Het zal niemand zijn ontgaan. Het kabinet is van plan om fors te bezuinigen op hoger onderwijs. Dit terwijl er al jarenlang te weinig is geïnvesteerd. De werkdruk is ondertussen zo hoog, dat de Arbeidsinspectie dreigt met maatregelen als we daar niet snel wat aan doen. Universiteiten voelen zich genoodzaakt om vergaande maatregelen te nemen die de kwaliteit en onafhankelijkheid van ons onderwijs en internationaal gerenommeerde onderzoek serieus bedreigen.
Onderhandelingen draaiden op niets uit. Acties hebben mondjesmaat iets opgeleverd, maar wat met de acties is bereikt lijkt er vooral op gericht om groepen uit elkaar te drijven. Studenten tegenover docenten, hogescholen tegenover universiteiten. Wat is bereikt is volstrekt onvoldoende om de kwaliteit van het hoger onderwijs te waarborgen. Vandaar dat vakbonden nu het machtigste middel inzetten dat zij hebben: een staking.
Marjan Gorgievski is universitair hoofddocent bij de Erasmus School of Social and Behavioural Sciences en directeur van de opleiding Psychologie. Ze is namens FNV Overheid lid van het lokaal vakbondsoverleg Erasmus Labour Council, waarin ook de vakbond AOb vertegenwoordigd is.
Wat maakt staken anders dan actievoeren? Als er een staking is uitgeroepen, heeft iedere werknemer het recht om te staken. Dat is ongeacht het type werk of het soort dienstverband van deze medewerker. Werk ligt stil, en al gaan dingen op de werkvloer daardoor mis, staken mag geen invloed hebben op de werkbeoordeling van diegene die staakt. Dat is nogal wat, en het druist behoorlijk in tegen de fundamentele, prosociale waarden van de mensen die aan universiteiten en hogescholen werken. Van professor tot ict’er, van studieadviseur tot administratief medewerker, ze staan bekend om hun intrinsieke motivatie om goed te doen voor een ander, om te helpen, en om het verschil te maken.
Zo lang als ik mij kan herinneren, worden vakanties, sabbaticals en congresbezoeken bij onze faculteit zorgvuldig om het onderwijs heen gepland. Toen ik deel uitmaakte van onze examencommissie bij de opleiding Psychologie, had ik in de zomermaanden maar heel kort vakantie, zodat alle uitzonderingen op tijd konden worden behandeld en studenten geen onnodig uitstel van hun studie zouden ondervinden.
We zijn er trots op dat de vorige acties, zoals de demonstratie op het Malieveld, minimale gevolgen hebben gehad voor het onderwijs. Ook tijdens de Palestina-demonstraties hadden de activistische studenten respect voor de minder activistische medestudent. Demonstranten die bij mijn collega een les binnenvielen, verlieten netjes na tien minuten op verzoek de collegezaal, nadat zij aandacht hadden gevraagd voor de situatie. Alleen de spandoeken en vlaggen die zij achterlieten herinnerden nog aan hun goede zaak.
Op 8 april is Rotterdam aan de beurt in de estafettestaking van universiteiten tegen de bezuinigingen op het hoger onderwijs. Op de actiedag op 24 maart kunnen geïnteresseerden in het Van der Goot-gebouw meepraten over de invulling van de stakingsdag.
Dat gaat bij een staking anders zijn. De dagelijkse dingen kunnen níet gewoon doorgaan. Gemiste lessen worden niet ingehaald. Bij alle ondersteunende afdelingen krijgen bezoekers een autoreply dat hun vraag later wordt beantwoord. De verwachting is dat het effect ook nog een tijdje na zal ijlen. Dat antwoord komt dus ook niet ’s avonds na zevenen als de acties zijn afgelopen, en waarschijnlijk zelfs niet de volgende werkdag. De werkdruk is op dit moment al zo hoog, dat er te weinig extra capaciteit is om de achterstanden weer snel in te halen.
Toch is het belangrijk om nu met zijn allen te gaan staken. Want als medewerkers nu al één dag de ondersteuning niet kunnen missen, of studenten dat ene college of die ene werkgroep? Bedenk dan dat we het vanaf volgend jaar misschien helemaal zonder moeten doen. Want we zitten nu al op dat punt dat we niet meer alles kunnen blijven doen met minder middelen. Bij mijn eigen opleiding Psychologie worden de werkgroepen ieder jaar groter en worden specialisatievakken geschrapt. Er vallen dit jaar ook voor het eerst in 24 jaar werkgroepen uit als een docent ziek is, want er is geen vervanging. De afbraak is dus al zichtbaar en voelbaar.
Staken is het laatste en krachtigste middel dat we kunnen inzetten en nu is de tijd. De landelijke estafettestakingen zijn georganiseerd in aanloop naar het debat over de onderwijsbegroting in de Eerste Kamer. De uitkomst van dat debat kan de plannen nog tegenhouden.
Een staking biedt ook collega’s ruimte om actie te voeren die anders echt geen kans zien om hun werk op een andere dag in te halen. Dat is belangrijk, want de kracht van een staking zit in het aantal mensen dat meedoet. Kom dus naar de actiebijeenkomst op 24 maart. Daar zal de inhoud van de stakingsdag van de EUR worden voorbereid, met podiumprogramma’s, een mars door de stad, en buitenlessen in het kader van de nationale buitenlesdag. De bijeenkomst is om 15.00 uur in het Van der Goot-gebouw M1-18. Jij en jouw collega’s of medestudenten kunnen het verschil maken!
