Directeur Erasmus Sport: ‘Mokerslag’ voor studentensport

Het ministerie van Onderwijs draait vanaf 2026 de duimschroeven aan. Er moet een einde komen aan goedkoop sporten en lunchen voor studenten en medewerkers. Of zoals het ministerie er tegenaan kijkt: onderwijsinstellingen mogen publieke financiering niet zomaar gebruiken voor ‘private activiteiten’.

Tot die private activiteiten behoren volgens het ministerie dus ook sportfaciliteiten en kantines. Volgens universiteitenvereniging UNL kan een sportabonnement voor studenten 700 euro per jaar gaan kosten, in plaats van zo’n 200 euro nu.

Jon de Ruijter, directeur van Erasmus Sport, noemt het nieuws dat universiteiten goedkoop sporten niet langer mogelijk mogen maken een ‘mokerslag’. “De regeling is niet nieuw, maar ik ben ontstemd door de snelheid en de bruuskheid waarmee nu wordt aangekondigd dat die gehandhaafd gaat worden.”

De aankondiging staat haaks op de ontwikkeling van studentensport in Nederland de laatste jaren, vindt De Ruijter. “We hebben 11.000 bezoekers per week. Er hebben nog nooit zoveel studenten gesport. En dat geldt ook voor andere steden.” Bovendien is sporten meer dan alleen een work-out, zegt hij. “De trend is juist dat er steeds meer aandacht is voor studentenwelzijn, en daar is sporten belangrijk voor. Het gaat ook om de sociale functie, het doorbreken van eenzaamheid en mentale gezondheid. Dat belang werd de laatste jaren meer gezien.”

De Ruijter durft nog niets te zeggen over de gevolgen. “Het zou best kunnen dat een duurdere sportpas ook gevolgen heeft voor verenigingen, maar ik kan oprecht nog niet zeggen wat studenten ervan gaan merken.” Samen met de sportdirecteuren van andere universiteiten en universiteitenvereniging UNL wordt nog gelobbyd tegen de plannen. “We hebben nog geen scenario’s klaarliggen.”

Op korte termijn zullen studenten er nog weinig van merken, belooft De Ruijter. “We gaan niet ineens paniekvoetbal spelen door in september een gigantische verhoging van onze sportpas voor studenten en medewerkers door te voeren. We doen er alles aan om eventuele toekomstige pijn te verzachten.”

Voorlopig probeert De Ruijter vooral op creatieve manieren de inkomsten te verhogen, ook omdat de nieuwbouw duurder uitpakte dan voorzien. Zo biedt Erasmus Sport bijvoorbeeld vanaf komend collegejaar ook ‘Hyrox’ aan, een nieuwe vorm van cardio en krachttraining die momenteel erg populair is.

Ook in de Tweede Kamer stuitte de minister op verzet. “Ik vind het onbegrijpelijk”, zei Tweede Kamerlid Luc Stultiens (GroenLinks-PvdA) woensdag in debat met minister Eppo Bruins. Volgens Stultiens zijn de sportfaciliteiten overduidelijk van belang voor het mentaal welzijn van studenten. De nieuwe regels van het ministerie noemt hij een voorbeeld van ‘doorgeslagen marktwerking’.

Maar volgens minister Bruins is er helemaal geen sprake van een nieuwe regel. Je mag gewoon geen geld besteden aan andere doelen dan onderwijs, onderzoek en kennisverspreiding, is zijn standpunt. Als je dat wel doet, dan moet het onder strikte voorwaarden gebeuren.

Vlak voor het debat antwoordde Bruins op schriftelijke vragen ‘dat studentvoorzieningen zoals sportfaciliteiten en universiteitsmusea positief kunnen bijdragen aan het welzijn van studenten, en daarmee ook aan hun persoonlijke ontplooiing en studieresultaten’. Maar dat is niet het enige wat telt, legde hij uit.

De minister wil ‘de grenzen van publieke bekostiging’ bewaken. Dus voor sportfaciliteiten en kantines moeten de onderwijsinstellingen de kostprijs in rekening brengen, of anders een marktconform tarief hanteren. “Zo wordt voorkomen dat publiek geld weglekt of er sprake is van marktverstoring.” Dit geldt bijvoorbeeld ook voor universitaire musea en dergelijke. In het debat herhaalde Bruins dit standpunt.

Stultiens laat het er niet bij zitten, zegt hij in een reactie na het debat. “We gaan de druk verder opbouwen. We hebben de studenten en universiteiten aan onze kant.” Hij wil een motie indienen.

Volgens de universiteiten zal de nieuwe koers alleen maar tot administratief gedoe leiden. Er is zelfs een risico dat geen enkel jaarverslag over 2025 wordt goedgekeurd, waarschuwen ze.

Bovendien gaat ook het aanbod van cursussen en nascholing tot problemen leiden: die moeten dan ook duurder worden. Ook de hogescholen waarschuwen hiervoor: de zij-instroom van lerarenopleidingen zou op het spel staan. Dat zijn opleidingen voor mensen die zich omscholen naar het onderwijs.

Bruins komt hier nog op terug, zei hij tegen de Tweede Kamer. Het ministerie voert een verkenning uit naar een ‘wettelijke opdracht’ voor een leven lang leren in het hoger onderwijs en de rol van publiek en privaat onderwijs daarin. “Onze inzet is om de kwaliteiten van publieke en private aanbieders goed te benutten.”