Undercover bij de studentenkameroplichters

De 18-jarige Chinese studente Hillary Zhang zit op een bankje aan het eind van de Dordtselaan in de zon. Hartje zomer, ze is net aangekomen in Rotterdam. Vanuit Peking was ze op zoek naar woonruimte en vandaag heeft ze een afspraak voor de sleuteloverdracht voor een huis op de Dordtselaan 245b. Ze ondertekende een contract, maakte vooraf 1.200 euro borg over en kreeg netjes een bonnetje. Maar op het moment van de afspraak komt de verhuurder niet opdagen. Ze mailt, belt en stuurt facebookberichten. Geen reactie. De Dordtselaan 245b blijkt niet te bestaan.

Gelukkig is Hillary haar 1.200 euro niet echt kwijt. Ze bestaat namelijk niet. We verzonnen haar om te onderzoeken hoe oplichters op de Rotterdamse studentenkamermarkt te werk gaan. Oplichting komt namelijk regelmatig voor en vooral buitenlandse studenten zijn vaak slachtoffer.

Zo hoorden we bijvoorbeeld over Jimmy, die eind juni stond te wachten op de sleuteloverdracht. Hij betaalde twee maanden huur en borg vooraf: ruim 1.500 euro. Op het tijdstip van de afspraak stonden er nog negen mensen te wachten op een sleutel. Allemaal hadden ze vooraf 1.500 euro betaald. Niemand kreeg een sleutel. En we spraken met Taufiq, die vanuit Indonesië 1.000 euro borg betaalde. Hij vulde een inschrijfformulier in, ondertekende een contract, maar hoorde nooit meer iets over het huis. De 1.000 euro was hij kwijt en een paar dagen voor vertrek naar Nederland had hij nog geen woonruimte.

Het is ook niet zo gek dat internationals erin trappen. De laatste jaren is ook de Rotterdamse woningmarkt flink aangetrokken en het aantal buitenlandse studenten geëxplodeerd. Een giftige combinatie en daarmee een rijke voedingsbodem voor oplichters. Er zijn duizenden studentenwoningen tekort in Rotterdam, de universiteit reserveert voor slechts een klein deel van de buitenlandse studenten woonruimte en woningcorporaties hebben wachtlijsten. Tel daarbij op dat Nederlandse studenten niet altijd zitten te wachten op een internationale huisgenoot en de gewoonte hebben hospiteeravonden te organiseren. En vanuit China, Indonesië of Canada is het vrij lastig om even snel een bezichtiging te bezoeken. Bovendien staan de nepadvertenties van oplichters tussen de legitieme.

Het begon dit jaar in juni: wanhopige buitenlandse studenten die via diverse facebookgroepen op zoek zijn naar woonruimte. Diezelfde facebookgroepen staan vol advertenties voor woonruimte, maar het gros ziet er nogal dubieus uit. Aanbieders noemen geen prijzen of adressen. Ze tonen geen foto’s en de berichten staan vol taalfouten. En als je wat verder kijkt zie je dat het vaak spam-achtige accounts zijn zonder vrienden in Rotterdam. Toch staan onder de meeste advertenties reacties van aankomend studenten: ‘interested’, ‘pm’, ‘still available?’.

Binnen een paar dagen vinden we tientallen twijfelachtige advertenties. En de echte hysterie is dan nog niet eens begonnen. In juli verschijnen steeds meer wanhopige studenten en steeds meer dubieuze advertenties. Om te achterhalen hoe de oplichters precies te werk gaan besluiten we ons voor te doen als een internationale student die op zoek is naar een kamer in Rotterdam: ze is 18 jaar, komt uit Peking en heet Hillary Zhang. We maken een bijbehorend e-mailadres en facebookprofiel aan om met de dubieuze adverteerders te communiceren.

Van zeker tien adverteerders ontdekken we dat ze exact dezelfde advertentie aanbieden in studentensteden over de hele wereld. Neem bijvoorbeeld een advertentie van ‘Meyer M Babs’. In facebookgroepen voor kamerzoekers in Amsterdam, Toronto, San Diego, Maastricht, Londen, Dublin, Los Angeles, Austin, Dallas, Brussel, New York en Houston plaatst dit profiel letterlijk dezelfde advertentie.

Vergelijkbaar is een advertentie van Angela B Moore. We komen haar tegen in facebookgroepen voor kamerzoekers in Groningen, Tilburg, Amsterdam, Parijs, Kopenhagen, Dublin, Luik, Brussel en Praag. Iedere keer met letterlijk dezelfde oproep.

