Leuke feestjes, festivals, veel met vrienden optrekken, veel sporten, werken bij haar bijbaan in het Kruidvat, regelmatig op een stedentrip, en natuurlijk Psychologie studeren. Zo ziet het leven van Kyra Rozendaal (24) er tot ruim twee jaar geleden uit. Ze zit dan aan het einde van haar derde studiejaar. “Het was echt een onbezorgd leven. Ga ik mijn volgende tentamen halen, dat was zo’n beetje mijn grootste zorg. Mijn studie ging gelukkig heel goed.” In het voorjaar van 2022 wordt ze gebeld vanuit Denemarken, waar haar vader (toen 55) op vakantie is. “Ik kreeg te horen: ‘Je vader heeft nu een operatie. Hij heeft een bloedprop in zijn hersenen. We weten niet hoe hij eruit zal komen.”
De term ‘mantelzorg’ is heel breed. Een mantelzorger doet bijvoorbeeld boodschappen voor een immobiele buur, helpt met het huishouden omdat iemand langdurig ziek is of een beperking heeft, of geeft geestelijke steun aan iemand die verslaafd of depressief is. Het gaat om hulp aan iemand die anders niet thuis kan wonen of niet mee kan doen in de maatschappij. Vaak gaat het samen met het zorgen maken over de persoon die hulp nodig heeft.
In haar eentje gaat Kyra naar haar vader. Haar ouders zijn gescheiden, ze heeft geen zussen of broers. Eenmaal in het ziekenhuis schrikt Kyra enorm. Het gaat slechter met haar vader dan ze had gedacht. Hij noemt Kyra ‘Marie’, en zei dat het het jaar 1400 is. “Hij kon slecht praten, niet bewegen, hij zag minder en hij wist bijvoorbeeld niet meer hoe je met bestek moest eten.”
De jongste zus van haar vader vliegt ook over, net als Kyra’s moeder. Zij komt vooral om haar dochter te steunen. “Het ging niet goed met mij. Ik wist niet eens wat een beroerte was, of wat revalideren inhield. Je wil blijven geloven dat het allemaal goed komt, maar daar konden ze in het ziekenhuis niets over zeggen.”
Afstuderen, zorgen en zorgen maken
In Nederland blijkt een plekje bij Rijndam Revalidatie, dat is in de buurt. Kyra woont in Capelle aan den IJssel, net als haar vader destijds. Vijf dagen in de week is haar vader daar aan het revalideren, in die dagen stort Kyra zich volledig op haar scriptie. “Ik had geloof ik een 8. Studie is altijd al mijn afleiding geweest.” In het weekend komt haar vader naar huis, Kyra haalt hem wekelijks op en zorgt voor hem.
Dit gaat drie maanden zo. De zwaarste tijd komt in de maanden erna. Terwijl Kyra het bedrijf van haar vader opheft, zijn huis verkoopt, in de regels van de Wet maatschappelijke ondersteuning duikt, op haar vader let, krijgt hij meer en meer door wat er is gebeurd. “Hij was depressief. Hij kon niet voor zichzelf zorgen. Hij kon bijvoorbeeld niet meer plannen, dus ook niet bedenken dat hij moest eten. Drie maanden heeft hij overwogen om uit het leven te stappen.”
Kyra krijgt steun, mentaal en financieel, van haar familie, maar merkt dat ze zich eenzaam voelt. Haar vader was altijd de steunpilaar van de familie. Ze belde hem als ze ergens een moeilijk besluit over moest nemen. Haar levensstijl was in een klap zo veranderd dat vriendinnen het niet begrepen. Ze konden moeilijk begrip opbrengen voor hun vriendin die ineens niet meer mee uitging of makkelijk kon afspreken. “Ik hoorde dat ze vonden dat ik mij aanstelde. Of dat ze dachten dat ik alleen nog bij mijn vriend wilde zijn.” Kyra is in die tijd aan het daten met Tim. Op zijn schouder kan ze juist uithuilen. Ze wonen inmiddels samen.
Om hulp vragen
De zomerperiode van 2022 loopt ten einde en als Kyra aan haar master wil beginnen, dan heeft ze hulp nodig. Ze belt haar vaders vrienden en maakt een schema met wie wanneer langsgaat en eten brengt. “Dat moest, anders zou ik er zelf aan ten onder zijn gegaan. Ik was toen ook alles aan het regelen voor mijn vader. Dat was zwaar, maar het heeft mij heel veel zelfvertrouwen gegeven. Ik leerde: ik kan op mezelf rekenen.”
Pas na een jaar gaat het herstel van Kyra’s vader met stappen vooruit. Niet langer gaat er elke dag iemand langs, maar nog vijf dagen per week, dan nog vier. Steeds minder vaak, tot langsgaan met eten begin 2024 niet meer noodzakelijk is.
Het zorgen voor en zorgen maken over haar vader is nog niet afgelopen. Nu weet Kyra wel waar ze terecht kan met haar verhaal. “Ik wist niet dat mensen van mijn leeftijd al zo intensief zorgden voor een naaste”, blikt Kyra terug. “Ik hoop dat andere jonge mantelzorgers weten: je bent niet de enige, al voelt dat wel zo. Als je om hulp vraagt, scheelt dat veel voor jou én voor je omgeving. Vraag om hulp, ook als je denkt dat je het niet verdient.” Kyra praat met lotgenoten via You Never Care Alone. Via de Living Room, een plek op de campus waar studenten kunnen ontspannen, kan ze haar verhaal kwijt en dankzij de studieadviseur maakt ze afspraken over stage en afstuderen. Uiteindelijk heeft ze maar een half jaar studievertraging voor ze in maart 2024
Levenslessen
De rust is wat teruggekeerd, en dat geeft Kyra ruimte voor de volgende uitdaging: verwerking. “Hoe dat gaat, kan ik nog niet precies zeggen. Ik zit er nog middenin. Het is een soort rouw, het verlies van hoe het was. Mijn vader wordt nooit meer helemaal de oude, ik ook niet.”
Later dit jaar gaan Kyra en haar vriend samen door Zuid-Amerika reizen. “Mijn vader hield altijd van reizen, hij vindt het alleen maar leuk dat ik ga. Wat ik anders wil doen dan hij is: niet te hard werken. Dat wil ik niet. Ik geniet daardoor ook meer van alle kleine dingen, en van het leven als alles even gewoon goed gaat.”
Ben jij mantelzorger en wil jij je verhaal doen? Mail naar [email protected] Ik hoor graag van je.
