Derderjaars Amara Zafira Raharjo realiseerde zich al vroeg in haar eerste jaar dat haar voornaam op Canvas en OSIRIS een punt (.) was en haar namenreeks in de achternaamkolom werd geplaatst. In het EUR-systeem staat de Indonesische student dus als ‘. Amara Zafira Raharjo’.
Typisch Indonesisch probleem?
Drie studenten die in dit stuk aan het woord komen zijn Indonesisch. Dit probleem schijnt vaak voor te komen onder Indonesische immigranten, waarschijnlijk omdat de meeste Indonesiërs geen achternaam hebben. Dit is niet geheel uniek, want ook veel bewoners van Egypte, IJsland, Madagaskar en Bhutan hebben geen achternaam.
Extra gecontroleerd
Amara is niet de enige. Communicatiestudent Nailah Gamal uit Egypte heeft hetzelfde probleem. Zij wil niet met haar echte naam in het stuk komen omdat ze, doordat ze hier een punt van maakte, negatieve reacties kreeg van medestudenten.
Vooral tijdens tentamens is dit probleem vervelend, zegt Nailah. “Elke keer ik een tentamenhal binnenkom, staat mijn naam niet op de alfabetische volgorde. Ik word ook echt afgeleid als de surveillant komt, want ze kijken naar mijn verblijfsvergunning en dan kijken ze naar hun lijst met studentennamen, en dan kijken ze weer naar mijn verblijfsvergunning en dan weer naar hun lijst… Het duurt superlang om mijn naam te controleren, soms krijg ik er vragen over. Het is irritant”, vertelt de derdejaars student.
Dubbele voornaam
Amara probeerde dit probleem op te lossen bij de servicedesk. Aan de balie werd haar verteld dat ze de punt kon vervangen met haar ‘voorkeursnaam’. De communicatiestudent dacht dat het opgelost was, totdat ze later die dag ‘Amara Amara Zafira Raharjo’ op Canvas zag staan. Haar volledige naam staat nog steeds als haar achternaam. En doordat de servicedesk de punt heeft vervangen met ‘Amara’, heeft ze nu een dubbele voornaam.
Bij eerstejaars psychologiestudent Natri Zahra Izzatunnisa is het tegenovergestelde gebeurd. Ze is ook Indonesisch en stond oorspronkelijk met dubbele voornaam in het systeem: Natri Natri Zahra Izzatunnisa. In haar geval heeft de servicedesk de voornaam juist gewijzigd in een punt.
Het probleem met voornamen van internationale studenten is bekend, bevestigt een woordvoerder van de EUR. Hoeveel studenten dat melden bij de servicedesk wordt niet bijgehouden, maar er komt volgens de woordvoerder gemiddeld één student per maand.
Ook een punt op het diploma
Nadira Alya heeft haar masteropleiding aan de Rotterdam School of Management net afgerond. Tijdens de studie stond ze in het systeem met een dubbele voornaam, maar op haar afstudeerverklaring staat de gevreesde punt voor haar naam. “De schrijfwijze is anders dan in mijn paspoort, dus ik vrees dat dit later een probleem wordt”, zegt ze. Ze weet niet bij wie ze terechtkan om dit op te lossen. “Ik ken een aantal Indonesische alumni die een punt op hun diploma hebben staan. Ze hebben volgens mij nog geen stappen gezet om dit te fixen.”
De EUR probeert dit probleem te voorkomen, vertelt de woordvoerder. “Voordat diploma’s worden geprint verwijderen wij handmatig de punt, zodat de naam goed op het papieren diploma staat”, licht ze toe. “Documenten met een punt, zoals bij de afstudeerverklaring, zijn automatisch gegenereerd. De student kan dit altijd melden bij de servicedesk en er kan een nieuw document worden gemaakt.”
Geen voornaam in Rotterdam
Dit probleem heeft Nadira pas sinds ze in Rotterdam woont. Voor haar bacheloropleiding woonde en studeerde de Indonesische in Groningen. “En daar was alles in orde: ik had keurig een voor- en een achternaam”, vertelt ze. Daarom denkt ze dat het probleem bij de gemeente Rotterdam ligt. De gegevens van de universiteit komen uit de Basisregistratie Personen, die wordt bijgehouden door de gemeente.
Ook bij Nailah ging het mis bij de gemeente Rotterdam, zegt de Egyptische student. Haar naam stond goed genoteerd op haar Nederlandse verblijfsvergunning. Pas toen ze zich inschreef op het Rotterdamse stadhuis zag ze dat de kolom met haar voornaam blanco was, waardoor haar voornaam in het EUR-systeem verdubbelde en later een punt werd.