We nemen – undercover als Hillary Zhang – contact op met beide adverteerders. We zeggen dat we op zoek zijn naar woonruimte in Rotterdam en dat we hun advertentie op facebook tegenkwamen. Maar we weten nog niets over het appartement, dus we vragen naar het adres, de prijs en foto’s. Angela B Moore reageert binnen een halve dag. Foto’s stuurt ze niet, maar we krijgen wel een uitgebreide beschrijving van het huis. Ze belooft ons een volledig gemeubileerd appartement op Zuid aan de ‘Dortselaan’ (er bestaat alleen een Dordtselaan) 245b. Kosten voor een van de kamers: 500 euro per maand, alles inclusief.

Klinkt goed. We vragen of we de kamer kunnen bezichtigen. Dat kan. We kunnen op maandag 2 juli langskomen, om 19.00 uur. Op Google Maps lijkt het adres ook te bestaan – bijna bij Zuidplein aan het einde van de Dordtselaan, hoewel we het met Google Street View niet kunnen vinden.

Er zouden hier al wat alarmbellen af moeten gaan: geen beeld van het appartement, een tikfout in het adres en gebrekkig Engels in haar berichten. Maar je zou er als naïeve en wanhopige buitenlandse student overheen kunnen kijken. En als je de advertenties in andere steden niet hebt gevonden, zou je zomaar kunnen denken dat het om een echte woning gaat. Dus we bevestigen de afspraak. Maandag 2 juli om 19.00 uur op de Dordtselaan 245b.

Dan begint de eerste poging om ons vooraf te laten betalen: “I think that will be best for you to secure it otherwise I may not guarantee that the apartment will still be available if you do not secure it first and by the time I get back it can be reserve for you.” Wat? Angela stelt voor dat we per mail contact opnemen met de huisbaas om het appartement te reserveren, wat ons een slordige 1.200 euro zou kosten. Ze laat ook nog weten dat er veel andere geïnteresseerden zijn en dat de huisbaas het verhuurt aan degene die de kamer als eerst reserveert. Ze geeft ons het e-mailadres van ene ‘Mr Robert’: [email protected].

Ondertussen reageert ook ‘Meyer M Babs’, dat er een appartement op de Beukelsdijk in Rotterdam-West te huur is. We geven aan geïnteresseerd te zijn en vrijwel direct begint de fopperij: “I am glad you are interested in renting my apartment but presently I am not available in Rotterdam for now as i am presently in Massachusetts now to complete my work with my company and i am here with my keys . The main reason why I am renting my apartment because I don’t want it to be dusty and rough whenever I am coming back to Rotterdam.” Hij belooft de sleutels via FedEx op te sturen, zodra we twee maanden huur en borg, opgeteld 1.700 euro, hebben overgemaakt.

We doen alsof we ‘Meyer M Babs’ niet begrijpen en vragen die dag nog een paar keer om een bezichtiging. Maar hij houdt voet bij stuk. Intussen krijgen we mail van hem, hij heet ineens Meyer Marcelo; [email protected]. ‘Meyer’, zoals hij z’n mail ondertekent, vraagt om allerlei persoonsinformatie zodat hij een contract kan opstellen. We sturen hem wat gegevens van ons alter ego Hillary Zhang.

Aangezien we een afspraak hebben voor een bezichtiging op de Dordtselaan mailen we ‘Mr Robert’ dat we erg uitkijken naar de ontmoeting. ‘Berthelme Robert Friedrich’ mailt binnen een uurtje terug. Of we wat gegevens kunnen invullen zodat hij het contract kan opmaken en dat we niet de volledige huur, maar alleen de borg van 1.200 euro vooraf hoeven te betalen om het appartement te reserveren.

Op de ochtend van de afspraak mailen we ‘de huisbaas’ de persoonsgegevens van ‘Hillary’. ’s Avonds fietsen we vol spanning naar de Dordtselaan: wat nu als het om een echt appartement gaat? Wat doen we als er daadwerkelijk een bezichtiging is? We spreken ons toneelstukje door: Feba is Hillary, de Chinese studente die op zoek is naar woonruimte, en Tim doet zich voor als haar buddy vanuit de universiteit.

Een kwartier voor de afspraak arriveren we op de Dordtselaan. Alle spanning blijkt voor niets. Dordtselaan 245b bestaat niet. We lopen voor de zekerheid nog een rondje en kijken om de hoek, in een steegje en aan de overkant, maar ook daar vinden we het adres niet. Het pandhuis waar het adres zich volgens Google Maps zou moeten bevinden is al gesloten. En bij het Indiase afhaalrestaurant om de hoek weten ze ook niet waar het is. We sturen Angela een bericht via Facebook Messenger. Geen reactie. We mailen met de man die zegt de huisbaas te zijn. Ook daar blijft een reactie uit.

