Twee derde tot 93 procent van de natuurwetenschappers zegt atheïst of agnost te zijn. Niet verwonderlijk dus dat evolutiebioloog Richard Dawkins één van de meest militante voorvechters van atheïsme is.
Volgens hem heeft religie niets te zoeken in het domein van de wetenschap omdat haar religieuze claims niet ondersteund kunnen worden door bewijs. Ook vindt hij religie een inherent kwaadaardig fenomeen, aangezien het vaak als legitimatie voor onderdrukking en conflicten dient.
Dawkins’ werk over de evolutieleer kan ik iedereen aanraden. Ook ben ik het roerend met hem eens over het indammen van de wetenschappelijke pretenties van religie. Echter, het idee dat religie louter tot ellende leidt, gaat mij als socioloog te ver. Bovendien richt Dawkins zijn pijlen nogal eens louter op de islam en haar belijders.
Etnisch profileren en marteling
Een andere voorvechter van dit soort atheïsme is de neurowetenschapper Sam Harris. Zijn betoog komt erop neer dat van alle extremistische religieuze opvattingen, de radicale islam de ergste is omdat zij in essentie gewelddadig is. Hij contrasteert graag tot de tanden bewapende moslimmannen met vreedzame boeddhistische monniken en hindoeïstische tempelbezoekers, daarmee appellerend aan de westerse stereotyperingen van deze religies.
Harris laat dan gemakshalve buiten beschouwing dat de huidige premier van India tijdens de rassenrellen in Gujarat in 2002 toekeek hoe de hindoebevolking de moslimminderheid afslachtte en dat er in Birma monniken zijn die voorop liepen bij het lynchen van de lokale moslimbevolking. Verder brengt Harris zijn particuliere wantrouwen jegens moslims nogal eens in stelling om twijfelachtig beleid te verantwoorden: hardhandig militair ingrijpen jegens moslimbevolkingen door de Verenigde Staten en hun bondgenoten, maar ook etnisch profileren en marteling.
Intellectuele hygiëne
Door maar één lezing van de Koran toe te staan, begaat hij ironisch genoeg dezelfde fout als de fanatici die hij zegt te bestrijden. New Atheists als Harris en Dawkins drukken religieuze apologeten in de wetenschap graag met de neus op hun eigen obscurantisme en onredelijkheid. Maar wordt de maatschappelijke rol van religie besproken, dan nemen ze het plots niet meer zo nauw met de intellectuele hygiëne.
Als ik het intolerante atheïsme van Harris en Dawkins afzet tegen inclusieve organisaties als Al Fatiha, die emancipatie van islamitische LGBT’s voorstaat, of de burgerrechtenbeweging van dominee King, dan is voor deze atheïst de keuze snel gemaakt.
Giorgio Touburg is promovendus aan de Rotterdam School of Management
