Wij Nederlanders zien er voor buitenstaanders wat betreft onze manier van feestvieren vast wat merkwaardig uit. We dossen ons uit in oranje kleding als eerbetoon aan de koning op zijn verjaardag. We vinden het een goed idee om een feestje te vieren als een echtpaar 12½ jaar is getrouwd. En we hebben een Sinterklaas die in Madrid woont en een handlanger heeft die Zwarte Piet heet en die de afgelopen jaren steeds minder populair is geworden.
Maar van al deze vreemde feesten is carnaval wel het gekste volksfeest: een voormalig heidens lentefeest dat veertig dagen voor Pasen vooral gevierd wordt in de provincies Limburg en Noord-Brabant, oorspronkelijk ter nagedachtenis aan de veertig dagen die Jezus zonder eten in de woestijn doorbracht: de vastentijd. En hoe vier je carnaval hier? Door alle sociale normen te laten varen, je zo belachelijk mogelijk aan te kleden en liters pils achterover te slaan, natuurlijk.
Om een idee te krijgen hoe vreemd dit er voor buitenlanders uitziet, volgde EM uitwisselingsstudenten tijdens hun culturele exodus naar Lampegat, zoals Eindhoven tijdens het carnaval wordt genoemd.
Normale regels gelden hier niet
Drie à vier dagen vóór de vastentijd begint, komt het dagelijks leven in de carnavalregio’s volledig tot stilstand. Alle winkels gaan dicht (behalve de cafés) en mensen komen op straat samen om een wereld te scheppen waarin de sociale regels die de grondslag vormen van de Nederlandse maatschappij op heldendichtwaardige wijze worden neergehaald. De uitwisselingsstudenten arriveerden op tijd voor de openingsoptocht en het werd hen al snel duidelijk dat dit geen doorsnee feest is.
“Alsof Halloween en Mardi Gras samen een baby hebben gekregen,” zei Salvador Terrones, een uitwisselingsstudent uit San Diego. “Het is heel vermakelijk, maar ook erg verwarrend.”
Kritiek op de maatschappij en het omdraaien van rollen zijn de overkoepelende carnavalsthema’s. Op één van de praalwagens in de optocht stonden vrouwen verkleed als mijnwerkers, die door de straten werden gejaagd door mannen, vermomd als uitgelaten verpleegsters met gigantische injectiespuiten. Misschien was het wel kritiek op Trumps oproep om de kolenmijnen nieuw leven in te blazen. Op een andere praalwagen stonden gevangenen die, onder begeleiding van polkamuziek, werden bedolven onder friet door kinderen die verkleed waren als rechters met bepoederde pruiken. Welke boodschap ze daarmee wilden overbrengen, weten we nog steeds niet. De grote hoeveelheden alcohol maakten het overigens steeds moeilijker om ook nog maar ergens een boodschap in te ontdekken.
“Zoiets zou je in de VS nooit zien,” zei Kelsey DeGuia, ook uit San Diego. “Mensen laten zich volledig gaan op straat en er is bijna geen politie te bekennen. Dit is voor mij een volledig nieuwe, gestoorde kant van de Nederlandse cultuur.”
Techno en polka?
Na een tijd ronddwalen door de met confetti bedekte straten, belandden we in een gigantische tent die tot de nok was gevuld met beschonken feestgangers. Wij verkeerden in vergelijkbare staat en dansten als krankzinnigen op muziek die je slechts één keer per jaar kan uitstaan: techno gecombineerd met polka.
“Er stond net een vierjarig kind naast me op de bar te dansen,” lachte Will Murphy uit San Fransisco. “Deze hele stad is één groot feest.”
Een tijdloze gemeenschap
Na een volledige dag drinken word je zeker wat minder scherp, maar naarmate de dag vorderde werd één ding glashelder: onder al die rare kostuums en vreemde pruiken zaten vaders en moeders, broers en zussen, vreemdelingen in de armen van andere vreemdelingen, die niets anders deden dan liefde geven en in ontvangst nemen en het dagelijks leven eventjes opzij zetten om de hele dag traditionele carnavalsliedjes te zingen.
Uitwisselingsstudent Zachary Engberg uit Oakland beschreef het het beste. “Wat ik het mooiste vond om te zien was dat iedereen hier dit feest omarmt. Het is gewoon fantastisch hoe jong en oud samenkomen om carnaval te vieren, om hun cultuur te vieren en straalbezopen te worden. Ik heb nu het gevoel alsof ik deel uitmaak van de cultuur en de mensen hier, en dat is iets waarvoor ik in de VS niet vaak de kans heb gehad.”
