De tweede lunchlezing op het Erasmus MC op 12 november ging over mindfulness en hoe deze levenshouding gebruikt kan worden in de psychiatrie.
“Ogen dicht, concentreer je op je ademhaling”. Zo’n vijftig mensen richten minutenlang in een doodstille collegezaal hun aandacht op de lichamelijke sensaties die ze op dat moment waarnemen. Ze doen één van de meditaties van mindfulness. De oefening vormt het begin van de tweede lunchlezing op het Erasmus MC, deze keer verzorgd door prof.dr Anne Speckens, hoogleraar psychiatrie in Nijmegen.
Mindfulness is een soort levenshouding waarbij men bewust, in het hier en nu en zonder te oordelen, aandacht geeft aan de dingen die op je af komen. Mindfulness kent formele oefeningen – de meditatie – en informele oefeningen. De laatste categorie houdt in dat alle dagelijkse dingen met volle aandacht worden gedaan. Dus tijdens de afwas niet piekeren over de torenhoge hypotheek, maar netjes met de aandacht bij de vuile kopjes blijven.
Speckens geeft leiding aan een onderzoek naar de mogelijkheden van mindfulness binnen de psychiatrie. Uit dit kleinschalige onderzoek blijkt dat de helft van patiënten die al drie keer eerder aan depressie leden, bij behandeling met medicatie in combinatie met mindfulness, na een jaar nog steeds klachtenvrij is. Resultaten op langere termijn zijn nog niet onderzocht.
Negatieve effecten van Mindfulness komen ook voor; zoals bij mensen met aanleg voor psychose. Als die lang mediteren schieten ze, door te weinig impulsen van buitenaf, in een psychose. Ook voor mensen met een geagiteerde depressie is mindfulness minder geschikt.
Op een vraag uit de zaal of het niet moeilijk is om mensen tot deze ‘therapie’ in combinatie met medicatie te bewegen, geeft Speckens toe dat dit inderdaad lastig is. “Het blijft natuurlijk vrijwillig. Om effect te hebben moet er toch wel zo’n half uur per dag gemediteerd worden en dat levenslang. Je kunt mensen geen medicatie of mindfulness door de strot duwen.” HB
