Steeds vaker leveren burgers een bijdrage aan de opsporing van strafbare feiten. Eelco Moerman (29) promoveerde op vrijdag 18 november op zijn onderzoek naar hun juridische positie in dat opsporingsproces.
Wat betekent de titel in begrijpelijke taal?
De titel is: Inburgeren in de opsporing. Over de juridische positie van de burger in de opsporing van strafbare feiten. Opsporing is juridisch gezien een overheidstaak. Je ziet dat burgers daar gaandeweg een steeds grotere rol in zijn gaan spelen. In een notendop is de vraag hoe dat met elkaar rijmt. Hoe kunnen burgers een rol krijgen in de opsporing als dat eigenlijk een taak van de overheid is?”
Je zit op een verjaardag naast je tante. Hoe leg je haar in een paar zinnen uit wat je hebt onderzocht?
“Wat mogen jij en ik doen om bij te dragen aan opsporing? Burgers spelen daar een rol in, denk bijvoorbeeld aan een programma als Opsporing Verzocht, of iemand die een foto van zijn gestolen auto op Facebook zet in de hoop de daders te vinden. Uit mijn onderzoek blijkt dat de regelgeving uit het strafrecht en het strafprocesrecht niet is ingesteld op de rol van burgers. Zij worden betrokken bij opsporing, zonder dat de regelgeving daarop toeziet. Daardoor is er vrij veel ruimte voor burgers om een actieve rol te spelen bij het opsporen van strafbare feiten. Het is de vraag of dat wenselijk is.”
Wat wordt de wereld beter van je proefschrift?
Lacht: “Als jurist moet je ook een beetje je plaats in de wereld kennen. Wat ik belangrijk vind, is dat we reflecteren op die ontwikkeling. Met de toenemende rol van burgers in de opsporing wordt er een heel nieuw domein gecreëerd. Het is goed om te bedenken hoe we dat willen inrichten. We willen allemaal dat opsporing goed verloopt, dus ik hoop dat mijn proefschrift bijdraagt aan het nadenken over die ontwikkeling.”
Van wie in je dankwoord had je vooraf niet gedacht dat deze zo belangrijk zou zijn?
“Team West, het opsporingsprogramma van Omroep West. Ik heb met hen meegelopen om te kijken hoe de lijnen lopen met de politie en het Openbaar Ministerie. Zo kon ik van dichtbij zien hoe journalisten, politiewoordvoerders en het Openbaar Ministerie samenwerken in opsporing. Ik had niet ingeschat dat de praktijk zo belangrijk zou zijn voor mijn onderzoek. Juridisch onderzoek gebeurt vaak vanuit boeken. In de wet is iets op een bepaalde manier geregeld, maar de praktijk wijst soms uit dat het heel anders werkt.”
Hoe ga je je promotie vieren?
“Ik ben pas getrouwd en toen heb ik een groot feest gegeven, dus ik ben wel een beetje uitgefeest. De partymodus staat nog niet echt aan, maar ik zie het wel als een mijlpaal.”
De cover
“Niet alle covers van proefschriften zijn even spannend, dus ik heb contact opgenomen met een illustrator. Je ziet mijn handen, die een politiehand en een burgerhand voorstellen. Samen vormen ze de schaduw van een speurhond: de politie en de burger werken samen in de opsporing. Helaas ziet niet iedereen dat.”
