Het gevoel van vakantie, dat voelt Amrish als hij aan zijn oma denkt. Samen fietsen, zwemmen in Friesland, waar ze woonde. De eens zo zelfstandige vrouw die als jonge weduwe van Suriname naar Nederland verhuisde met vier jonge kinderen heeft nu zeven dagen per week hulp nodig van haar familie. “Ik krijg altijd heel veel liefde van haar”, vertelt Amrish. “Als ik terugdenk aan vroeger, dan voel ik het écht als een privilege. Ik was lang haar enige kleinkind. In het middelpunt staan van haar affiniteit, liefde en aandacht, dat heeft mij een warmer persoon gemaakt, dat weet ik zeker.”
De term ‘mantelzorg’ is heel breed. Een mantelzorger doet bijvoorbeeld boodschappen voor een immobiele buur, helpt met het huishouden omdat iemand langdurig ziek is of een beperking heeft, of geeft geestelijke steun aan iemand die verslaafd of depressief is. Het gaat om hulp aan iemand die anders niet thuis kan wonen of niet mee kan doen in de maatschappij. Vaak gaat het samen met het zorgen maken over de persoon die hulp nodig heeft.
Wil aandacht geven én kunnen helpen
Hartchirurg én oncoloog wilde Amrish worden toen hij op de middelbare school zat. Die droom ontstond door ziekenhuisseries als Grey’s Anatomy en nadat zijn oom overleed aan darmkanker. Zijn ambitie veranderde al in jaar één van Geneeskunde. Dit is niets voor mij, dacht Amrish bij zichzelf.
“Wat bleek: ik zag mezelf helemaal niet in een ziekenhuis werken, en daar is de studie erg op gericht. Door studievereniging IFMSA (International Federation of Medical Students’ Associations) vond ik een drijfveer om verder te gaan met de studie. Zij combineert zorg en mensenrechten, ze richt zich op de verbetering van wereldwijde gezondheid. We kunnen ons wel alleen inzetten voor welzijn in Nederland, maar als er wereldwijd kinderen sterven aan ziektes als malaria, wat zijn we dan aan het doen? Misschien word ik wel tropenarts.”
Mantelzorger
In die jaren is Amrish nog geen mantelzorger. Zijn oma verhuist wel van Leeuwarden naar Barendrecht, om dichter bij haar familie te zijn. Amrish begint in het eerste jaar van de pandemie aan een tweede bachelor: Religiewetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn moeder is hindoe, zijn vader christelijk, maar Amrish is zelf niet gelovig opgevoed. Zijn ouders wilden dat hij op dat vlak zelf keuzes zou maken. De studie vindt hij fantastisch, want ‘het heeft een beetje van alles’; geschiedenis, filosofie, sociologie. Zijn oma gaat in deze tijd hard achteruit. Vijf dagen per week woont de oom van Amrish bij oma, zijn moeder de andere twee dagen. Hij gaat zelf vooral langs om ‘oma weer een oma te laten zijn’.
Studeren in Amsterdam begon door de pandemie online. Dat gaf hem de tijd om bij zijn oma langs te gaan. Samen naar buiten, inmiddels zit zijn 72-jarige oma in een rolstoel, samen wat drinken, of gewoon samen op de bank zitten. “We noemen haar ‘ons lachebekje’, omdat ze continu lacht. Met haar vorm van dementie schommelen haar emoties snel, maar wat ze ervaart, ervaart ze intensiever.” Praten gaat haar slecht af, maar Amrish ziet nog steeds zijn oma terug. “Anders zou het misschien als een verplichting voelen. Ik krijg liefde terug van mijn oma, niet van een vrouw die ik niet herken.”
Op het moment is het mantelzorgen goed te combineren met het afronden van zijn tweede bachelor. Dat wil niet zeggen dat het niet stressvol is. “Het is zo intensief als je zo voor iemand zorgt. Je krijgt een intieme band. En ze is zoveel kwetsbaarder geworden, natuurlijk maak ik mij ook zorgen om haar.”
Niet alleen de gezondheid van oma zorgt voor een interne strijd, ook de titel die het Amrish geeft, is een stressfactor. “Ik heb moeite met de term ‘mantelzorger’. Het vergroot de druk, en mijn moeder en oom doen veel meer. Ik weet dat ik het ook ben, maar het geeft het gevoel dat ik meer moet doen.” Hij zag zichzelf ook nooit als mantelzorger, tot een paar maanden gelezen. Toen werd hij onderdeel van het fotoproject ‘Zie je mij’ van fotograaf Vera Duivenvoorden.
Lessen en dankbaarheid
De zorg voor zijn oma geeft Amrish inzicht in zijn eigen vak en ambities. “Ik wil een arts worden die geeft om zijn patiënten, met oog voor hun waardigheid en menselijkheid.” Dat past hij al toe in zijn baan bij de huisartsenpost, waar hij de telefoon opneemt. “Daar probeer ik mee te denken én oprecht een verhaal aan te horen. Als iemand dan zegt ‘bedankt dat u heeft geluisterd’, dan raakt dat mij.”
Dankbaarheid is een mooi iets, en het is niet de reden dat Amrish mantelzorger is, maar hij voelt haar dankbaarheid door en door. “Een paar woorden of een blik kunnen hartverscheurend en -verwarmend zijn. Ik weet hoe dankbaar ze is. Ze komt niet meer graag buiten, dus zeker niet in de drukte. Laatst gingen we met de familie uit eten, bij De Chinese Boot naast de Euromast. Ze wilde ook mee. Je zag haar daar stralen. Ook die avond hielp ik haar richting de wc. Ik duwde haar rolstoel en toen trok ze aan mijn mouw tot ik met mijn gezicht naast haar was. ‘Dank je wel’, zei ze en trok mij nog dichterbij voor een knuffel.”
Ben jij mantelzorger en wil jij je verhaal doen? Mail naar [email protected] Ik hoor graag van je.
Herken je Amrish ergens van? Dan heb je misschien zijn foto’s zien hangen in het Onderwijscentrum van het Erasmus MC. De reizende foto-expositie Zie je mij? van fotograaf Vera Duivenvoorden was daar eerder dit jaar, en reist nu verder door Nederland. Vera volgde voor de serie zes jonge mantelzorgers met de vraag ‘hoe is het om op te groeien als jonge mantelzorger?’ De jongeren geven bijbehorende gastlessen op scholen en onderwijsinstellingen. Amrish gaat dit ook doen. Het doel is meer (h)erkenning creëren voor jonge mantelzorgers.
