weet echt niet meer hoe ik deze kamerloterij kan winnen”, vertelt ze bijna wanhopig.
Deze week beginnen de colleges. Zuza hoopt dat ze snel geluk heeft. “Ik wil me zo graag kunnen concentreren op mijn studie.” Saskia: “Het is goed dat Zuza bij mij terecht kon. Maar we weten allebei dat het geen permanente oplossing is.”
