Hé OccupyEUR, waarom doen jullie dingen niet anders?

De wereld brandt. Shell vierde dat met een recordwinst van rond de 40 miljard. De gewone burger betaalt hiervoor de prijs. Zowel bij de benzinepomp als in de verwoesting van natuur en milieu. Op de EUR, lijkt alleen OccupyEUR deze brand te willen blussen. Tegelijkertijd gooit een deel van de universiteit liever olie op het vuur, in plaats van zelf hun handen uit de mouwen te steken.

Irene van Oorschot en Sophie van Balen hebben in hun opiniestuk in EM voldoende uitleg gegeven waarom de huidige duurzaamheidsagenda van EUR verre van voldoende is. Hoewel verandering ongemakkelijk kan zijn, veroorzaakt het vasthouden aan de status quo gewelddadige onderdrukking van dissidentie, zoals blijkt uit het grimmig verwijderen van vreedzame protestanten door gemaskerde politieagenten of het toestaan van PowNed om EUR-studenten en -medewerkers op camera te intimideren. De weg naar klimaatrechtvaardigheid en -actie is ongetwijfeld een ongemakkelijke weg. Deze wordt echter niet gekenmerkt door onderdrukkend geweld, het is eerder een empowerment voor al diegenen die onevenredig getroffen zijn door de verwoestingen van kapitalisme.

Daarom zouden leden van de Erasmiaanse gemeenschap twee keer moeten nadenken voordat ze beweren dat deze bedrijven onze hulp nodig hebben bij hun zogenaamde groene transitie. Je moet namelijk wel buitengewoon optimistisch zijn om aan te nemen dat een industriegigant als Shell (dat maar liefst 1,5% van zijn uitgaven aan hernieuwbare energieprojecten toewees) enige radicale veranderingen zal doorvoeren zonder dat dit gepaard gaat met kortetermijnwinsten voor aandeelhouders of uitzonderlijke politieke en sociale druk, zoals het verbreken van banden met hen.

De beschuldigingen dat de methoden van Occupy ondemocratisch of onstrategisch zijn omdat ze drie keer achter elkaar bezetting verkiezen boven dialoog, zijn reden tot zorg. Is de universiteit vergeten hoe politiek werkt? Veel van je huidige rechten en privileges zijn het gevolg van (destijds radicale) protesten in het verleden. In de afgelopen jaren zijn protestbewegingen in Nederland en heel Europa weer opgekomen, die niet alleen bewustwording hebben gecreëerd voor kwesties, maar ook de deuren hebben geopend voor echte verandering. Alleen door collectieve actie kan echte verandering plaatsvinden, en OccupyEUR heeft duidelijk gemaakt vanwaar deze collectieve actie moet beginnen. De niet-onderhandelbare eisen zijn fundamenteel voor Occupy’s doel om van de EUR een plek te maken voor maatschappelijke impact en duurzaamheid.

Is het dan echt ‘doodzonde’, zoals Wieneke Gunneweg in het hoofdredactioneel commentaar van EM stelde, dat OccupyEUR voet bij stuk houdt door vast te houden aan zijn huidige model van actie voeren?

Sinds Occupy’s eerste actie in november 2022, is er aardig wat veranderd. Onlangs kondigde het International Institute of Social Studies (ISS) van de EUR aan dat het geen investeringen meer accepteert van de fossiele brandstofindustrie. Het plaatst de industrie nu in dezelfde categorie als de tabaks- en wapenindustrie, onder hetzelfde non-financieringsbeleid.

Op dezelfde manier kondigde de Vrije Universiteit Amsterdam aan dat ze geen nieuwe samenwerkingen meer aangaat met fossiele brandstofbedrijven. (Het kan dus wel.) Het is schappelijk om aan te nemen dat er door de protesten van Occupy veel meer betrokkenheid is geweest bij de aangekaarte kwesties dan anders het geval zou zijn geweest. Laten we eerlijk zijn, het zou jaren hebben kunnen duren voordat EUR een klimaatnoodtoestand zou hebben uitgeroepen en alle symbolische politiek daaromheen, als deze groep studenten en medewerkers niet in actie was gekomen.

