Tegenwoordig is er voor alles een manifest. Feministen, conservatieve christenen, radicaal links, nationalisten, allemaal laten ze hun stem horen. Een krachtige mix van opinies, visie en actie. Als er op het internet een manifest met de titel Jihadisten tegen Joden en Kruisvaarders verschijnt, kun je er zeker van zijn dat er ergens op Google een tegengeluid te horen is.

Misschien hebben manifesten zo’n grote aantrekkingskracht omdat ze inspirerend werken. We snakken naar inspiratie. Actie vereist meer dan rationaliteit en logica alleen. We hebben visie en emotie nodig om maatschappelijke verandering tot stand te brengen. Vandaag de dag verschijnen manifesten in de vorm van open brieven op het internet. Ze zijn de verpersoonlijking van urgentie.

Enkele medewerkers van onze universiteit hebben onlangs een open brief gepubliceerd waarin ze erop wijzen dat er op de universiteit dringend behoefte is aan meer diversiteit. Aan deze brief is tevens een online petitie verbonden. Met zijn specifieke wereldbeeld en oproep tot verandering nodigt de brief eerder uit tot consensus dan tot het voeren van een debat, vrees ik. Ik heb de petitie weliswaar ondertekend om het initiatief te ondersteunen, maar ik sta niet honderd procent achter de inhoud.

Is dit de beste manier om een debat over diversiteit te voeren en er iets aan bij te dragen? Het gevaar is dat de boodschap wordt gecommuniceerd dat je tegen ‘onze’ versie van diversiteit bent als je de petitie niet ondertekent.

Er wordt gestreefd naar gelijkheid en er is een proces om dit ideaal te bereiken. Het is begrijpelijk waarom sommigen het hier niet direct mee eens zullen zijn. Er zijn legitieme redenen om een debat te voeren over wat diversiteit precies inhoudt en over de manier waarop diegenen die worden uitgesloten moeten worden opgenomen zonder hierbij diegenen binnen de groep van zich te vervreemden. Identiteitspolitiek botst hier met een politiek van meritocratie.

Zijn blanke Nederlandse mannen nu de vijand? Is geslacht de graadmeter voor diversiteit? Wat is er gebeurd met sociale mobiliteit in de wetenschappelijke wereld, zeker nu we ons in het tijdperk van Trump en Brexit bevinden?

In andere delen van de wereld hebben we kunnen zien dat diversiteitsbeleid ook problemen met zich mee kan brengen. Quotasystemen op universiteiten in India hebben de kastenpolitiek aangewakkerd. Het in de Verenigde Staten gevoerde voorkeursbeleid toont ons de uitdagingen van een systeem dat mensen eerst op identiteit en daarna pas op verdienste beoordeelt.

Bovendien, als we radicale veranderingen van binnenuit willen realiseren, moeten we ervoor zorgen dat belanghebbenden zich deze ideeën eigen maken. Zou een petitie die een groot aantal verschillende wereldbeelden mobiliseert door een stevig debat te voeren over wat diversiteit inhoudt en waarom het zo belangrijk is, niet veel meer teweegbrengen dan een petitie met een oproep van een klein groepje mensen?

Als we de diversiteit op onze universiteit echt willen bevorderen, moeten we volgens mij komen tot een duurzame gelijkheid die langer standhoudt dan identiteitspolitiek.

Lees 7 reacties