Consumenten hebben niks aan commerciële DNA-scans die te koop zijn bij internetbedrijven. De uitslagen van de testen zeggen weinig over de kans dat iemand de geteste ziekten wel of juist niet krijgt. Dat blijkt uit onderzoek van het Erasmus MC. De onderzoekers doen verslag van hun bevindingen in het wetenschappelijk tijdschrift Genetics in Medicine.

Op internet duiken steeds meer bedrijven op die genetische ‘scans’ verkopen. Voor honderden tot duizenden euro’s kan de consument zijn DNA laten testen. Er worden dan voorspellingen gedaan over het risico op aandoeningen en ziekten als kanker, huidziekten, darmziekten, oogkwalen en diabetes. Daarvoor moet de klant DNA-materiaal (meestal speeksel) in een testbuisje opsturen naar het bedrijf.

Na enkele weken krijgt de consument een code waarmee hij op een internetsite kan lezen op welke tientallen aandoeningen hij meer of minder risico loopt. De bedrijven passen de voorspellingen aan als wetenschappers nieuwe ontdekkingen doen die deze risico’s kunnen veranderen.

Nietszeggend

Uit het onderzoek blijkt dat de voorspellingen nietszeggend zijn. ‘Er is nog te weinig bekend over genen om op basis van zo’n test te kunnen voorspellen welke risico’s mensen lopen. De meeste genen moeten nog ontdekt worden. En van de genen die al wèl ontdekt zijn weten we vaak nog niet hoe groot de invloed van de genen precies is op de gezondheid’, zegt Cecile Janssens, epidemioloog bij het Erasmus MC.

Het onderzoeksteam van Janssen heeft gekeken in welke mate nieuwe ontdekkingen de uitslag van de test veranderen. Bij een grote groep mensen is eerst op basis van één gen onderzocht hoeveel risico ze liepen op diabetes type 2. Vervolgens hebben de onderzoekers de test herhaald door 17 andere, later ontdekte, genen aan de voorspelling toe te voegen.

Tegenovergestelde uitslag

“Nadat we alle nieuwe genen bij de test hadden betrokken, kreeg ruim één op de drie deelnemers een tegenovergestelde uitslag”, vertelt Janssen. “Mensen die eerst een hoger risico liepen op diabetes hadden plots een lager risico dan gemiddeld. Andersom kwam ook voor.”

Doordat wetenschappers met grote regelmaat nieuwe genen ontdekken kan de uitslag van een test wel per maand wisselen. Daardoor kunnen consumenten niets met de voorspellingen. ‘Terwijl de meeste bedrijven die de testen aanbieden dat wel suggereren. Ze wijzen consumenten erop dat ze de risico’s die ze lopen kunnen verkleinen door hun levensstijl aan te passen op basis van de testuitslag.’