Radioloog Jamal Guenoun ontdekte een makkelijke manier om via een MRI-scan stamcellen te volgen in het lichaam. Gaandeweg kwam hij erachter dat zijn promotie een soort Star Wars is.

Stel, je zit op een verjaardag
naast je oom. Hoe
leg je in een paar zinnen
uit wat je hebt onderzocht?

“We hebben een tekort aan orgaandonoren. Een alternatief is bijvoorbeeld het inbrengen van stamcellen, zodat die nieuwe cellen kunnen vormen in uitvallende organen. Dat werkt alleen nog niet optimaal, dus wilde ik zien wat stamcellen doen in het lichaam. Blijven ze in leven? Worden ze inderdaad de hartspiercellen die ze moeten worden? En kun je dat in beeld brengen? Ik heb in proefdieren aangetoond dat dit kan via gadolinium-liposomen, vetbolletjes die zich aan het celmembraan hechten en dan door de cel worden opgenomen. Daardoor is het mogelijk om stamcellen te volgen, zonder allerlei ingewikkelde metingen.”

Wat wordt de wereld beter van je
proefschrift?

“De wereld wordt sowieso beter van wetenschap. Vaak indirect, doordat wetenschappers van elkaar leren. Ik hoop dat andere wetenschappers dankzij mijn proefschrift beter begrijpen hoe je stamcellen in het lichaam kunt volgen. Dat is een klein, maar essentieel stukje van de puzzel om stamceltherapie succesvoller te maken.”

Wat was het absolute dieptepunt
tijdens je onderzoek?

“Ik kreeg in 2010 een zwaar auto-ongeluk, twee jaar nadat ik begonnen was. In de sneeuw verloor ik de controle over het stuur. Ik brak een ruggenwervel en moest een half jaar revalideren. Toen stond ik op het punt om er de brui aan te geven. Maar stoppen was geen optie, want dat zou betekenen dat ik had gefaald. Als ik mijn co-promotor mag geloven, ben ik er sterker van teruggekomen.”

Hoe vond je het om met proefdieren
te werken?

“Dat was een dagelijkse worsteling. Ik opereerde ratten zonder dat het voor hen noodzakelijk was. En ze blijven niet eeuwig leven na een experiment. Ik moest constant voor mezelf verantwoorden waar ik mee bezig was. Voor wie is het goed? Hoe maak ik het zo pijnloos mogelijk? Ik zeg niet dat werken met proefdieren de uitkomsten niet rechtvaardigt, want anders is dit soort onderzoek onmogelijk. Toch denk ik een volgende keer wel drie keer na voor ik weer met proefdieren ga werken.”

cover proefschrift Jamal Guenoun

De cover

“Ik ben groot Star Wars-fan. Dus dat moest op de cover. Maar het is natuurlijk ook een metafoor. In het onderzoek heb ik de gadolinium-liposomen, die wit zijn op een MRI-scan, afgezet tegenover een stof die zwart is. Wit versus zwart, dan kom je al gauw op de bright side tegen de dark side. Bovendien vond ik Star Wars een goede analogie voor een promotie: je wordt in een zwart gat gegooid en er gaan lichtjaren voorbij tot het eindelijk af is. Daarnaast heeft iedereen ooit wel een strijd tussen een dark en een bright side in zijn leven. Bij mij was dat het werken met proefdieren.”