Ruimte scheidt de geesten

Er zit sinds kort een splinter in mijn hoofd, die als ik in de metro zit richting de universiteit, in mijn gedachten prikt. ‘Leven we nog in één wereld?’, vraag ik me af, als ik mijn medereizigers bekijk.

Het gros van hen is bezig met het turen naar een schermpje, kijkt niet op of om, laat staan dat ze een medereiziger aankijken. Dit is natuurlijk niets nieuws meer inmiddels, maar ik vraag me toch af waar dit gedrag ooit vandaan is gekomen. Misschien is dit fenomeen er tijdens de loop van de geschiedenis stiekem ingeslopen.

Ikzelf zie vooral de absurde stellingen van cultuurcriticus Jean Baudrillard werkelijkheid worden als ik mijn medereizigers zo observeer. Volgens de – ietwat fatalistische – denkbeelden van deze man leven we in een hyperrealiteit, omdat schermen bepalen wat onze realiteit is. Telefoons worden constant geoptimaliseerd om meer verbinding tussen mensen te creëren, verbinding in een onlinewereld. Wat er op je telefoon gebeurt, komt tot leven, maar het leven van de persoon, bijvoorbeeld degene naast je in de metro, verdwijnt tegelijkertijd uit het zicht.

Boven de metro-ingang op Rotterdam Centraal valt een quote van Erasmus te lezen: ‘Ruimte scheidt de lichamen, niet de geesten.’ Ironisch genoeg is het dus in werkelijkheid de omgekeerde wereld. Er is – vooral tijdens de spits – nauwelijks ruimte over om lichamen te scheiden, terwijl juist de geesten mijlenver van elkaar verwijderd zijn.

Ik kan heel dicht op iemand staan en toch een enorme afstand ervaren. De hoeveelheid schermen belemmeren mij om een vriendelijk gesprek aan te knopen met degene naast me. Ik kruip gauw terug in mijn eigen cocon en denk: ‘Morgen ga ik wel gewoon met de fiets.’ Maar, al was het maar om te zien of Erasmus gelijk heeft, besluit ik de volgende ochtend toch weer de stoute schoenen aan te trekken, om vol goede moed de zoektocht naar verbinding op te pakken.

Want als er een plek is waar geesten wat meer verbinding met elkaar kunnen gebruiken, dan is dat wel in de metro.