Persoonsgegevens BRP zijn leidend
Wanneer je in Nederland komt wonen, moet je je binnen vijf dagen na aankomst inschrijven bij de gemeente waar je gaat wonen. Hiervoor heb je onder andere je geboorteakte en paspoort nodig. Je gegevens komen in de Basisregistratie Personen (BRP) te staan en je krijgt een burgerservicenummer (bsn) om allerlei zaken te regelen. De gegevens van de BRP zijn leidend. Alle instellingen nemen deze gegevens over, inclusief de schrijfwijze van je naam. Ook de Immigratie- en Naturalisatiedienst (die je verblijfsvergunning verstrekt) baseert haar gegevens op de BRP.
De gemeente Rotterdam baseert zich voor de inschrijving op artikel 19 van Burgerlijk Wetboek 10. Dat wil zeggen dat ze de naamrecht van het land van herkomst volgen. In het geval dat je een naamreeks hebt, wordt je volledige naam geplaatst bij de achternaam.
Waar komt de punt vandaan?
Het leidende systeem voor naamregistratie in Nederland is de Basisregistratie Personen (BRP). De gemeente registreert alle inwoners in dat systeem. “Hoe een naam in de BRP staat is leidend, en andere organisaties nemen die naamstelling altijd over”, licht een woordvoerder van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) toe. “Mocht iemand bijvoorbeeld bij de IND met een voor- en achternaam geregistreerd staan maar na inschrijving in de BRP met een naamreeks (namen zonder onderscheid tussen voor- en een achternaam, red.) staan, dan worden onze gegevens overschreven door de BRP.”
Volgens een woordvoerder van de gemeente Rotterdam volgt de gemeente de naamgeving van het land van herkomst. “Voor Indonesisch naamrecht wordt er vermeld geen onderscheid te maken tussen een voor- en een achternaam. Om die reden moeten alle namen worden vermeld bij de geslachtsnaam (de achternaam, red.)”, licht de woordvoerder toe. “Voor het inschrijven van de naamreeks volgen we documenten zoals de geboorteakte of het paspoort.”
De gemeentewoordvoerder bevestigt verder dat niet elke overheidsinstantie er hetzelfde mee omgaat. Dus het is mogelijk dat Nadira in Groningen wel een voor- en een achternaam had en in Rotterdam niet.
EUR kan de gegevens niet veranderen
Na haar vergeefse poging om haar naam te wijzigen bij de gemeente probeerde student Nailah hetzelfde te doen bij de universiteit. “Mij werd verteld dat het helaas niet mogelijk is, omdat de schrijfwijze hetzelfde moet zijn als de registratie van de gemeente”, vertelt ze.
Dit klopt, zegt de woordvoerder van de EUR. De gegevens bij Studielink en DUO zijn afkomstig van de BRP. De universiteit neemt op haar beurt deze gegevens over van Studielink en DUO. Doordat het een landelijk geïntegreerd systeem is, kan de EUR de gegevens niet veranderen.
Symbolisch
Ook in het sociale leven merkt Amara dat de schrijfwijze van haar naam ongemak bezorgt.
Ze heeft haar studiegenoten horen lachen om haar dubbele voornaam als een docent de presentielijst door de zaal liet gaan. “Waarom heet ze Amara Amara Zafira?”, heeft ze een medestudent spottend horen zeggen.
“Het ergste is wat dit symbolisch betekent”, voegt Nailah eraan toe. “Het is voor mij zo vernederend dat ze een punt zetten als mijn voornaam.” Als een niet-EU-student moet je je zowel financieel als academisch bewijzen om het land binnen te komen, vervolgt ze. “We doen ons best om ons aan te passen aan het systeem en de cultuur. Het minste wat je van een formele instelling kunt vragen is dat ze je naam correct inschrijven. Dat het hier niet gebeurt, voelt alsof het land je afwijst.”
Kan je je achternaam veranderen?
Als je in Nederland je achternaam wil laten veranderen, moet dat via Justis, de screeningsautoriteit van het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Op de website van Justis staat dat als je een naamreeks hebt, je kosteloos een aanvraag kan indienen om voor- en achternaam vast te stellen.
Bij het verkrijgen van de Nederlandse nationaliteit wordt de naam vastgesteld in een voor- en een achternaam. Als de naamvaststelling niet klopt (bijvoorbeeld wanneer je voornaam je achternaam is geworden), kan je daarna alleen nog een aanvraag voor achternaamswijziging indienen. Maar vanwege de hoge kosten (800 euro) en omdat je alleen maar onder bepaalde voorwaarden in aanmerking komt voor een naamswijziging, is het raadzaam om altijd eerst bij Justis te informeren naar de mogelijkheden.
