In Vlaanderen is het slecht gesteld met de geestelijke gezondheid van promovendi, maar in Leiden blijkt het nog erger. Universiteiten moeten goed werkgeverschap tonen en nu echt actie ondernemen, vindt het Promovendi Netwerk Nederland.
Uit een groot Vlaams onderzoek onder 3.600 promovendi bleek dat zij vaak psychische klachten hebben: twee tot drie keer zo vaak als andere hoogopgeleiden van hun leeftijd. Dat maakte heel wat los: hoe zou het in Nederland zijn? De SP stelde Kamervragen.
Bovengemiddeld ongelukkig
“In Leiden zijn de cijfers nog ernstiger dan in Vlaanderen”, schrijven onderzoekers van het Leidse instituut CWTS vrijdag. Bijna 40 procent van de promovendi loopt een ‘risico’ op ernstige mentale problemen.
Ongeveer de helft van de 250 respondenten kampt met een ‘gevoel van constante druk’. Een op de drie voelt zich bovengemiddeld ongelukkig of zelfs depressief. Slaapproblemen komen al even vaak voor. Alleen het ‘gevoel van waardeloosheid’ is in Vlaanderen sterker dan in Leiden.
Of de promovendi werkelijk een stoornis of depressie hebben, is overigens niet met een vragenlijst vast te stellen, onderstrepen de onderzoekers van CWTS. Daarvoor zou een medisch consult nodig zijn.
Wegkijken
Het is niet de eerste studie naar de geestelijke gezondheid van Nederlandse promovendi. Eerder bleek dat aan de Universiteit van Amsterdam één op de drie wellicht een klinische depressie heeft. Maar een groot landelijk onderzoek is nog niet verricht.
Het Promovendi Netwerk Nederland (PNN) is ‘blij met het lef’ van het bestuur van de Universiteit Leiden en wil vooral niet met de vinger wijzen, zegt PNN-voorzitter Rolf van Wegberg. “Maar we moeten vaststellen dat het hier niet anders is dan in Vlaanderen en misschien zelfs slechter. Zolang universiteiten blijven wegkijken, wordt dit probleem niet opgelost. Dan worden er alleen maar meer promovendi ziek.”
Een universiteitspsycholoog speciaal voor promovendi, die Leiden wil aanstellen, is een goed plan, zegt hij. Dat geldt ook voor betere begeleiding van buitenlandse promovendi en duidelijker eisen aan het proefschrift.
Publicatiegekte
Maar er moet volgens hem vooral iets gebeuren aan het werkklimaat waarin promovendi als ‘werkpaarden in de publicatiegekte’ worden ingezet. “Wij sporen alle universiteiten aan om met een actieplan te komen.” Hoe dit eruit moet zien, laat hij nog even in het midden.
Overigens blijkt in het onderzoek dat werkdruk lang niet altijd tot mentale problemen leidt. Belangrijker is of de promovendi met werkdruk kunnen omgaan. Jongere promovendi en buitenlandse promovendi blijken vaker problemen te ervaren.