Hoewel OccupyEUR terecht de uitnodiging voor een dialoog afwijst totdat het bestuur de noodzakelijke stappen onderneemt, heeft het gezorgd voor discussies in de hele universitaire gemeenschap, zowel onder academici als studenten en medewerkers. Die kritische opiniestukken door academici, georganiseerde rondetafelgesprekken, veertien duurzaamheidsdialogen komen niet zomaar uit de lucht vallen. Het feit dat een groot deel van de universiteit niet fysiek aanwezig is bij de bezettingen betekent niet dat OccupyEUR geen impact heeft op de hele universitaire gemeenschap.

Nee, we verwijzen niet naar het ‘radicale’ voorstel van een veganistische campus, herbruikbare koffiebekers en gebouwen met bomen erin. Een deel daarvan is duidelijk een groot succes geweest in het polariseren van de studentengemeenschap. Het universiteitsbestuur geeft klaarblijkelijk de voorkeur aan greenwashing-praktijken die oppervlakkig het campusleven beïnvloeden in plaats van het verbreken van banden met de fossiele brandstofindustrie. Het is duidelijk dat ze kiezen voor de makkelijke weg: het probleem bij de consumenten leggen in plaats van bij de grote vervuilers. Laten we niet vergeten dat de carbon footprint is uitgevonden door consultants die in opdracht van oliegigant BP zijn ingeschakeld om collectieve actie tegen de olie-industrie te voorkomen.

Ongegronde voorstellingen van zaken hebben geleid tot het misverstand dat iedereen sprakeloos is wanneer het college van bestuur de bezetting binnen wandelt. Rector Annelien Bredenoord heeft meerdere gesprekken gehad met de demonstranten, die, hoewel ze niet namens OccupyEUR spreken, haar inhoudelijke uitleg hebben gegeven. Dit lijkt echter bij het ene oor in, en bij het andere oor uit te gaan. Des te meer reden om de uitnodigingen voor ‘formele’ dialogen te blijven afwijzen.

Hoe zou men zich überhaupt een gemeenschappelijke dialoog op gelijke voet voorstellen? Miljarden dollars aan fossiele brandstofbedrijven hebben er belang bij om de huidige gang van zaken te handhaven, en ongetwijfeld laten sommigen binnen EUR liever het geld stromen. Wat is, in dit geval, het woord van studenten, die uiteindelijk de langdurige gevolgen van klimaatverandering zullen dragen, tegenover dat van degenen die gefinancierd worden door de vernietiging van onze planeet?

De claim dat OccupyEUR zich uitsluitend op het College van Bestuur (CvB) heeft gericht, is ook onterecht. Leden van de protestbeweging verspreiden actief hun ideologieën tijdens wervingsdagen, open dagen en andere universitaire evenementen.

Het blijft verbazingwekkend dat bepaalde individuen graag neerkijken op een groep (voornamelijk bestaande uit) studenten, die te midden van examens, werklast en deeltijdbanen nog steeds tijd vinden om actie te ondernemen voor een betere universiteit. Het is moeilijk voor te stellen dat de rest van universitaire gemeenschap geen voorstander is van betere toegankelijkheid, eerlijkere werkomstandigheden en rechtvaardige compensatie voor de pechgeneratie.

In minder dan acht maanden tijd wist OccupyEUR een beruchte neoliberale universiteit onbeschaamd te politiseren. Helaas zit kritische betrokkenheid met de gevestigde orde er kennelijk niet meer in bij de rest van de Erasmus Universiteit. OccupyEUR is eigenlijk de enige die voldoet aan het doel van de universiteit om ‘positive societal impact’ te creëren, en daar mag de beweging trots op zijn.