‘Als oorlogen langer geleden zijn, leeft het niet meer voor jongeren’

“Ik wist niet dat Nederland op 4 mei oorlogsslachtoffers herdenkt, maar het lijkt me interessant om een keer bij te wonen en het is goed dat Nederland dat doet. Als oorlogen wat langer geleden zijn, dan leeft het niet meer zo voor jonge mensen. Tijdens zo’n herdenkingsmoment sta je samen stil bij de geschiedenis van het land en wat het land gevormd heeft.

“In China hebben we een soortgelijke dag in december – de Nanjing Massacre Memorial Day – voor de invasie van de Japanners op 13 december 1937 in Nanjing. Daarbij vielen veel doden. Iedereen legt dan kransen bij een herdenkingsmonument in Nanjing. De eerste keer dat China hierbij stilstond was pas in 2014. Waarom we er toen pas mee begonnen zijn? Met de mondialisering en ontwikkelingen van China tot een sterke wereldmacht vergeten de jongeren zo’n oorlog weleens. Dat is goed om ook eens bij stil te staan.”

“Ik had nog nooit gehoord van de Nederlandse herdenking. In Griekenland hebben we er veel: drie per jaar. Eentje voor de Duitse invasie in de Tweede Wereldoorlog, eentje voor de Italiaanse invasie in de Tweede Wereldoorlog en eentje voor de onafhankelijkheid van de Turken.

“Op 25 maart herdenken we de onafhanklijkheidsoorlog van het Ottomaanse Rijk in 1821. Zij namen Grieken en maakten ze tot slaven, in 1821 schopten wij ze eruit. Die dag is een nationale feestdag: er zijn parades en we vieren de onafhankelijkheid, tegelijkertijd met een herdenking. Maar eigenlijk is het vooral een feestje.”

“Het herdenken van de doden is belangrijk. Het brengt mensen dichter bij elkaar en het bevordert de nationale waarden. Als het op de goede manier gebeurt tenminste. In Armenië lopen er soms ook mensen tussen die iets te nationalistisch spreken en haat prediken tegen de Turken. Maar over het algemeen zit het goed hoor.

“In Armenië hebben we twee herdenkingsdagen. Eentje voor de Tweede Wereldoorlog en eentje voor de Armeense Genocide. De herdenking van de Armeense Genocide was vorige week, op 24 april. Mijn Facebooktijdlijn stond vol met berichtjes erover. Die herdenking is normaal gesproken heel groot in Armenië. Zelfs in de Armeense kerk in Amsterdam is een herdenking. Veel Armeniërs lopen dan met fakkels – het symbool van leven – in een stoet van het centrum van de stad naar het herdenkingsmonument. Dat begint ’s ochtends vroeg, en ze komen daar ’s avonds aan.

“Dit jaar was de herdenking bij hoge uitzondering alleen wat minder groot, want de dag van tevoren heeft de premier na veel protesten ontslag genomen. Het land staat op zijn kop. Binnenkort zullen we een nieuw parlement moeten kiezen.”