Harvard universiteit herbergt unieke historische documenten, waaronder een kopie van de Britse Magna Carta. Een document dat de universiteit in 1946 voor slechts 27,50 dollar had gekocht. Onlangs bleek dit echter helemaal geen kopie, maar een echte versie, na uitgebreid onderzoek door Britse experts. De waarde van dit originele document is opeens tientallen miljoenen dollar.
De Magna Carta geldt als een van de eerste documenten waarin een machthebber werd gebonden aan de rechtsstaat. Het werd in 1215 ondertekend door de Engelse koning Jan zonder Land en legde beperkingen op aan de vorst. Tot dan hadden koningen in Europa veelal de vrije hand om beslissingen te nemen; hun wil was wet. Dit leidde in Engeland tot verzet van edellieden en geestelijken, die genoeg hadden van de willekeur van de koning en vonden dat ook hij zich aan regels moest houden. Zoals de regels van de wet en de uitspraken van de rechter. Door de eeuwen heen werd de Magna Carta steeds meer beschouwd als eerste ‘grondwet’, waarin de macht van de vorst werd beperkt en het belang van de rechtsstaat vastgelegd.
De Magna Carta wordt wel gezien als ‘oerbron’ voor moderne grondwetten, onder meer voor de grondwet van de Verenigde Staten (1789) en het ontwerp van de Amerikaanse democratie. Het document staat op de Unesco-lijst van werelderfgoed. Over de hele wereld is maar een gering aantal exemplaren bekend. In 2007 werd een origineel document van de Magna Carta voor 21,3 miljoen dollar verkocht. Het hervonden stuk in de universiteit van Harvard zal veel meer opleveren.
Van nog meer waarde lijkt me echter de symboliek van deze vondst, op het moment dat in Amerika de democratie wordt uitgehold. Met een leider die zich vorstelijke eigenschappen toedicht, in een land dat steeds meer wordt geregeerd door zijn willekeur.
Zou jij nog naar Amerika gaan? Dit is een vraag die ik academici steeds vaker hoor stellen. Mijn antwoord is ‘nee’ en dit is een reactie die mij ook wel doet schrikken. Reden is de uitholling van de rechtsstaat in de VS. Niet zozeer omdat in dit land de regels van de democratie zijn veranderd, maar wel omdat de politieke leiders zich niet meer aan die regels lijken te houden. De kans op willekeur, omdat ik iets heb gezegd of geschreven dat mensen in de regering van Trump niet bevalt – deze column bijvoorbeeld? Of wellicht vanwege mijn politieke opvattingen? Onzin, waarschijnlijk, maar ik weet het niet zeker – en die onzekerheid is juist het probleem.
De vondst van de Magna Carta in Harvard werpt nieuw licht op de democratie onder president Trump; over waarom een rechtsstaat fundamenteel is voor een democratie. Die moet burgers niet alleen inspraak geven, maar ook beschermen, tegen willekeur door de gekozen machthebbers.
Ronald van Raak is hoogleraar Filosofie.
De VS heeft al decennia lang slechte presidenten. Het kiesstelsel is kapot.
Of ze slecht waren is een vraag waarvan het antwoord vaak gekleurd is door de eigen politieke meningen. Duidelijk is dat Trump regeert als een dictator, de regels aan zijn laars lampt, mensen die anders denken dan hem aan de kant schuift en niet om de gewone mensen te geven. Het ergste is dat de Republikiense partij het stilzwijgend goed vindt omdat ze het belangrijker vinden om aan de macht te zijn en vooral te blijven. En dat is eng want als het zo doorgaat gaat de VS veranderen in het fictieve Gilead uit The Handmaid’s Tale.
Eigen schuld dikke bult. De opkomst van Trump komt door de onkunde van de Democraten.
De “minste slechtste keuze” van de 2 partijen, is nog steeds, een slechte keuze.
Het zijn gewoon slechte partijen.
Bob, “het antwoord vaak gekleurd is door de eigen politieke meningen.”
Zie je de ironie?