De volgende ochtend hebben we toch ineens mail van ‘Berthelme Robert Friedrich’. Hij stuurt ons het contract en een rekeningnummer, met het dringende verzoek om het contract ondertekend terug te sturen en de borg van 1.200 euro over te maken. Tussen neus en lippen stelt hij een nieuw moment voor voor de sleuteloverdracht, zonder uit te leggen waarom hij de vorige avond niet kwam opdagen.

We mailen terug om een routebeschrijving te vragen en zeggen dat we toch echt graag een bezichtiging willen voor we het contract tekenen. Ook stellen we voor om pas te betalen bij de sleuteloverdracht. Daar gaat Robert niet mee akkoord en hij benadrukt dat we echt vandaag moeten betalen omdat hij anders met andere geïnteresseerden in zee gaat.

Omdat Hillary ‘wanhopig op zoek’ is naar woonruimte in Rotterdam gaat ze akkoord. We sturen het ondertekende contract op en zeggen dat we het geld hebben overgemaakt. Maar ‘Berthelme Robert Friedrich’ wil bewijs zien. Dus we fotoshoppen een rekeningafschrift – met een niet bestaand rekeningnummer – om hem te overtuigen. En we maken een nieuwe afspraak voor de sleuteloverdracht, twee dagen later, benieuwd naar een confrontatie met de oplichter.

Ook ‘Meyer Marcelo’ dringt ondertussen aan op betaling. Hij stuurt, om ons aan te sporen, de adressen door van verschillende MoneyGram-kantoren in Rotterdam.

In een poging ons vertrouwen te winnen stuurt hij een haast poëtische uiteenzetting over vertrouwen, onderbewustzijn en het goede in de mens. We kunnen er geen chocola van maken. Ook mailt hij een foto van een man die het rijbewijs van ene Marcelo Meyer voor zijn voorhoofd houdt, om te bewijzen dat hij echt bestaat.

Marcelo Meyer blijkt een veertiger die inderdaad in Massachusetts woont. Gek genoeg moeten we het geld niet overmaken naar ‘Meyer M Babs/Meyer Marcelo/Marcelo Meyer’, maar naar ene ‘Roger Newton’ uit Cortland, Ohio, een slordige twaalf uur rijden verderop. Het blijkt een stuk lastiger om via MoneyGram te doen alsof we betalen, dus we onderhandelen nog een tijdje. Op een gegeven moment heeft onze oplichter door dat hij aan Hillary niets gaat verdienen, dus hij beëindigt het contact.

Twee dagen later fietsen we opnieuw naar de Dordtselaan. Ditmaal hebben we afgesproken op een bankje op het plein op de hoek. Ook ‘Berthelme Robert Friedrich’ heeft ons een identiteitsbewijs gestuurd, van ene Robert Friedrich Barthelmess. Van hem en van Angela B Moore hebben we bovendien telefoonnummers gekregen, met een Duitse en een Ierse landcode.

Opnieuw komt er niemand opdagen op de Dordtselaan. Met de paspoortfoto van Robert Friedrich Barthelmess in de hand maken we een rondje door de buurt. Maar niemand herkent hem.

’s Avonds hebben we toch weer mail van ‘de huisbaas’. “Sorry i was busy just check email, I will suggest we schedule to meet by weekend.” We laten hem een paar dagen zwemmen en sturen een boze mail dat we het geld al lang hebben overgemaakt en onze sleutels willen. Robert mailt nog een paar keer terug dat hij het geld nog steeds niet heeft ontvangen.

Hoewel we verwachten dat de oplichters nu wel door zullen hebben dat ze nooit iets aan ons zullen verdienen, gaat Angela B Moore via Facebook Messenger door. Ze probeert ons opnieuw te overtuigen om geld over te maken. De hele week stelt ze allerlei verschillende bedragen voor, allerlei verschillende betaalmethodes en stuurt ze meerdere rekeningnummers.

Ook hebben we telefonisch contact. In diezelfde week worden we vijf keer gebeld door zeker vier verschillende mensen. Het zijn warrige gesprekken, waarin de oplichters vragen waar het geld blijft. Vaak onverstaanbaar, en zodra we vragen stellen beloven ze terug te bellen en hangen ze op. Omdat we na ruim drie weken communiceren geen nieuwe details of overtuigingstactieken meer tegenkomen verbreken we het contact.